Θεωρίες μέτρησης νοημοσύνης

συνέχεια από το προηγούμενο

Πώς θυμόμαστε τη γλώσσα

Ανάπτυξη της θεωρίας μέτρησης της νοημοσύνης

Οι μετρήσεις διακρίνονται σε δοκιμασία που στηρίζονται στη συσχέτιση της ηλικίας (μια και γνωρίζουμε διαφορετικά πράγματα και έχουμε διαφορετικές δεξιότητες· εξετάζεται το άτομο σε σχέση με το ηλικιακό του επίπεδο) και στην ανάλυση παραγόντων.

Ο Binet τη θεωρούσε μια εξελικτική διαδικασία ανά ηλικία διαφορετική· το νοητικό πηλίκο ή Δείκτης Νοημοσύνης είναι η νοητική ηλικία προς την πραγματική επί 100. Βέβαια, ο Binet τα θεωρούσε μόνο απλές ενδείξεις. Οι τρεις αρχές που όρισε ήταν: να θεωρείται μόνο πρακτική επινόηση και όχι έμφυτη ή μόνιμη ικανότητα-ιδιότητα, η ηλικία έδειχνε ποια παιδιά έχριζαν βοήθειας και είχαν μαθησιακές δυσκολίες και να μην ετικετοποιούνται οι μαθητές.

Στις Η.Π.Α. και Βρετανία οι ψυχολόγοι έβλεπαν στο ΔΝ μία σταθερή και αμετάβλητη ποιότητα ως γενετική κληρονομιά· τα άτομα ταξινομούνταν από επιδόσεις σε τεστ νοημοσύνης και πως οι μεγάλες κοινωνικές διαφορές σε ομάδες οφείλονταν σε γενετικές διαφορές. Θεωρήθηκε ότι φανερώνουν τα τεστ τους συγκαλυμμένους διανοητικά καθυστερημένους με υψηλές επιδόσεις. Έγιναν πολλά τεστ σε μετανάστες στο Ellis island. Σε τεστ στο στρατό (1921) φάνηκαν διαφορές σε όσους γεννήθηκαν στις Η.Π.Α. και τους άλλους. Οι ερωτήσεις ήταν πολιτισμικά προκατειλημμένες (στοιχεία γενικών γνώσεων, παρατσούκλια ομάδες, σεξισμός κλπ).

Η απάτη του Burt με τις ομάδες διδύμων ενίσχυσε με τη δημοσιότητα που απέκτησε τις θέσεις για τη σημασία του ΔΝ. Οι «έρευνές» του απέδειξαν την ευγονική του θέση για την κληρονομικότητα. Το ποσοστό διακύμανσης της νοημοσύνης (g) είναι κληρονομικό και υπολογίσιμο αριθμητική (80% γενετικών αιτίων, 20% περιβαλλοντικών επιδράσεων). Οι μαρτυρίες με δίδυμα είναι διφορούμενες (λόγω σπανιότητας ομοζυγωτικών που μεγάλωσαν σε διαφορετικό περιβάλλον)· προσφέρουν τη βάση για το επιχείρημα, αλλά δεν αντέχουν σε εξονυχιστική εξέταση. Και στα υιοθετημένα παιδιά συναντάται δυσκολία, μια και οι αρμόδιες υπηρεσίες δίνουν τα παιδιά σε περιβάλλον ανάλογο της φυσικής οικογένειάς τους και όχι διαφορετικό.

Τα τεστ τα ίδια πρέπει να είναι έγκυρα (μετράει πραγματικά την ευφυΐα;), αξιόπιστα (σταθερότητα αποτελεσμάτων στο ίδιο άτομο) σταθμιστικά (πώς συγκρίνεται το τεστ με άλλα και πόσο αντιπροσωπευτικά είναι τα αποτελέσματά του).

Ο Stenberg υποστήριζε ότι η νοημοσύνη πρέπει να λαμβάνει υπόψη το πολιτισμικό πλαίσιο εφαρμογής. Τα πρώτα ειδικά τεστ ήταν προκατειλημμένα, ώστε οι λευκοί να φαίνονται πιο έξυπνοι. Ουσιαστικά και μετά τη διόρθωση σε τέτοια λάθη μετρούνταν η κοινωνική συμμόρφωση και όχι η νοημοσύνη.

Θεωρίες για τη νοημοσύνη

Υποστηρίχθηκε ότι η ουσία της είναι η ορθή κρίση, η ορθή κατανόηση και η ορθή σκέψη. Η ευφυής δραστηριότητα συνίσταται στη σύλληψη ουσιωδών στοιχείων και τη σωστή αντίδραση. Για άλλους (Spearman, Terman, Burt) η νοημοσύνη είναι μια αυτόνομη ικανότητα με ανεξάρτητη υπόσταση και για άλλους (Binet, Stanford, Heim) περιγράφεται με βάση την επίδραση που ασκεί στον τρόπο που οι άνθρωποι κάνουν πράγματα. Για τον Estes είναι ένα χαρακτηριστικό συμπεριφοράς που καθορίζεται από γνωστικές λειτουργίες και κίνητρα. Αυτό που θεωρούμε νοημοσύνη συνδέεται πάντα με κάποια πράξη.

Ο Thurstone θεωρεί ότι είναι ένα σύνολο 7 διαφορετικών νοητικών ικανοτήτων· για τον Guilford είναι 120 διαφορετικές και ανεξάρτητες δεξιότητες (αργότερα τις ανέβασε σε 150)· κάθε νοητικό έργο αποτελείται από τη νοητική λειτουργία, ένα περιεχόμενο και ένα προϊόν.

Για τον Gardner έχουμε διαφορετικές νοημοσύνες, καθώς ο νους δεν είναι μια ολική οντότητα, αλλά αποτελείται από διακριτές διαφορετικές μονάδες. Αναγνωρίζει 7 είδη: τη γλωσσική, τη μουσική, τη μαθητο-λογική (στα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες), τη χωρική (αντίληψη χώρου), τη σωματική-κιναισθητική (για χορό), τη διαπροσωπική (για συμπεριφορά και στάση σε άλλους) την ενδοπροσωπική (για αυτολογοκρισία, αυτοεκτίμηση, κριτική). Έτσι, δικαιολογείται και γιατί κάποιος είναι ικανός και κατέχει δεξιότητες σε κάποιους τομείς και όχι σε κάποιους άλλους.

Ο Stenberg διέκρινε 3 πλευρές στη νοημοσύνη (που συναποτελούμενες διαμορφώνουν μια ευφυή συμπεριφορά ή ευφυή πράξη): τη νοημοσύνη σε σχέση με το κοινωνικό πλαίσιο, τη βιωματική νοημοσύνη (για την προηγούμενη εμπειρία που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης με απαιτήσεις ανά περίπτωση και αυτοματοποιημένη επεξεργασία πληροφοριών) και τα συστατικά της νοημοσύνης (που αφορούν τους γνωστικούς μηχανισμούς)διακρινόμενα σε μετασυστατικά, συστατικά εκτέλεσης, συστατικά απόκτησης της γνώσης.