περί γλωσσικής ικανότητας

Οι πρώτοι συμπεριφοριστές θεωρούσαν ότι η σκέψη ήταν ένας υποφωνητικός λόγος· μερικές σκέψεις ωστόσο δεν είναι γλωσσικές και κάποιες ακόμα γνωστικές αναπαραστάσεις δε χρησιμοποιούν τη γλώσσα.

Η υπόθεση της γλωσσικής σχετικότητας (ή σε ακραία μορφή γλωσσικού καθορισμού) υποστηρίζει ότι αν μία ιδέα-έννοια δεν μπορεί να εκφραστεί σε μια γλώσσα, τότε δεν υπάρχει καν για όσους τη μιλούν. Κάθε άτομο εξαρτάται από τη γλώσσα του επειδή σκέφτεται με τις διακρίσεις κωδικοποίησης της γλώσσας του.

Η γλώσσα, το περιβάλλον και ο πολιτισμός εξάλλου αλληλοσυνδέονται και η γλώσσα επηρεάζει σημαντικά το είδος της σκέψης (σε σχέση με τον πολιτισμό). Φάνηκε από πείραμα ότι οι δίγλωσσοι εκφράζουν διαφορετικές έννοιες πιο έντονα και άμεσα εξάρτηση με την κάθε γλώσσα, και στάσεις σύμφωνες με τον κοσμο-πολιτισμό της γλώσσας.

Στην υπόθεση της γλωσσικής στέρησης το άτομο εξαρτά τη σκέψη του από τη γλώσσα και οι μεταβολές στην γλωσσική ικανότητα επιφέρουν μεταβολές στη σύνθετη σκέψη καθιστώντας το λιγότερο ικανό στη σύνθετη διαλογιστική σε σχέση με άτομα που έχουν ευρεία γνώση της ίδιας γλώσσας. Ο Bernstein επίσης διέκρινε τα γενικά νοήματα στα οποία οδηγούν οι επεξεργασμένοι γλωσσικοί κώδικες και τα επιμέρους νοήματα που οδηγούν οι περιορισμένοι γλωσσικοί κώδικες (παρατηρήθηκε στα παιδιά της εργατικής τάξης που είναι γλωσσικά στερημένα και τα προνομιούχα παιδιά που βρίσκουν οικεία τη σχολική γλώσσα και ανταποκρίνονται καλύτερα).

Ο Labov διαφώνησε γιατί θεώρησε ότι αυτό που μετράει είναι η επαρκής επικοινωνία με άλλα άτομα και δεν έχει σημασία ο γλωσσικός κώδικας. Σε μη τυπικά σκηνικά οι ομιλητές Της ανεπίσημης γλώσσας αποδεικνύονται ικανοί και αναλυτικοί (π.χ. τα μαυράκια σε νέγρικα αγγλικά σε μία ελεύθερη συζήτηση με νέγρο ψυχολόγο που μεγάλωσε σε γκέτο, αντί λευκού) και οι κώδικες τούτοι διαθέτουν δική τους γραμματική και συντακτικό με πλούσια νοήματα.

Κοινωνικές πλευρές στη χρήση της γλώσσας

Η γλώσσα σε κάθε περίπτωση επηρεάζει τον τρόπο που μας βλέπουν οι άλλοι (κοινωνικά στερεότυπα, πλεονέκτημα στο σχολείο των προνομιούχων που μιλούν επεξεργασμένους γλωσσικούς κώδικες). Οι διαφοροποιήσεις είναι κατά τον Lyons η προφορά, η διάλεκτος και το ιδιόλεκτο (το προσωπικό ύφος του ομιλητή στις μορφές και τις συνήθειες ομιλίας του και τη γραμματική-συντακτικό). Σε πείραμα που έγινε φάνηκε ότι οι άνθρωποι τείνουν με βάση τη προφορά να διαβαθμίζουν και την εγκυρότητα επιχειρημάτων που ακούνε. Πολλές μορφές της ομιλούμενης γλώσσας χαρακτηρίζουν και την κοινωνική θέση ακόμα στα αγγλικά). Συχνά πάντως υπάρχει διγλωσσία στα πλαίσια της επικοινωνίας για να γίνουμε κατανοητοί, αρεστοί ή από επιρροές.

Σεξισμός στη γλώσσα

Πολλές λέξεις ταυτίζονται μόνο με άνδρες (στα ελληνικά είναι οι αρσενικού γένους, ενώ δείχνουν ιδιότητες ή επαγγέλματα), ενώ συχνά οι γυναίκες είναι στο συντακτικό ως κτήμα και όχι ως κτήτορες (η ελληνική γενική κτητική/καταγωγής ως επώνυμα γυναικών). Η συμβατική χρήση της γλώσσας μεταφέρει αντιλήψεις που επηρεάζουν τις προσφερόμενες δυνατότητες.

Παράδειγμα στην αγγλική αποτελεί η λέξη man που μετά το 17ο αιώνα απέκτησε το νόημα του ανθρώπου αγνοώντας τις γυναίκες ενώ οι συγγραφείς είχαν στο νου τους μόνο τους άνδρες αγνοήθηκαν και από την ανθρώπινη εξέλιξη και η λέξη ταυτίστηκε με το he· ακόμα και οι αναγνώστες στη λέξη man-men ταυτίζουν το υποκείμενο με άνδρες· ακόμα και στη φράση ο man χρειάζεται φαγητό, μαθητές σκέφτονταν μόνο άνδρες και αναλόγως στο political man ή το urban man (=πολιτικός άνδρας, αστός). Επιπλέον, πολλοί γυναικείοι όροι θεωρούνται κατώτεροι ή υποτιμητικοί (π.χ. δημαρχίνα=σύζυγος του δημάρχου, που είναι ουσιαστικό αρσενικού γένους, ενώ το πρώτο μόνο θηλυκού ως ουσιαστικό· δηλ. ο σύζυγος μιας γυναίκας δημάρχου είναι δημαρχίνα και ομοίως βουλευτίνα κλπ).