Ο καταιγισμός πληροφοριών συμπολεμιστής της άγνοιας

H αποδοχή πως η συνείδηση του φωτισμένου ανθρώπου, του ανθρώπου που ες αεί αναζητά, θα αφομοιώσει στην επαφή της την όποια αρμονία μπορεί να εναρμονίσει με τη δική της -την προερχόμενη από το γνωστικό αντικείμενο- φαντάζει λογική. Πώς όμως έρχεται η ψυχή μας σε επαφή με το γνωστικό αντικείμενο. Πέρα από τη ζωντανή επαφή με τον κόσμο της καθημερινότητας, που αποτελεί το σημαντικότερο πεδίο γνωστικών αντικειμένων, σήμερα έχουμε και μια σειρά μέσων που μεταφέρουν πληθώρα γνωστικών αντικειμένων κοντά μας. Πάνω απ' όλα τα μέσα πληροφόρησης παραμένει η άμεση επαφή με το προς γνώση αντικείμενο.
Ωστόσο, σήμερα η καθημερινότητα δεν αποτελεί τη μόνη πηγή γνώσης και πληροφόρησης. Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών έφερες την καθημερινότητα όλου του πλανήτη μέσα στο σαλόνι και το γραφείο μας. Δίπλα στη βιωματική παρατήρηση, λοιπόν, ξεδιπλώνονται και τα πάσης φύσης μέσα επικοινωνίας ως πηγή γνώσης. Και, βέβαια, είμαστε υποχρεωμένοι να υπογραμμίσουμε για το σύγχρονο σκοταδισμό και τις ευθύνες των παραδοσιακών κυρίως ΜΜΕ, στα οποία στηρίζουν την πληροφόρησή τους ενήλικες κι ανήλικοι.
Η αποσπασματικότητα και η ευκαιριακή παρουσίαση των πληροφοριών αντί να λειτουργεί θετικά και να ενημερώνει, τελικά συσκοτίζει περισσότερο το νου και ενισχύει την αμάθεια. Και τούτη η άγνοια έρχεται να προστεθεί απέναντι στην ημιμάθεια δημοσιογράφων και παρουσιαστών. Ακόμα και τα ειδικά έντυπα αφιερώματα συχνά μένουν πίσω στις εξελίξεις και μεταφέρουν με λανθασμένο τρόπο την όποια ενημέρωση. Ομοίως και οι επιστημονικές τηλεοπτικές εκπομπές και οι ταινίες τεκμηρίωσης -που έχουν εμπορευματοποιηθεί τόσο πολύ- συχνότατα καταγράφουν με αποσπασματικότητα τις επιστημονικές εξελίξεις.
Ας μη λησμονούμε όμως ότι σύμμαχοι της αμάθειας είναι και τα πάσης φύσης πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που θέλουν να χειραγωγήσουν μέρος του λαού. Κομματικοί μηχανισμοί ακραίων θέσεων, Εκκλησία και συντεχνίες είναι μερικοί μόνο φορείς που για λόγους επιβίωσης κι επέκτασης της δύναμής τους χρησιμοποιούν την πνευματική ανικανότητα ή την καλλιεργούν. Ο λόγος που υπάρχει τόσο πολύ άγνοια είναι ότι αυτοί που την έχουν ανυπομονούν να τη μοιραστούν (Frank A. Clark).
Μέσα από δογματικές προσεγγίσεις -της τάχα μοναδικής αλήθειας- επιδιώκουν την απομάκρυνση των οπαδών τους από την αναζήτηση επιστημονικών πληροφοριών και σβήνουν τη δίψα για ερωτήσεις. Μα η αλήθεια δεν είναι απλά ένα σχήμα γεωμετρικό που εξετάζεται σε μία δισδιάστατη οπτική´ η αλήθεια είναι η διαθλασμένη εικόνα φωτός που ξεπηδά μέσα από ένα πολυεδρικό πρίσμα´ αλήθεια είναι εκείνο το φως που εμφανίζεται όταν αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε πέρα από σχηματικές αντιλήψεις, πέρα από γραμμικές -δυαδικής μορφής- αναπαραστάσεις. Και όσο περισσότεροι κοιτούν το πρίσμα, τόσο περισσότερο φωτίζεται η αλήθεια μέσα από το διάλογο. Αλλά και ο διάλογος απαιτεί γνώση.
Η δε συχνή προβολή τους στις τηλεοπτικές οθόνες και η πιο πρόσφατη διαδικτυακή τους επίθεση πληροφόρησης οδηγούν σε σύγχυση. Τα μέσα με τον τρόπο που τους μεταχειρίζονται αντί να ενισχύουν το δημοκρατικό διάλογο, τελικά ενισχύουν το σκοταδισμό. Γιατί οι ακραίες θέσεις, ο ρατσισμός, η σοφιστεία και η μισαλλοδοξία βρίσκουν γόνιμο έδαφος μέσα από τον πλουραλισμό. Και φυσικά δεν η δημοκρατία που ευθύνεται για την προώθηση των αντικοινωνικών ιδεών, αλλά η μεταχείριση που τα τηλεοπτικά μέσα τους επιφυλάσσουν.
Η μετανεωτερική αντίληψη για την πληροφόρηση επιτρέπει την προβολή κάθε άποψης χωρίς να κρίνεται εκ των προτέρων ο κοινωνικός της ρόλος. Η σύγχρονη κατανάλωση όλων και περισσότερων πληροφοριών είναι το νέο δόγμα των μέσων επικοινωνίας που αναζητούν έναν ακόμα λόγο επιβεβαίωσης της ύπαρξής τους. Μα τούτα οδηγούν σε μία καινοφανή υπερπληθώρα ειδήσεων, σε ένα καταιγισμό πληροφοριών που τελικά οδηγεί σε ακατάσχετη αιμορραγία σκέψης και κρίσης. 
Κι ας μη λησμονούμε και όλο εκείνο τον κίτρινο βόθρο που περιβάλλει τη δημοσιογραφική πληροφόρηση. Ειδήσεις που υπό το ψευδές επιχείρημα ότι το κοινό αναζητά "πικάντικες" ειδήσεις, το αποπροσανατολίζουν και το φυλακίζουν στα γυάλινα τοιχώματα της άγνοιας. Αφειδώς, λοιπόν, σπαταλάται πολύτιμος ο τηλεοπτικός χρόνος της "φτωχής' μεσημβρινής και πρωινής ζώνης σε ανούσιες πληροφορίες, που επιβάλλουν στους πολίτες να απεμπολήσουν κάθε δικαίωμα στην ουσιαστική γνώση και την ελεύθερη σκέψη.  
________________________________
Βλέπε και προηγούμενες αναφορές σχετικά με την άγνοια, το ρόλο του σχολείου και των πνευματικών ανθρώπων του τόπου.

11 έκριναν :

ellinaki είπε...

Πολύ καλό άρθρο. Μπράβο! Σκέφτομαι κάποια στιγμή να το αναδημοσιεύσω αν δεν σε πειράζει :)

ο δείμος του πολίτη είπε...

Φυσικά και δε με πειράζει, ελληνάκι, αντιθέτως είναι τιμή μου. Απλά να θυμάσαι ότι αυτό το άρθρο είναι σε συνέχεια των τριών προηγούμενων.

αθεόφοβος είπε...

.. οδηγούν σε μία καινοφανή υπερπληθώρα ειδήσεων, σε ένα καταιγισμό πληροφοριών ..

Θα έλεγα ότι το πρόβλημα δεν είναι τόσο το πλήθος των ειδήσεων που τις περισσότερες φορές είναι εκ των προτέρων ελεγχόμενο(παράδειγμα ο πόλεμος στο Ιράκ με ειδησεογραφία μόνο από τον αμερ.στρατό) αλλά και η ισοπέδωση τους(ίσος χρόνος για την επιβίωση στην Αϊτή με το νέο δίσκο της τάδε)
όπως επίσης και ο περιορισμός τους στον μικρόκοσμο της χώρας με πλήρη άγνοια τι γίνεται παραέξω.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Και αυτό, αθεό, και ακόμα η αποσπασματικότητα των σοβαρών ειδήσεων/εκπομπέων/ντοκιμαντέρ.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Όταν βομβαρδιζόμαστε με αναρίθμητες πληροφορίες που αδυνατούμε να ελέγξουμε, είναι φυσικό να τις αντιμετωπίζουμε με δυσπιστία ή, ακόμη, και ατνητικότητα.

Αυτό το φαινόμενο μου θυμίζει και το εξής: εκεί γύρω στα 80 εκδίδονταν ένας σχετικά μικρός αριθμός βιβλίων. Έτσι, μπορούσες σχετικά εύκολα να παρακολουθείς την βιβλιογραφική παραγωγή και να βρίσκεις τα βιβλία που σε ενδιέφεραν ή τα θεωρούσες αξιόλογα.
Τώρα, με τα δεκάδες χιλάδες νέα βιβλία που κυκλοφορούν συνεχώς, ακόμα κι αν υπάρχουν κάποια αξιόλογα, ουσιαστικά χάνονται...

VKP είπε...

Ωραίο άρθρο και εύστοχο. Απο άποψη κλασικής οικονμικής θεωρίας αυτό που λέει και το ασκαρδαμυκτί σημαίνει υπερδιόγκωση της προσφοράς. Τώρα που η ζήτηση πέφτει να δούμε τι θα γίνει. Μάλλον προς μονοπώλιο πάει το πράγμα και αυτό το φοβάμαι περισσότερο από τον φιλελεύθερο πλουραλισμό. Βέβαια, παιδιά του καπιταλισμού είναι και τα δύο.
Χμ, νομίζω επίσης, ότι χρειαζόμαστε και λίγο χιούμορ και ειρωνεία απέναντι στα σκουπίδια που συναντάμε στο δρόμο μας. Αλλιώς θα μας πάρει από κάτω.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Άσκαρ, έχεις απόλυτο δίκιο. Δυστυχώς, σήμερα όχι απλά χάνονται οι πληροφορίες, αλλά συχνά υποκύπτουν και στις Σειρήνες της κερδοφορίας.

VKP, συμφωνούμε απολύτως.

thinks είπε...

Η Υπερπληροφόρηση και η κίτρινη "πληροφόρηση" οδηγούν φυσικά σε σύγχυση, κορεσμό και γενική αδιαφορία με συνείδηση μόνο της επιφάνειας. Κάτι τέτοιο πριν 1600 χρόνια έφερε την πυρπόληση της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Η γνώμη μας εδώ είναι ένα ακόμη βέλος κατεύθυνσης της δυναμικής που επιδρά στο σύνολο μαζί με όλα τα άλλα βέλη διαφορετικών κατευθύνσεων, και γίνεται όλο και περισσότερο ενδιαφέρουσα η ερώτηση του τι αποτελέσματα θα φέρει το κοινωνιολογικό φαινόμενο που περιγράφεις...

ο δείμος του πολίτη είπε...

thinks, έτσι ακριβώς είναι. Η σύγχρονη υπερπληροφόρηση υποκύπτουσα σε έναν ιδιότυπο καταναλωτισμό έχει ξεπεράσει τα όρια. Στο μεταμοντέρνο πια οικοδόμημά μας ο καταναλωτισμός και η πληθωρισμός ως ιδεολογήματα αγγίζουν και την πληροφορία και συμπαρασύρουν -σε συνδυασμό και με άλλους προαναφερόμενους παράγοντες- στην άγνοια και την ημιμάθεια.

gatodiakritikos είπε...

Συμφωνω σε ολα! Ως προς το τελευταιο με τη τηλεοραση, πιστευω οτι εχουμε βαλει και εμεις το χερακι μας. Η αληθεια ειναι οτι απο το πρωι μεχρι το βραδι, η τιβι ειναι κενη περιεχομενου απο αποψη πληροφορησης, και ενημερωσης. Και αν υπαρχουν καποια προγραμματα αξιολογα, που και αυτα ειναι μετρημενα στα δακτυλα του ενος χεριου, αυτα προβαλλονται μεταμεσονυκτια, οποτε ελαχιστοι τα παρακολουθουν. Ολη την υπολοιπη μερα γινομαστε θεατες του παραλογου της ελληνικης τηλεοπτικης πραγματικοτητας. Αυτο που με εντυπωσιαζει ειναι το γεγονος πως η κρατικη τηλεοραση (στην οποια και καταβαλλουμε τον οβολο μας), τη παρακολουθουμε απο ελαχιστα εως καθολου. Και αν η ιδια μπορει κατω απο προυποθεσεις να αποτελεσει την οαση εκπαιδευτικου περιεχομενου και θεαματος, αμεσως, εμεις οι ιδιοι φροντιζουμε να τη διαψευσουμε, εν περιοδους Eurovision. Γιατι κακα τα ψεματα εκεινη την ημερα γινεται ενας χαμος για το τιποτα. Ποσοι καθονται τις υπολοιπες μερες του χρονου εστω και στον ελαχιστο χρονο που εχουν να παρακολουθησουν το "οποιο" επιμορφωτικο προγραμμα υπαρχει, και ΟΦΕΙΛΕΙ να εχει;; ΣΧΕΔΟΝ ΚΑΝΕΙΣ. Ε αρα μη ζηταμε και τα ρεστα. Στα υπολοιπα που αναφερεις στο ιδιαιτερα ενδιαφερον αρθρο σου, δεν εχω να προσθεσω κατι, και αρα ερχομαι να συμφωνησω πληρως! Αληθεια, καλησπερα και καλο μηνα!!!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Γατοδιάκριτε, πόσες φορές σημειώνουμε και σχολιάζουμε αυτή τη σύγχρονη τηλεοπτική κατρακύλα. Με πόσο πόνο βλέπουμε την κατάντια και το σκοταδισμό που απλώνεται αφειδώς στην κρίση των συμπατριωτών μας.

ShareThis