Το διαδίκτυο ενόψει εκλογών

γράφτηκε για το tvxs.gr

Από την αρχή της υιοθέτησης της πολιτικής μονόπλευρης λιτότητας ήρθαν στην επιφάνεια κινήματα και δεκάδες συλλογικότητες που όσο η κρίση εξελίσσονταν σε κοινωνική -με καταστροφικές συνέπειες για τους ανθρώπους-, εκείνα απλώνονταν όλο και περισσότερο σαν ιστός σε όλη την κοινωνία. Άνθρωποι που απείχαν ή αδιαφορούσαν για αλληλέγγυες κινηματικές δράσεις, βρέθηκαν μέσα σε αυτόνομες συλλογικότητες σε μια προσπάθεια να πιαστούν από κάπου ή να προσφέρουν μια ελάχιστη υποστήριξη στα θύματα της κρίσης.

Και το γεγονός ότι οι δράσεις αυτές είχαν από την αρχή κινηματική μορφή και λειτουργούσαν “από τα κάτω” τους προσέδωσε μια ισχυρή δυναμική. Τέτοια μάλιστα ώστε ακόμα και τοπικές αρχές ακολούθησαν το παράδειγμά τους ή τις υποστήριξαν. Βέβαια, κάποιοι τις πολέμησαν είτε επειδή χαλούσε τι δική τους δημόσια εικόνα (με το πρόσχημα κομματικών δομών κλπ) είτε επειδή τις ανταγωνίζονταν (λοιδορίες για Κοινωνικά Φροντιστήρια, αστυνομία σε Κοινωνικά Ιατρεία κλπ). Φυσικά και οι δομές τούτες ενοχλούσαν την εικόνα της “σωτηρίας” γιατί τέτοιες δομές (χωρίς εξαρτήσεις πολιτικές). Έφεραν στο φως την πραγματική εικόνα της ανθρωπιστικής κρίσης, της κατάντιας ενός ολόκληρου λαού.

Βέβαια, την ίδια στιγμή το διαδίκτυο προσέφερε μία μοναδική (πρωτόγνωρη ιστορικά) ευκαιρία στα λαϊκά και κυρίως στα μεσοαστικά στρώματα να βρουν έναν τρόπο επικοινωνίας κι ανταλλαγής ιδεών. Ξεπέρασαν τη μονόπλευρη πληροφόρηση της διαπλοκής και προσπέρασαν τη σκόπελο της -κατά Τσόμσκι- δημιουργίας συναίνεσης (τουλάχιστον στο βαθμό που επιθυμούσαν).

Από τις εκλογές του 2012 μέχρι σήμερα αναφάνηκε η ιντερνετική δυναμική ως  ανεξάρτητη διάσταση στην ενημέρωση και την επικοινωνία. Στη δεύτερη δεκαετία του νέου αιώνα η διαδικτυακή επικοινωνία έχει πια αποκτήσει χαρακτηριστικά κινήματος. Όσο κι αν τούτο το εικονικό κίνημα απέχει από τις μορφές που απαιτεί η παραδοσιακή αριστερά, έχει καταφέρει να ριζοσπαστικοποιήσει πολίτες και να τους εμπλουτίσει με πληροφορίες αντικρούοντας τα παραδοσιακά κι ελεγχόμενα μίντια.

Δεν είναι τυχαίο ότι στη συνείδηση των πολιτών το χαοτικό δίκτυο παρέχει την αληθινή πληροφορία.  Ο κυβερνοχώρος έπαψε πια να είναι ένας εικονικός τόπος συζητήσεων, αλλά έχει πια άμεση επίδραση στην πραγματική ζωή. Το ελληνόφωνο διαδίκτυο άδραξε όλες τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες της εποχής.  Εισήλθε βαθιά στον επίσημο δημόσιο διάλογο. Επέτρεψε σε πολίτες να σχηματίσουν άποψη για κόμματα και προγράμματα, να δουν κομματικούς επικεφαλής και να συζητήσουν. Ενώ κάποτε το ίντερνετ απλά τροφοδοτούσε την ενημέρωση και την ανταλλαγή επιχειρημάτων, με τον καιρό και υπό το βάρος της κοινωνικής κρίσης μετεξελίχθηκε σε ένα πολυσχιδές μέσο επικοινωνίας -με τους δικούς του κανόνες και ιδιοτροπίες- που συνδιαμορφώνει συνειδήσεις, πολιτικές στάσεις κι απόψεις.

Εξάλλου, το διαδίκτυο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό όπλο στα χέρια πρωτίστως της μεσαίας τάξης. Τα μεσοαστικά στρώματα απέδειξαν ότι έχουν και το κατάλληλο μορφωτικό επίπεδο και την άνεση χειρισμού του κυβερνοχώρου για ελεύθερη/ανεξάρτητη ενημέρωση -έστω και συμπληρωματικά- και αλληλεπιδραστική επικοινωνία κι ανταλλαγή απόψεων.

Και στο χάος της υπερπληροφόρησης και των χιλιάδων προσεγγίσεων κι απόψεων οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το ρόλο εκείνων των ιστοσελίδων που κόντρα στο πνεύμα των καιρών στάθηκαν εξαρχής δίπλα στα κινήματα και τους πολίτες ενισχύοντας τη φωνή τους. Ιστοσελίδες μακριά από την οικονομική υποστήριξη των εθνικών μιντιακών μονοπωλίων και ιστότοποι χωρίς καμία διαφημιστική καμπάνια, κατάφεραν να αναδειχθούν δίνοντας βήμα έκφρασης σε πολίτες και κινήματα.

Με συνεχή ροή ειδήσεων ενημέρωναν για λαϊκές δομές αλληλεγγύης, εστίες αντίστασης στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, για περιβαλλοντικά κινήματα που πολεμούσαν υπό καθεστώς ειδησεογραφικής ανυπαρξίας. Έδωσαν την ευκαιρία να αναδειχθούν και να εκτεθούν στην κοινή γνώμη απόψεις πολιτών, να αναδειχθεί το έργο ερασιτεχνών καλλιτεχνών και να αποτελέσουν εν τέλει τις νέες δομές αντιπληροφόρησης. Και τούτες λειτούργησαν με αμιγώς κινηματικά χαρακτηριστικά.

Συνέβαλαν με τρόπο καταλυτικό όχι μόνο στην ενημέρωση, αλλά και στην πολιτική επικοινωνία ανοίγοντας δρόμους μακριά από τη διαπλοκή των οικονομικών συμφερόντων με τους πολιτικούς προς όφελος της ελεύθερης διακίνησης ιδεών κι απόψεων. Δεν είναι τυχαίο ότι όσο εκπίπτουν στη συνείδηση των πολιτών τα παραδοσιακά μίντια τόσο ανεβαίνει το διαδίκτυο.

Σε τούτες τις εκλογές όπως και σ’ εκείνες του 2012, το διαδίκτυο καταφέρνει να αντικρούσει τα εκβιαστικά διπολικά διλήμματα, να αποδείξει την επιχειρούμενη εξαπάτηση των πολιτών. Στην εποχή που με ακροδεξιές πρακτικές καταργούν τηλεοπτικά δίκτυα, το ίντερνετ αντιστέκεται. Γιατί τελικά η γνώση είναι δύναμη και το διαδίκτυο είναι ο πλέον ανεξάρτητος –και περίπλοκος- φορέας πληροφόρησης και αντιπροπαγάνδας.