Τα τελευταία χρόνια πολύ συχνά γίνεται λόγος στα ΜΜΕ για τη διαφθορά του ελληνικού Κράτους ή την κακοδιοίκησή του και αναλόγως στις πιο κλειστές κοινωνίες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πολλοί είναι εκείνοι οι πολίτες που καταγγέλλουν περιπτώσεις χρηματισμού ή αδιαφορίας του διοικητικού μηχανισμού για την εξυπηρέτησή τους. Ο Έλληνας πολίτης όμως αρχίζει πια να αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να ανέχεται για πάντα περιπτώσεις διαφθοράς στο όνομα της "εξυπηρέτησης", ενώ ταυτόχρονα συνειδητοποιεί ότι αποτελεί έναν καταναλωτή των παρεχόμενων από το Κράτος υπηρεσιών, τις οποίες μάλιστα και πληρώνει μέσω της φορολόγησής του. Τα τελευταία χρόνια πολύ συχνά γίνεται λόγος στα ΜΜΕ για τη διαφθορά του ελληνικού Κράτους ή την κακοδιοίκησή του και αναλόγως στις πιο κλειστές κοινωνίες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πολλοί είναι εκείνοι οι πολίτες που καταγγέλλουν περιπτώσεις χρηματισμού ή αδιαφορίας του διοικητικού μηχανισμού για την εξυπηρέτησή τους. Ο Έλληνας πολίτης όμως αρχίζει πια να αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να ανέχεται για πάντα περιπτώσεις διαφθοράς στο όνομα της "εξυπηρέτησης", ενώ ταυτόχρονα συνειδητοποιεί ότι αποτελεί έναν καταναλωτή των παρεχόμενων από το Κράτος υπηρεσιών, τις οποίες μάλιστα και πληρώνει μέσω της φορολόγησής του.
Κατά τη Διεθνή Τράπεζα διαφθορά είναι η κατάχρηση δημόσιου αξιώματος για ιδιωτικό όφελος (οικονομικό, πολιτικό, κομματικό). Στη χώρα μας όπως προκύπτει από καταγγελίες πολιτών προβλήματα διαφθοράς εντοπίζονται στον πολεοδομικό τομέα και στα τεχνικά έργα ή δευτερευόντως στην Υγεία (προμήθειες). Σε αυτά όμως προστίθεται η κακοδιοίκηση και η αδιαφάνεια της κρατικής λειτουργίας -που συχνά ταυτίζεται από τους πολίτες με τη διαφθορά.
Οι παράγοντες που την ενισχύουν δεν είναι όμως λίγοι ή σε κάθε περίπτωση δεν είναι αμελητέα η σοβαρότητά τους. Έτσι, η έλλειψη των κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου και η απουσία διαφάνειας στις αποφάσεις είναι τα κυριότερα αίτιά της. Παράλληλα, η μεγάλη γραφειοκρατία και η ανεξέλεγκτη και υπερβολική εξουσία των αρμοδίων υπαλλήλων ενισχύουν την τάση για διαφθορά. Τέλος, η απουσία προληπτικών ελέγχων, αλλά και η δικαστική ανεπάρκεια με τις μακρόχρονες και αμφισβητήσιμες διαδικασίες της (παραγραφή αδικημάτων, ψυχοφθόρα διαδικασία, ασύμφορη οικονομικά για τον πολίτη). Χωρίς να υποστηρίζουμε ότι ο πολίτης είναι άμοιρος ευθυνών -αφού ενισχύει εκούσια ένα σύστημα το οποίο και καταγγέλλει- οι ευθύνες τούτες πρέπει να καταλογιστούν στην ίδια τη διοικητική λειτουργία. Το ίδιο το οικονομικό σύστημα που επιβάλλει δια μέσου της ελεύθερης αγοράς ένα ιδιότυπο κανιβαλισμό υποχρεώνει τον πολίτη να καταφεύγει σε ανάλογες μεθόδους. Εξάλλου, η διαφθορά παρατηρείται είτε στα ανώτερα κλιμάκια είτε στα χαμηλότατα, εννοώντας τις μεγάλες δημόσιες προμήθειες και τη σύνταξη νόμων ή αλλοίωσή τους (μέσω τροπολογιών) ή την έκδοση ευνοϊκών αποφάσεων προς όφελος συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Όταν η κοινωνία ζει στην παραοικονομία και την κοινωνική ζούγκλα, όπου οι μεγάλες επιχειρήσεις τρώνε τις μικρές, όταν η πολιτική αρχή και η ανώτερη διοικητική γραφειοκρατία διαφθείρονται, πώς μπορεί ο πολίτης να διαφοροποιηθεί; Από την άλλη, η ατιμωρησία δημοσίων υπαλλήλων τόσο ποινικά όσο και πειθαρχικά έχει απογοητεύσει τους πολίτες και τους αποθαρρύνει να προβαίνουν σε καταγγελίες.
Όλα αυτά τα φαινόμενα κλονίζουν τους θεσμούς διοίκησης και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτούς που θεωρούν ότι μόνο με πλάγια μέσα μπορούν να ξεπεράσουν τα γραφειοκρατικά προβλήματα. Οι πολίτες θεωρούν ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούν να επιβιώσουν ή να γλιτώσουν μια δοκιμασία γραφειοκρατική που μόνο τους ταλαιπωρεί. Μια άλλη σημαντική συνέπεια είναι η διάχυτη δυσλειτουργία του Κράτους, η γραφειοκρατική αναποτελεσματικότητά του και η ενίσχυση της κακοδιοίκησης με ρουσφετολογικές προσλήψεις, με την ανεπαρκή εκπαίδευση των υπαλλήλων του Κράτους, με τη μη αξιοκρατική επιλογή προσωπικού κλπ. Συχνά μάλιστα στην προσπάθεια να επιλυθεί το πρόβλημα της διαφθοράς ή να νομιμοποιηθούν παγιωμένες πια καταστάσεις, φτάνει στο σημείο το Κράτος να νομοθετεί εκ νέου, προσθέτοντας κι άλλο βραχνά στο περίπλοκο νομικό σύστημα και κάνοντας τον διοικητικό μηχανισμό ακόμα πιο δύσχρηστο και πιο γραφειοκρατικό.
Μπροστά στην ευρωπαϊκή προοπτική και με τις στατιστικές να μας δείχνουν στην πρώτη σχεδόν θέση της ευρωπαϊκής διαφθοράς, πολλοί αρχίζουν να συζητούν για λύσεις. Ήδη γνωρίζουμε κάποιες ανεξάρτητες αρχές, που λογοδοτούν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο χωρίς να ελέγχονται από την εκάστοτε κυβέρνηση και οι οποίες έχουν κατακτήσει την αξιοπιστία τους στη συνείδησή μας (Συνήγορος του Πολίτη, Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης κλπ), και κάποιους άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς που ολοένα και περισσότερο γίνονται γνωστοί στο ευρύτερο κοινό (Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης κλπ). Ωστόσο, φαίνεται ότι και αυτοί δεν έχουν ακόμα πετύχει το στόχο τους.
Έτσι προτείνονται επιπρόσθετοι τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. Θεωρείται ότι η απλούστευση της νομοθεσίας και η επαφή των πολιτών με αυτήν (από τη σχολική ηλικία ακόμα) θα αποδώσουν σημαντικά οφέλη, καθώς ο πολίτης θα γνωρίζει πώς να κινείται στις υπηρεσίες και θα εκπαιδευτεί να αποφεύγει την παθητική ανοχή φαινομένων διαφθοράς αντιλαμβανόμενος τις βλάβες που προκαλεί στην κοινωνία την ίδια. Ακόμα οι ίδιες οι υπηρεσίες μέσω μιας απλούστερης νομοθεσίας θα μπορούν ευκολότερα να τον εξυπηρετούν. Χρειάζεται μία αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και μία απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών που σταδιακά θα οδηγήσει στη μείωση της γραφειοκρατίας και στη διαφάνεια της δράσης των κρατικών οργάνων.
Στην εποχή του διαδικτύου παρατηρούμε ότι συχνά οι υπηρεσίες δεν επικοινωνούν καν μεταξύ τους. Οι φορείς του ίδιου Κράτους -πόσο μάλλον της τοπικής αυτοδιοίκησης- είναι αποξενωμένες ηλεκτρονικά μεταξύ τους με αποτέλεσμα πολύ συχνά να απαιτούνται από πολίτες πληθώρα βεβαιώσεων που απλά μεταφέρονται από το ένα γραφείο στο άλλο ή από τη μια υπηρεσία στην άλλη. Θα ήταν τόσο εύκολο μέσα από ένα ηλεκτρονικό σύστημα και με μόλις μία επίσκεψή του ο πολίτης να διεκπεραιώνει μια σειρά υποθέσεών του. Έτσι, στη λογική αυτή φαίνεται ότι τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) καλύπτουν ένα μεγάλο κενό της κρατικής διοίκησης και αποδείχθηκε ένας θεσμός ιδιαίτερα αγαπητός στους πολίτες που χρειάζεται όμως άμεση επέκταση.
Από την άλλη, με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα ο πολίτης έχει δυνητικά τη δυνατότητα να ενημερώνεται άμεσα από τις κρατικές υπηρεσίες, του παρέχεται δηλαδή πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία. Ωστόσο, ακόμα το διαδίκτυο και η σύνδεση των υπηρεσιών δεν έχει φτάσει σε ένα αξιόλογο επίπεδο πληροφόρησης. Αποτελεί συνηθισμένο φαινόμενο ΟΤΑ Α΄ και Β΄Βαθμού να μην έχουν ιστοσελίδες οργανωμένες, όπως επίσης και κρατικοί φορείς. Σε αυτό το ζήτημα μπορούμε να προσθέσουμε και το νεοελληνικό ηλεκτρονικό αναλφαβητισμό, καθώς στις μέσες και ανώτερες ηλικίες σπάνια κάποιος έχει τη δυνατότητα να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο και μέσω αυτού να έλθει σε επαφή με ένα υπουργείο ή άλλο κρατικό φορέα, ενώ οι νεότεροι συχνά σερφάρουν στον κυβερνοχώρο με στόχο της μεταξύ τους επικοινωνία ή για παιχνίδι.
Κύριο χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω προτάσεων είναι η διαφάνεια στη διοίκηση. Η διαφάνεια αποτελώντας έναν από τους πυλώνες της καλής διακυβέρνησης στηρίζεται άμεσα στην πληροφόρηση που είναι και η πηγή της καλής σχέσης των πολιτών με τον κρατικό διοικητικό μηχανισμό, την κυβέρνησή του ή την αποκεντρωμένη διοίκηση. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι η διαφάνεια αποτελεί στοιχείο όλων των δημοκρατικών συστημάτων και μπορεί να υπάρχει μόνο με την πληροφόρηση του κοινού και με την πρόσβασή του σε όλες τις αποφάσεις (κυβερνητικές και αυτοδιοικητικές) με δυνατότητα συμμετοχής του στη λήψη τους ή έκφρασης λόγου και όχι ερήμην του. Κλειστές συνεδριάσεις ή μη ανακοινώσιμες συνεδριάσεις έχει αποδειχθεί ότι οδηγούν τον πολίτη στη λογική ότι κάτι "παίζεται" ερήμην του.
Έτσι, η πάταξη της διαφθοράς και η πίεση για διαφάνεια απαιτούν ένα κοινό καλά ενημερωμένο προκειμένου να μπορεί να κρίνει και την αποτελεσματικότητά τους. Μια υπηρεσία είναι σε θέση να λογοδοτήσει στον πολίτη μόνο όταν εργάζεται σωστά και απαντά με υπεύθυνο τρόπο. Μόνο όταν ο πολίτης θα έχει άμεση πρόσβαση στην πληροφορία και τη νομοθεσία θα έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει από τις πιέσεις διαφθοράς και η εργασία του θα γίνεται πιο εύκολα. Έτσι είναι αναγκαία η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στο δημόσιο και τον πολίτη με τίμια και ειλικρινή επικοινωνία και βεβαίως ευγενική συμπεριφορά. Χρειάζεται, επίσης, κατάρτιση κι εκπαίδευση των υπαλλήλων και των αιρετών σχετικά με τον ισχύον καθεστώς και συνεχής αξιολόγηση των απόψεων της κοινής γνώμης και διάδοση των αποτελεσμάτων της στο κοινό (στατιστικές, ετήσιες εκθέσεις και συνεδριάσεις, μελέτες κλπ).
Κατά τη Διεθνή Τράπεζα διαφθορά είναι η κατάχρηση δημόσιου αξιώματος για ιδιωτικό όφελος (οικονομικό, πολιτικό, κομματικό). Στη χώρα μας όπως προκύπτει από καταγγελίες πολιτών προβλήματα διαφθοράς εντοπίζονται στον πολεοδομικό τομέα και στα τεχνικά έργα ή δευτερευόντως στην Υγεία (προμήθειες). Σε αυτά όμως προστίθεται η κακοδιοίκηση και η αδιαφάνεια της κρατικής λειτουργίας -που συχνά ταυτίζεται από τους πολίτες με τη διαφθορά.
Οι παράγοντες που την ενισχύουν δεν είναι όμως λίγοι ή σε κάθε περίπτωση δεν είναι αμελητέα η σοβαρότητά τους. Έτσι, η έλλειψη των κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου και η απουσία διαφάνειας στις αποφάσεις είναι τα κυριότερα αίτιά της. Παράλληλα, η μεγάλη γραφειοκρατία και η ανεξέλεγκτη και υπερβολική εξουσία των αρμοδίων υπαλλήλων ενισχύουν την τάση για διαφθορά. Τέλος, η απουσία προληπτικών ελέγχων, αλλά και η δικαστική ανεπάρκεια με τις μακρόχρονες και αμφισβητήσιμες διαδικασίες της (παραγραφή αδικημάτων, ψυχοφθόρα διαδικασία, ασύμφορη οικονομικά για τον πολίτη). Χωρίς να υποστηρίζουμε ότι ο πολίτης είναι άμοιρος ευθυνών -αφού ενισχύει εκούσια ένα σύστημα το οποίο και καταγγέλλει- οι ευθύνες τούτες πρέπει να καταλογιστούν στην ίδια τη διοικητική λειτουργία. Το ίδιο το οικονομικό σύστημα που επιβάλλει δια μέσου της ελεύθερης αγοράς ένα ιδιότυπο κανιβαλισμό υποχρεώνει τον πολίτη να καταφεύγει σε ανάλογες μεθόδους. Εξάλλου, η διαφθορά παρατηρείται είτε στα ανώτερα κλιμάκια είτε στα χαμηλότατα, εννοώντας τις μεγάλες δημόσιες προμήθειες και τη σύνταξη νόμων ή αλλοίωσή τους (μέσω τροπολογιών) ή την έκδοση ευνοϊκών αποφάσεων προς όφελος συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων. Όταν η κοινωνία ζει στην παραοικονομία και την κοινωνική ζούγκλα, όπου οι μεγάλες επιχειρήσεις τρώνε τις μικρές, όταν η πολιτική αρχή και η ανώτερη διοικητική γραφειοκρατία διαφθείρονται, πώς μπορεί ο πολίτης να διαφοροποιηθεί; Από την άλλη, η ατιμωρησία δημοσίων υπαλλήλων τόσο ποινικά όσο και πειθαρχικά έχει απογοητεύσει τους πολίτες και τους αποθαρρύνει να προβαίνουν σε καταγγελίες.
Όλα αυτά τα φαινόμενα κλονίζουν τους θεσμούς διοίκησης και την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτούς που θεωρούν ότι μόνο με πλάγια μέσα μπορούν να ξεπεράσουν τα γραφειοκρατικά προβλήματα. Οι πολίτες θεωρούν ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούν να επιβιώσουν ή να γλιτώσουν μια δοκιμασία γραφειοκρατική που μόνο τους ταλαιπωρεί. Μια άλλη σημαντική συνέπεια είναι η διάχυτη δυσλειτουργία του Κράτους, η γραφειοκρατική αναποτελεσματικότητά του και η ενίσχυση της κακοδιοίκησης με ρουσφετολογικές προσλήψεις, με την ανεπαρκή εκπαίδευση των υπαλλήλων του Κράτους, με τη μη αξιοκρατική επιλογή προσωπικού κλπ. Συχνά μάλιστα στην προσπάθεια να επιλυθεί το πρόβλημα της διαφθοράς ή να νομιμοποιηθούν παγιωμένες πια καταστάσεις, φτάνει στο σημείο το Κράτος να νομοθετεί εκ νέου, προσθέτοντας κι άλλο βραχνά στο περίπλοκο νομικό σύστημα και κάνοντας τον διοικητικό μηχανισμό ακόμα πιο δύσχρηστο και πιο γραφειοκρατικό.
Μπροστά στην ευρωπαϊκή προοπτική και με τις στατιστικές να μας δείχνουν στην πρώτη σχεδόν θέση της ευρωπαϊκής διαφθοράς, πολλοί αρχίζουν να συζητούν για λύσεις. Ήδη γνωρίζουμε κάποιες ανεξάρτητες αρχές, που λογοδοτούν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο χωρίς να ελέγχονται από την εκάστοτε κυβέρνηση και οι οποίες έχουν κατακτήσει την αξιοπιστία τους στη συνείδησή μας (Συνήγορος του Πολίτη, Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, Επιθεώρηση Δημόσιας Διοίκησης κλπ), και κάποιους άλλους ελεγκτικούς μηχανισμούς που ολοένα και περισσότερο γίνονται γνωστοί στο ευρύτερο κοινό (Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης κλπ). Ωστόσο, φαίνεται ότι και αυτοί δεν έχουν ακόμα πετύχει το στόχο τους.
Έτσι προτείνονται επιπρόσθετοι τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. Θεωρείται ότι η απλούστευση της νομοθεσίας και η επαφή των πολιτών με αυτήν (από τη σχολική ηλικία ακόμα) θα αποδώσουν σημαντικά οφέλη, καθώς ο πολίτης θα γνωρίζει πώς να κινείται στις υπηρεσίες και θα εκπαιδευτεί να αποφεύγει την παθητική ανοχή φαινομένων διαφθοράς αντιλαμβανόμενος τις βλάβες που προκαλεί στην κοινωνία την ίδια. Ακόμα οι ίδιες οι υπηρεσίες μέσω μιας απλούστερης νομοθεσίας θα μπορούν ευκολότερα να τον εξυπηρετούν. Χρειάζεται μία αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και μία απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών που σταδιακά θα οδηγήσει στη μείωση της γραφειοκρατίας και στη διαφάνεια της δράσης των κρατικών οργάνων.
Στην εποχή του διαδικτύου παρατηρούμε ότι συχνά οι υπηρεσίες δεν επικοινωνούν καν μεταξύ τους. Οι φορείς του ίδιου Κράτους -πόσο μάλλον της τοπικής αυτοδιοίκησης- είναι αποξενωμένες ηλεκτρονικά μεταξύ τους με αποτέλεσμα πολύ συχνά να απαιτούνται από πολίτες πληθώρα βεβαιώσεων που απλά μεταφέρονται από το ένα γραφείο στο άλλο ή από τη μια υπηρεσία στην άλλη. Θα ήταν τόσο εύκολο μέσα από ένα ηλεκτρονικό σύστημα και με μόλις μία επίσκεψή του ο πολίτης να διεκπεραιώνει μια σειρά υποθέσεών του. Έτσι, στη λογική αυτή φαίνεται ότι τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) καλύπτουν ένα μεγάλο κενό της κρατικής διοίκησης και αποδείχθηκε ένας θεσμός ιδιαίτερα αγαπητός στους πολίτες που χρειάζεται όμως άμεση επέκταση.
Από την άλλη, με τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα ο πολίτης έχει δυνητικά τη δυνατότητα να ενημερώνεται άμεσα από τις κρατικές υπηρεσίες, του παρέχεται δηλαδή πρόσβαση στη δημόσια πληροφορία. Ωστόσο, ακόμα το διαδίκτυο και η σύνδεση των υπηρεσιών δεν έχει φτάσει σε ένα αξιόλογο επίπεδο πληροφόρησης. Αποτελεί συνηθισμένο φαινόμενο ΟΤΑ Α΄ και Β΄Βαθμού να μην έχουν ιστοσελίδες οργανωμένες, όπως επίσης και κρατικοί φορείς. Σε αυτό το ζήτημα μπορούμε να προσθέσουμε και το νεοελληνικό ηλεκτρονικό αναλφαβητισμό, καθώς στις μέσες και ανώτερες ηλικίες σπάνια κάποιος έχει τη δυνατότητα να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο και μέσω αυτού να έλθει σε επαφή με ένα υπουργείο ή άλλο κρατικό φορέα, ενώ οι νεότεροι συχνά σερφάρουν στον κυβερνοχώρο με στόχο της μεταξύ τους επικοινωνία ή για παιχνίδι.
Κύριο χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω προτάσεων είναι η διαφάνεια στη διοίκηση. Η διαφάνεια αποτελώντας έναν από τους πυλώνες της καλής διακυβέρνησης στηρίζεται άμεσα στην πληροφόρηση που είναι και η πηγή της καλής σχέσης των πολιτών με τον κρατικό διοικητικό μηχανισμό, την κυβέρνησή του ή την αποκεντρωμένη διοίκηση. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι η διαφάνεια αποτελεί στοιχείο όλων των δημοκρατικών συστημάτων και μπορεί να υπάρχει μόνο με την πληροφόρηση του κοινού και με την πρόσβασή του σε όλες τις αποφάσεις (κυβερνητικές και αυτοδιοικητικές) με δυνατότητα συμμετοχής του στη λήψη τους ή έκφρασης λόγου και όχι ερήμην του. Κλειστές συνεδριάσεις ή μη ανακοινώσιμες συνεδριάσεις έχει αποδειχθεί ότι οδηγούν τον πολίτη στη λογική ότι κάτι "παίζεται" ερήμην του.
Έτσι, η πάταξη της διαφθοράς και η πίεση για διαφάνεια απαιτούν ένα κοινό καλά ενημερωμένο προκειμένου να μπορεί να κρίνει και την αποτελεσματικότητά τους. Μια υπηρεσία είναι σε θέση να λογοδοτήσει στον πολίτη μόνο όταν εργάζεται σωστά και απαντά με υπεύθυνο τρόπο. Μόνο όταν ο πολίτης θα έχει άμεση πρόσβαση στην πληροφορία και τη νομοθεσία θα έχει τη δυνατότητα να ξεφύγει από τις πιέσεις διαφθοράς και η εργασία του θα γίνεται πιο εύκολα. Έτσι είναι αναγκαία η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στο δημόσιο και τον πολίτη με τίμια και ειλικρινή επικοινωνία και βεβαίως ευγενική συμπεριφορά. Χρειάζεται, επίσης, κατάρτιση κι εκπαίδευση των υπαλλήλων και των αιρετών σχετικά με τον ισχύον καθεστώς και συνεχής αξιολόγηση των απόψεων της κοινής γνώμης και διάδοση των αποτελεσμάτων της στο κοινό (στατιστικές, ετήσιες εκθέσεις και συνεδριάσεις, μελέτες κλπ).
0 έκριναν :
Δημοσίευση σχολίου