Ο φιλελεύθερος ρατσισμός όπλο της ακροδεξιάς

γράφτηκε για το tvxs.gr

Είναι άξιον απορίας πώς ακραίες κι αφοριστικές θέσεις, με ρητορική απόδοσης αποσπασματικών γεγονότων ως κυρίαρχο μοντέλο, με ακραίες κι αφοριστικές θέσεις να επιβάλλονται σε συζητήσεις διαδικτυακές. Παλαιότερα είδαμε κι άλλα άρθρα κατά της πολυπολιτισμικότητας, με εμφανή τα ρατσιστικά στοιχεία και τις χοντροκομμένες σοφιστείες αντί ορθών συλλογισμών που να πατούν σε αληθείς προκείμενες. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα τείνει να γίνει μόδα στο συστημικό χώρο να κατακεραυνώνεται η πολυπολιτισμικότητα και η συγκατοίκηση διαφορετικών πολιτισμών.

Ψυχοκοινωνικά η ξενοφοβία δεν είναι παρά μια αντίδραση που αποκαλύπτει τις αντιφάσεις μιας όλο και πιο κατακερματισμένης και ανασφαλούς κοινωνίας. Ζούμε σε μια κοινωνία στην οποία νιώθουμε συνεχώς να απειλούμαστε καθώς καθημερινά πιεζόμαστε από ένα ανυπέρβλητο κι αγχώδες αίσθημα απειλής. Η οικονομική κρίση, η οικονομική αφαίμαξη, ο αγώνας για επιβίωση μάς πνίγουν σε μια ιοκάστεια αγχόνη μπροστά στην απειλή της αποκάλυψης των αδυναμιών μας. Μέσα από την ξενοφοβία εκδηλώνεται ο φόβος για όποιον είναι διαφορετικός.

Η ξενοφοβία συνδέεται και με την κρίση ταυτότητας. Γεννιέται όταν μια ταυτότητα αισθάνεται ότι κινδυνεύει από απειλές που δεν είναι άμεσα αναγνωρίσιμες. Η παγκοσμιοποίηση, θέτει υπό αμφισβήτηση το φαντασιακό για την εθνική ταυτότητά μας. Και μεσούσης της κρίσης όλο και πιο συχνά αισθανόμαστε ανήμποροι και ανίσχυροι. Βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά σε μια αληθινή κατάρρευση του εγώ. Τότε γίνεται εύκολο να φορτώσουμε την ευθύνη γι' αυτή την κατάσταση σε κάποιον άλλον, ο οποίος είναι αναγνωρίσιμος από το ένα ή το άλλο ειδικό του γνώρισμα. Η αόριστη και ασύλληπτη απειλή μπορεί έτσι να εντοπιστεί και επομένως μπορεί να αποκρουστεί πιο εύκολα. Είναι η δυναμική του αποδιοπομπαίου τράγου.

Ταυτόχρονα, όμως, ζούμε σε μια κοινωνία πιο ανοιχτή και πιο κινητική, στην οποία οι επαφές ανάμεσα σε διαφορετικούς πληθυσμούς είναι πιο εύκολες και αυξάνονται διαρκώς. Πλάι στο άνοιγμα και στη διαθεσιμότητα εκδηλώνεται και η επίταση της ανησυχίας, που τροφοδοτεί την απόρριψη των άλλων. Έτσι, η διαφορετικότητα του Άλλου γίνεται ένα πρόσχημα για να προβάλουμε πάνω του τις δικές μας αγωνίες. Απορρίπτοντάς τον θέτουμε σε κίνηση την άρνηση της ανθρωπιάς του Άλλου. Η απανθρωποποίηση αυτή γεννά τον απόλυτο Ξένο, που μεταμορφώνεται σε παγκόσμια απειλή απέναντι στην οποία πρέπει να αμυνθούμε.

Έτσι, σήμερα δεν εντυπωσιάζει καθόλου το γεγονός ότι στην μετααποικιοκρατική και ιμπεριαλιστική Ευρώπη πληθαίνουν οι φωνές που στρέφονται κατά της πολυπολιτισμικότητας. Η αποδιδόμενη "τρομοκρατία" που πλέον ταυτίζεται με την ισλαμοφοβία και η "εγκληματικότητα" είναι τα κύρια επιχειρήματα των μέσων επικοινωνίας που ενισχύουν ολοένα την κοινωνική ακροδεξιά. Ο μουσουλμανισμός ταυτίζεται με τον ισλαμισμό και το Ισλάμ -ως θρησκεία- συλλήβδην ταυτίζεται με την εθιμική καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων π[ου παρατηρούνται σε πολλές χώρες (λες και στη Χριστιανική Δύση δεν έχουμε συνεχή καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων).

Κι όμως πίσω από την απόδοση συλλογικής ταυτότητας στα άτομα μιας κοινωνίας και σε ολόκληρα έθνη κρύβεται ο φασισμός. Μόνο ο φασισμός και ο ναζισμός τόλμησαν να αποδώσουν ιδιότητες συλλογικά σε ολόκληρες κοινότητες ή έθνη, με τα γνωστά αποτελέσματα. Αυτή την ακραία ρατσιστική στερεοτυπική πολιτική ανάλυσης ακολουθούν και Έλληνες δημοσιογράφοι ή πολιτικοί, ενισχύοντας την κοινωνική ακροδεξιά. Επιχειρηματολογούν με μία "σοβαρή" νεοφασιστική ρητορεία καθιστώντας την ιδεολογικό ελεγκτή του δημόσιου λόγου και ουσιαστικά πολεμώντας τις ίδιες τις αρχές του νεωτερικού φιλελευθερισμού.

Τελικά όμως αυτό που υφίσταται επίθεση είναι η κοινωνική συνοχή, η αλληλεγγύη και η ίδια η δημοκρατία που αποτέλεσε το θεμέλιο λίθο της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Κάποιοι ύψωσαν τείχη σε σύνορα και κάποιοι άλλοι κλήθηκαν να υπερασπίσουν τα τείχη της ακροδεξιάς μέσα στην κοινωνία. Οι πολίτες χωρίζονται με κριτήριο την εθνική ταυτότητα και της αποδίδεται κυρίαρχος τίτλος και τη θρησκεία (με όλα τα φοβικά σύνδρομα). Βίαιες κοινωνικές εντάσεις διαμορφώνουν το τοπίο της αντιπαράθεσης καθώς οι υποδοχείς συγκρούονται με μετανάστες υποχρεώνοντας τους τελευταίους να αναζητούν τη δική τους ταυτότητα μέσα από την γκετοποίηση. Ο κοινωνικός κανιβαλισμός σε μια κοινωνία μίσους κι εκμετάλλευσης καθίσταται κύριος μοχλός αποπροσανατολισμού από τα αίτια της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, της ανεργίας, της ανέχειας και της εγκληματικότητας καθώς όλα σχετίζονται με συγκεκριμένες πολιτικές και οικονομικές επιλογές.

Ας μην παραβλέπουμε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος της σύγχρονης δημοκρατίας είναι η διάσπαση της κοινωνίας από τη νεοφασιστική επίθεση και η χαλιναγώγησή της από την κοινωνική ακροδεξιά που κατακτά όλο και περισσότερο τα λαϊκά στρώματα. Η πολιτισμική διάσταση έχει γίνει η πρωταρχική βάση πάνω στην οποία νέα κόμματα ή άλλα εκείνα που αναστήθηκαν -λόγω κρίσης- από τις συστημικές σαρκοφάγους  επιχειρούν να κινητοποιήσουν το εκλογικό τους σώμα.

Μια νέα διαχωριστική γραμμή τίθεται μεταξύ εκείνων που αγκαλιάζουν το μέλλον και εκείνων που φοβούνται το μέλλον, των ανθρώπων που πιστεύουν ότι ο νέος κόσμος δεν επιφυλάσσει τίποτα καλό γι’ αυτούς και νιώθουν προδομένοι από την ευρωπαϊκή ελίτ. Είναι ένα άλλο πολιτισμικό-πολιτικό σχίσμα, μια άλλη κοινωνικοοικονομική ταξική διαίρεση. Στα δεξιά καλλιεργείται το εύφορο έδαφος για ακροδεξιά και λαϊκίστικα κόμματα εναντίον των μεταναστών. Άλλωστε, η ξενοφοβία και η μισαλλοδοξία συνδέονται άμεσα με τη μόρφωση, ανεξάρτητα από την κομματική τοποθέτηση του πολίτη. Εξάλλου, η κοινωνική ακροδεξιά δεν έχει κομματική ταυτοποίηση.