δημοσιεύτηκε στα(1/04/2012)
Γράφαμε, σε προηγούμενο άρθρο[1], ότι το λεγόμενο «κίνημα της πατάτας» πρέπει να μετατραπεί σε ουσιαστικό καταναλωτικό κίνημα και να σταθεί αφορμή ώστε να καλλιεργηθεί επιτέλους μια υγιής καταναλωτική συνείδηση. Ένα ερώτημα όμως που πρέπει να θέσουμε στον εαυτό μας, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, είναι κατά πόσο τελικά έφυγαν από τη μέση οι μεσάζοντες. Και τούτο, όσο και να ακούγεται προβοκατόρικο, τίθεται επειδή ακριβώς το κίνημα όπως εξελίχθηκε από μια αγνή δράση (και φυσικά ακόμα υπάρχουν αγνές προθέσεις) έγινε αντικείμενο αυτοδιοικητικής δράσης και λαϊκισμού.
Οι μεσάζοντες που απολάμβαναν κέρδος –οικονομικό– έφυγαν και τη θέση τους πήραν μεσάζοντες με κέρδος πολιτικό και κοινωνική ή μιντιακή προβολή. Βέβαια, τα αγαθά είναι φτηνά, αλλά μπορούμε να αρκεστούμε στις πρόσκαιρες αυτές αυτοδιοικητικές δράσεις; Αν δεν θεσμοθετηθούν όμως οι ενέργειες τούτες, είμαστε καταδικασμένοι και πάλι.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει, λόγω εγγύτητας, έναν ιδιόρρυθμο ρόλο ανάμεσα στον καταναλωτή και τις τοπικές επιχειρήσεις, καθώς καλείται να στηρίξει τις τελευταίες, αλλά και να προστατεύσει τον πρώτο. Καθώς όμως η διεύρυνση της δημοκρατίας περνά μέσα από τη σύνδεση του κινήματος με πρωτοβουλίες πολιτών, η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να συνδεθεί άμεσα με το καταναλωτικό κίνημα. Αναδεικνύοντας τα ταξικά χαρακτηριστικά της μεταμοντέρνας κατανάλωσης, ανακαλύπτονται και οι κοινοί δεσμοί ανάμεσα στα δύο –φαινομενικά– αντιμαχόμενα στρατόπεδα, που ουσιαστικά όμως διαθέτουν δεσμούς συμμαχίας.
Αναγκαίο κρίνουμε να ιδρυθούν με αυτοδιοικητικές πρωτοβουλίες fora 
ή σύνδεσμοι καταναλωτών κι επιχειρήσεων με κοινές δράσεις. Ο θεσμικός –κινηματικής φύσης– άμεσος διάλογος καταναλωτών και επιχειρηματιών, υποχρεωτικά θα φέρει την αναγκαία οικονομική ισορροπία στην τοπική αγορά, μια αρμονία η οποία θα φέρει σε επαφή καταναλωτές κι επιχειρηματίες με ό,τι τούτο συνεπάγεται.
Από την αυτοδιοικητική πλευρά, οι εκπτωτικές κινήσεις για τις ευπαθείς ομάδες είναι οι εύκολες ιδέες, όπως και τα διάφορα κοινωνικά παντοπωλεία που συχνά προσφέρουν μια καλή διαφήμιση σε επιχειρηματικούς κολοσσούς. Και, βέβαια, οι συντηρητικές δημοτικές αρχές έχουν κάθε λόγο να στηρίζουν τις επιχειρήσεις-κολοσσούς· οι αριστεροί όμως δήμοι γιατί να μη στηριχτούν στις ίδιες τις κοινωνικές δυνάμεις της περιοχής τους; Προτάσεις για επιχειρηματικές πρωτοβουλίες στα πρότυπα της νεοφιλελεύθερης φιλανθρωπίας είναι φυσικά ασύμβατες με την αριστερή λογική.
ή σύνδεσμοι καταναλωτών κι επιχειρήσεων με κοινές δράσεις. Ο θεσμικός –κινηματικής φύσης– άμεσος διάλογος καταναλωτών και επιχειρηματιών, υποχρεωτικά θα φέρει την αναγκαία οικονομική ισορροπία στην τοπική αγορά, μια αρμονία η οποία θα φέρει σε επαφή καταναλωτές κι επιχειρηματίες με ό,τι τούτο συνεπάγεται. Από την αυτοδιοικητική πλευρά, οι εκπτωτικές κινήσεις για τις ευπαθείς ομάδες είναι οι εύκολες ιδέες, όπως και τα διάφορα κοινωνικά παντοπωλεία που συχνά προσφέρουν μια καλή διαφήμιση σε επιχειρηματικούς κολοσσούς. Και, βέβαια, οι συντηρητικές δημοτικές αρχές έχουν κάθε λόγο να στηρίζουν τις επιχειρήσεις-κολοσσούς· οι αριστεροί όμως δήμοι γιατί να μη στηριχτούν στις ίδιες τις κοινωνικές δυνάμεις της περιοχής τους; Προτάσεις για επιχειρηματικές πρωτοβουλίες στα πρότυπα της νεοφιλελεύθερης φιλανθρωπίας είναι φυσικά ασύμβατες με την αριστερή λογική.
Αντίθετα, λοιπόν, από τη λογική των υπεραγορών που εμφανίζονται ως καλοί Σαμαρείτες, οι δήμοι θα μπορούσαν να συνεργαστούν με τοπικούς φορείς για τη δημιουργία αποθηκών με προϊόντα –δωρεές ή εξ αγορών–, τα οποία με ευθύνη τους θα μοιράζονται στους έχοντες ανάγκη. Μέσα από τη συνεργασία με τον τοπικό εμπορικό σύλλογο μπορεί να ιδρυθεί μια αποθήκη τροφίμων, ώστε να χορηγούνται βασικά αγαθά ανάλογα με τις ανάγκες των οικογενειών.
Στη σύγχρονη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, μαζί με τους μισθωτούς, οι μεσοαστικέςεπιχειρήσεις είναι εκείνες που πλήττονται πρωτίστως. Σε επίπεδο όμως της τοπικής κοινωνίας, τα οικονομικά προβλήματα των μεσαίων επιχειρήσεων διαπερνούν όλο τον κοινωνικό ιστό, τον συντηρητικοποιούν και τον αποδυναμώνουν. Άλλωστε, τα εργατικά και τα μεσαία στρώματα συνδέονται άμεσα μεταξύ τους, εφόσον όλα δέχονται τις νεοφιλελεύθερες επιδρομές στα δικαιώματά τους, εφόσον όλα –όλο και πιο φανερό– έχουν εχθρό το μεταμοντέρνο κράτος. Το ζητούμενο είναι, μέσα από τέτοιες κινήσεις, να αναδειχθεί ένα κίνημα που θα προσπαθήσει να λειτουργήσει αυτόνομα.
Η ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων και της υγιούς κατανάλωσης μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο μιας κινηματικής συνεργασίας της δημοτικής αρχής με τους ίδιους τους φορείς στο όνομα της προστασίας του καταναλωτή. Γιατί τον καταναλωτή, σε τελική φάση, συμφέρον έχει μόνο ο τοπικός επιχειρηματίας να τον προστατεύσει και όχι η απρόσωπη πολυεθνική που τον ανταγωνίζεται.
Σε συνεργασία μπορούν να βρουν από κοινού, επιχειρηματίες και δημοτικές αρχές, τα προτερήματα εκείνα των μικρών επιχειρήσεων απέναντι στις πολυάνθρωπες ανταγωνιστικές εταιρείες που τους απειλούν. Έτσι, κινηματικά, πρέπει να ενισχυθούν οι πιέσεις ενάντια στα πολυκαταστήματα των πολυεθνικών που στο όνομα της ελευθερίας –που επιβάλλει ο νεοφιλελευθερισμός– εγκαθίστανται σε κάθε πόλη περιθωριοποιώντας τις ήδη πιεσμένες από την πολιτική των τελευταίων ετών μεσαίες επιχειρήσεις και εντείνοντας την οικονομική δυσπραγία, και την ανεργία, φτωχαίνοντας και αποδυναμώνοντας την ίδια την τοπική κοινότητα.περισσότερες προτάσεις και κρίσεις
για την τοπική επιχειρηματικότητα στο βιβλίο μας
6 έκριναν :
Εγώ πηγαίνω καθημερινά στο μπακαλικάκι της γειτονιάς μου, ενώ περνάω και ανά δεκαπενθήμερο από τον Σκλαβενίτη ( ελληνικά, γαρ..)
Μου πήραν και πατάτες ( για ενίσχυση ) κάποιοι συνάδελφοι, αλλά δεν τις έχω φάει ακόμη..( άμυλος, γαρ)
Για την τοπική αυτοδιοίκηση, δεν ξέρω, Δείμο, τι κάνει.
Άμυλος ή άμυαλος ο Σπίθας;
Ιδού η απορία...
Εγώ, πάντως, όπου ακούω πολλά κινήματα κρατάω μικρό
καλάθι.
Κι επειδή περί πατατών ο λόγος... μικρό τσουβάλι!
Δήμο, νομίζω ότι ο μόνος διάλογος που είναι ποτέ ρεαλιστικό ή δυνατόν να γίνει μεταξύ καταναλωτών και επιχειρηματιών (εκτός ταινιών Ντίσνεϋ) γίνεται στο ταμείο όταν ο καταναλωτής πληρώνει ή δεν πληρώνει την τιμή που ζητά ο επιχειρηματίας. Οι "καταναλωτές" του κειμένου σου είναι έρμαια των επιχειρηματιών, των μεσαζόντων και των πολιτικών, αλλά ο καταναλωτής στον καπιταλισμό είναι το αφεντικό του επιχειρηματία στο ταμείο, κι ας μην το ξέρει. Γι αυτό ο επιχειρηματίας του επιτίθεται μέσω της διαφήμισης, στης οποίας την παραγωγή συνεισφέρουν από δημαγωγοί μέχρι ψυχολόγοι.
Είναι γεγονός, νομίζω ότι πράγματι η τοπική αυτοδιοίκηση, λόγω αμεσότητας με την γειτονιά και λόγω μεγέθους του πληθυσμού τον οποίον αντιπροσωπεύει, είναι η μοναδική οδός αναζήτησης έστω και στοιχειώδους πραγματικής δημοκρατίας, αλλά υπάρχουν και οι τάσεις βολέματος που θα κάνουν τον καταναλωτή να προτιμήσει τα πολυκαταστήματα αλυσίδα με τα μεγάλα παρκινγκ.
Αυτό δηλαδή που αλλάζω, για μένα, στο σκεπτικό του κειμένου είναι ότι η συνεργασία της δημοτικής αρχής πρέπει να είναι όχι "με τους φορείς στο όνομα της προστασίας του καταναλωτή", αλλά με τους ίδιους τους καταναλωτές προς εκπαίδευση τους όσον αφορά την πραγματική τους δύναμη.
Εσύ προτείνεις να πιάσουμε τους επιχειρηματίες από τα μυαλά και τις καρδιές, αλλά η δοκιμασμένη από τον χρόνο παροιμία προτείνει ότι όταν τους πιάσεις από τα α@@ίδια, οι καρδιές και τα μυαλά θα ακολουθήσουν, και, μόνο το πορτοφόλι του καταναλωτή έχει δύναμη να τους πιάσει από εκεί. Όχι το "κίνημα", όχι το μεταμοντέρναδυόλεπτάπριντιςδώδεκα κράτος, και όχι η νεοπουσύντομαθαγίνειπρονεαφιλελευθεροπωστόπες.
Παρεμπιπτόντως, η δημιουργία αποθηκών με προϊόντα –δωρεές ή εξ αγορών, επετεύχθει ήδη από το κατάστημα Filene's στην Βοστώνη, ήταν το Filene's Basement που άνοιξε προ πολλών δεκαετιών και στην ιδέα δεν βοήθησε κανένας τοπικός φορεύς, κινιματικώς ή άλλως. Απλά ήταν πιο προσοδοφόρο για το μαγαζί, διοχετεύοντας αυτά που δεν πουλιόντουθσαν, και το κατάλαβαν όταν οι καταναλωτές άρχισαν να αγοράζουν από τους πάγκους των μικροπωλητών έξω από το μαγαζί. Με τις δεκαετίες βέβαια το Filene's Basement έγινε αλυσίδα και φίρμα ακριβή, και τώρα υπάρχουν μικροπωλητές με πάγκους έξω από αυτό.
Σπίθα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση βιώνει το δικό της Γολγοθά αλλά με ισχυρές δόσεις λαϊκισμού και μαστιγώματος...
Άσκαρ, μακάρι το πρόβλημα να ήταν μόνο οι πατάτες...
Δημήτρη, (τώρα ανησυχώ ακόμα περισσότερο), συμφωνούμε εν πολλοίς. Απλά ο διάλογος, η θεσμική επαφή και συνεννόηση θα επιτρέψει στους μεν να μην απειλούν, αλλά να ζητούν καλύτερες τιμές ή εμπορεύματα και την προστασία του δήμου και οι επιχειρηματίες να πιέζουν το δήμο για βελτίωση ορισμένων παραγόντων γύρω από τη δουλειά τους. Ο διάλογος θα λειτουργήσει πιο κόσμια. Πιστεύω ότι σε μία θεσμική μορφή θα υποχρεωθούν και οι καταστηματάρχες/επιχειρηματίες να βελτιώσουν το προϊόν/υπηρεσίες τους και οι καταναλωτές θα επιστρέψουν πίσω στις γειτονιές.
Τα πολυκαταστήματα καλύπτουν άλλες ανάγκες κι ακόμα δεν είναι τόσα πολλά. Πάντως μην κάνετε το λάθος και βλέπετε μόνο την εμπορική δραστηριότητα. Εκτός τούτης είναι και μια σειρά αυτοαπασχολούμενων και άλλων επιχειρήσεων που έρχονται σε επαφή με κόσμο (τεχνικά επαγγέλματα, φροντιστήρια, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος κλπ).
Αυτό το παράδειγμα με τη Filene's δεν το ήξερα, όμως.
Δήμο, έγραψα απάντηση αλλά κατά λάθος την κόλλησα στα σχόλια του επόμενου άρθρου. Ταιριάζει όμως και εκεί, παραδόξως, οπότε την αφήνω εκεί.
Καλά το κατάλαβα...
Δημοσίευση σχολίου