ντοκιμαντέρ: υποκουλτούρα ή εγκυκλοπαιδικές γνώσεις;

Εδώ και χρόνια είχα μία ιδιαίτερη αδυναμία στα ντοκιμαντέρ. Τα είχα αναγάγει και σε μία μορφή Τέχνης και σαφώς μεταφοράς εγκυκλοπαιδικής γνώσης. Μία μετάδοση γνώσης που επιτυγχάνεται αβίαστα και χάρη στην οπτικοακουστική μέθοδο γίνεται άμεσα κατανοητή, ξεκούραστα και αποδοτικότερη. Έτσι, η λειτουργία του ΣΚΑΪ με χαροποιούσε αρκετά.

Ωστόσο, με τον καιρό -αφού δεν είχα τα προηγούμενα χρόνια τη δυνατότητα να εξετάσω αναλυτικότερα αυτό το τηλεοπτικό είδος, λόγω του περιορισμένα χαμηλού αριθμού των προβολών τους- ανακάλυψα ότι ουσιαστικά και εδώ μπορούμε να κάνουμε λόγω για σκυλάδικο. Σαφώς με τον όρο σκυλάδικο εννοώ την υποκουλτούρα και τη λάθος προοπτική που συνειδητά δίνεται σε κάποιο είδος (βιβλίο, κινηματογράφος, τραγούδι).

Βλέπω ντοκιμαντέρ -και ήταν μπόλικα- για τη Γέννηση και το Άστρο της Βηθλεέμ και παθαίνω πλάκα. Θεολόγοι και ιστορικοί αμφιβόλου αντικειμενικότητας κάνουν θρησκευτική προπαγάνδα σε ένα υποτίθεται αντικειμενικό ντοκιμαντέρ. Το ίδιο και για καθαρή ατομική προβολή κάποιων επιστημόνων βλέπουμε συνέχεια σε εγκυκλοπαιδικές «ταινίες», μόνο που σπάνια παρουσιάζονται αντικειμενικές και αναμφίβολες αποδείξεις ή έστω επιστημονικοφανείς ενδείξεις. Θεωρίες αναπόδεικτες, απόψεις αστείες αν σκεφτεί κάποιος επιστημονικά έρχονται να συσκοτίσουν ακόμα περισσότερο την ήδη θολή εικόνα που έχουν οι αμαθείς -ανά τομέα. Προπαγανδιστικά κατασκευάσματα για ιδεολογίες, για θρησκείες και συνηθέστερα για έθιμα και την ερμηνεία τους. Από την άλλη, προβάλλοντας μόνο συγκεκριμένα άτομα που συχνά έχουν και τις σχετικές επιδοτήσεις από ιδιωτικούς και άλλους φορείς μιλούν για την Ατλαντίδα -τη βλέπουν κάπου στη Βολιβία, στο νησί του Πάσχα, στον Ινδικό κτλ-, άλλοι αναζητούν μυθικούς βασιλιάδες και ήρωες και μάλιστα είναι και βέβαιοι ότι τους βρήκαν.

Δεν αναφέρομαι σε κάτι συγκεκριμένο, αλλά στη γενική εικόνα που αποκομίζω -έστω κι ας είχα κάποια λίγα παραδείγματα- τόσο καιρό που βλέπω ανελλιπώς ντοκιμαντέρ. Με μοναδική συχνότητα το ένα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το άλλο και όλα είναι δομημένα ώστε να παρουσιάζουν τάχα μία αντικειμενική κατάσταση και απόλυτα παραδεκτή από την επιστημονική κοινότητα άποψη. Ωστόσο, τα ντοκιμαντέρ επειδή ακριβώς είναι εκλαϊκευμένα και καθώς απευθύνονται σε όλο το λαό δεν έπρεπε να έχουν τις θέσεις και τον ίδιο τον επιστημονικό διάλογο, αλλά ουσιαστικά τις παγιωμένες επιστημονικές θέσεις που είναι αποδεκτές από όλους τους ειδικούς. σε κάθε άλλη περίπτωση ο διάλογος -που γίνεται μέσα από την τηλεόραση που οδηγεί στην ημιμάθεια και την καλλιέργεια μύθων που άπαξ και «καρφωθούν» στο μυαλό κάποιου δύσκολα πια απομακρύνονται.