επιμήκυνση της σχολικής κόπωσης

γράφτηκε για το tvxs.gr

Διαβάσαμε πρόσφατα στον τύπο για το σχεδιασμό του Υπουργείου Εξετάσεων και Θρησκευμάτων για αλλαγές στο σχολικό έτος. Έτσι, κατά το ρεπορτάζ σχεδιάζουν να αυξήσουν τις εκπαιδευτικές μέρες με σκοπό να προσθέσουν τη γνωστή λευκή εβδομάδα για την ανάταση του χειμερινού τουρισμού (βλ. επίσης το παλαιότερο άρθρο μας για το ίδιο θέμα).

Η θέση μας ξεκινά από τη διαπίστωση ότι το ελληνικό σχολείο έχει ανάγκη από αύξηση των διακοπών. Διατηρούμε ένα από τα πιο μεγάλα χρονικά εκπαιδευτικά συστήματα στην Ευρώπη έχοντας από τις περισσότερες διδακτικές ώρες. Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι οι μέρες (μέσα στο έτος) αργιών και διακοπών στην Ελλάδα είναι 102, όταν η γαλλική κοινότητα έχει 110 (η Γαλλία 120) μέρες αργίας, η φιλανδική κοινότητα  111, η γερμανόφωνη κοινότητα 111 (η Γερμανία 81-128) μέρες, η Δανία 39 μέρες, η Ισπανία 115, η Ιρλανδία 102 και η Ιταλία 121 μέρες αργίας.

 Αν μάλιστα σε τούτο συμπεριλάβουμε και την εξετασιομανία με τα συνεχόμενα επαναληπτικά διαγωνίσματα και τις επίσημες εξετάσεις στη δευτεροβάθμια που απαιτούν αύξηση ωρών εργασίας στο σπίτι και ανάπαυλας σε μαθητές (ψυχική ισορροπία) τότε γίνεται αντιληπτή η αναγκαιότητα για αύξηση των διακοπών και των εκπαιδευτικών αργιών. Έτσι, η καθιέρωση μιας εβδομάδας ανάπαυλας -με όποιο όνομα- είναι επιβεβλημένη και αποτελεί χρόνιο παιδαγωγικό αίτημα.

Αντί τούτου όμως το ΥΠΑΙΘ καθιερώνει μια εβδομάδα με στόχευση όχι παιδαγωγική, αλλά οικονομική κι επιχειρηματική, ενώ ταυτόχρονα μειώνει τις αργίες κι αρχίζει νωρίτερα το σχολικό έτος. Η μείωση των περιπάτων και των εκπαιδευτικών αργιών είναι άκρως αντιπαιδαγωγική, γιατί προς όφελος μιας εβδομάδας αργίας "κόβει" μικρές ευκαιρίες απόδρασης από τη σχολική ρουτίνα.

Οι μαθητές σήμερα βιώνουν πέρα από τον κομφορμισμό του σχολείου (κάθε πρωτοβουλία τιμωρείται ή αποθαρρύνεται) και μία μοναδική ψυχική καταπίεση. Τα ωράρια λειτουργούν σε βάρος του παιδικού ύπνου και της βιολογικής ανάπτυξης και είναι προσαρμοσμένα αποκλειστικά στο ωρολόγιο πρόγραμμα εργασίας των γονέων για τις ανάγκες της αγοράς. Το πλήθος γνώσεων και η αποκλειστικά εξεταστική διάσταση της αξιολόγησης του ελληνικού παιδευτικού συστήματος (με ό,τι τούτο σημαίνει για τον ανταγωνισμό και τη βαθμοθηρία) φορτίζουν ακόμη περισσότερο το μαθητικό ψυχισμό και το άγχος τους.

Το Υπουργείο Παιδείας εδώ και χρόνια εντατικοποιεί όλο και περισσότερο το εκπαιδευτικό σύστημα σε σημείο ώστε να κατακρίνεται -όχι άδικα-  ότι αντιστρατεύεται τα Δικαιώματα του Παιδιού.  Η σχεδιαζόμενη επιμήκυνση θα επιφέρει πρόσθετο ψυχικό βάρος στα παιδιά, ενώ εξορίζει το παιχνίδι από τη ζωή των παιδιών. Το παιχνίδι (προσαρμοσμένο στην ηλικία του μαθητή) είναι ασύμβατο με το ελληνικό σχολείο, ειδικά μετά το δέκατο έτος της ηλικίας του παιδιού. Παραβλέπεται επιμελώς τη σημασία του για τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου και την ανάπτυξη μιας υγιούς νεανικής προσωπικότητας, φαντασίας και παιδικής δημιουργικότητας.

Αντί να αναζητούμε με ποιους τρόπους μπορεί το παιχνίδι να ενσωματωθεί στη μαθησιακή διαδικασία, αντί να αυξάνουμε τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών ώστε να ισορροπήσουν ψυχικά, το Υπουργείο τον εκμεταλλεύεται για την αύξηση των κερδών του τουριστικών επιχειρήσεων. Αντί να αυξηθούν οι περίπατοι σε μουσεία, χώρους εκθέσεως εικαστικών έργων, κινηματογράφους, το ΥΠΑΙΘ βγάζει εκτός προγράμματος κάθε τι που μειώνει το μαθητικό στρες.

Αξίζει όμως να δούμε και το πρακτικό σκέλος του σχεδιασμού. Τα σχολεία θα αρχίσουν υποτίθεται νωρίτερα. Αλλά πριν από λίγες μόλις εβδομάδες υπήρχαν λειτουργικά κενά στα σχολεία και διορισμοί. Αν μάλιστα οι αιτήσεις αναπληρωτών γίνουν και φέτος στα μέσα του θέρους, πότε θα προλάβουν να καλύψουν τα κενά σε δασκάλους μέχρι τις 5 Σεπτέμβρη; Πόσες χαμένες διδακτικές ώρες θα μετράμε και το νέο σχολικό έτος; Ήδη στο νέο έτος θα προστεθούν τα κενά που άφησαν οι απολυμένοι εκπαιδευτικοί και οι μειωμένες προσλήψεις αναπληρωτών. Ή ξανά τον ερχόμενο Σεπτέμβρη (όπως τον προηγούμενο) ο Υπουργός Εξετάσεων θα εγκαλεί τους συνδικαλιστές που καταγγέλουν λειτουργικά κενά, ενώ ο ίδιος μέχρι το Φλεβάρη θα κάνει προσλήψεις αναπληρωτών;

Στην ουσία το Υπουργείο επιμηκύνει το σχολικό έτος προκειμένου να προσθέσει μια εβδομάδα διακοπών, όταν το υπάρχον πρόγραμμα είναι αντιπαιδαγωγικό και αντιβαίνει τις απαιτήσεις της παιδικής ψυχολογίας. Ο Υπουργός βέβαια δεν ενδιαφέρεται για τους μαθητές ή το σχολείο ως μονάδες. Αν ενδιαφέρονταν άλλωστε θα φρόντιζε για την κάλυψη των χιλιάδων χαμένων διδακτικών ωρών. Αντίθετα, το Υπουργείο θέλει ένα σχολείο ικανό μόνο να μεταφέρει βασικές γνώσεις σε όλους τους μαθητές. Εντατικοποιεί το πρόγραμμα και αυξάνει συνεχώς τις εξετάσεις προκειμένου να απομακρύνει το ταχύτερο δυνατό τις λαϊκές μάζες και τα μεσαία στρώματα από τη μόρφωση καθιστώντας όμως έτσι το σχολείο καταπιεστικό ψυχικά και αντίθετο προς την παιδική ψυχολογία.