περί ψυχαγωγίας και διασκέδασης

Με αφορμή μία συζήτηση που είχα για τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία με μία μαθήτριά μου έγραψα ένα σύντομο άρθρο για το ζήτημα αυτό που τόσο εύκολα οδηγεί σε παρεξηγήσεις εννοιών.

Τα τελευταία χρόνια και κυρίως μετά την επικράτηση της ιδιωτικής τηλεόρασης, δεν είναι λίγοι εκείνοι που την καταγγέλλουν για παραγωγή υποκουλτούρας και τη δείχνουν ως υπεύθυνη για τη ροπή προς την ευκαιριακή διασκέδαση. Ιδιαίτερα οι νέοι φαίνεται να είναι εκείνοι που επηρεάζονται ευκολότερα ακολουθώντας άκριτα τη μόδα οι οποίοι σπαταλούν το λιγοστό ελεύθερο χρόνο τους στην ανούσια διασκέδασης χωρίς να επενδύουν στη δημιουργική ψυχαγωγία.

Η τηλεόραση βέβαια ως μέσο επικοινωνίας διαδραματίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο κυρίως λόγω του εμπορικού χαρακτήρα της. Για τη στροφή όμως προς τη ρηχή και άτονη διασκέδαση δεν ευθύνεται βεβαίως μόνο η τηλεόραση η ίδια. Κυριότερα ευθύνεται ο εμπορικός χαρακτήρας που διέπει πια όλη τη ζωή μας, αφού όλα έχουν αποκτήσει μία έννοια αγοραπωλησιών. Η κοινωνική επίδειξη σε συνδυασμό με την καταναλωτική μανία προβάλλουν τον ευκαιριακό χαρακτήρα της αγοράς και της ατομικής προβολής σε τέτοιο σημείο ώστε η μόδα να ελέγχει την κοινωνική και πολιτιστική ζωή μας. Η βιομηχανία του θεάματος διαμορφώνοντας ένα κλίμα στον καλλιτεχνικό προβαλλόμενο χώρο, εναλλάσσει συνεχώς τα πρόσωπα του στερεώματος -με την απόλυτη και άκριτη συμπαράσταση της εμπορικής τηλεόρασης- προκειμένου ελέγχοντάς τους και να αυξάνει τα κέρδη της και να ανανεώνεται καθημερινά σχεδόν το έμψυχο υλικό του καλλιτεχνικού χώρου. Έτσι, όμως ενισχύεται αποπροσανατολιστικά η επιπόλαια αντίληψη των πραγμάτων, που με τη συνεχή διαφήμιση γίνεται πια ο κανόνας. Εξάλλου, ας μην ξεχνάμε ότι ο γενικότερα καλλιτεχνικός όρος pop[1] κρύβει όχι την έννοια του λαϊκού αλλά του εμπορικού στοιχείου στην Τέχνη.

Βεβαίως σε αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και την έλλειψη καλλιτεχνικής παιδείας στην εκπαίδευση. Τη στιγμή που τα παιδιά σε μία λογική στειρότητας βομβαρδίζονται με άχρηστες γνώσεις και συνεχείς εξετάσεις, η κουλτούρα υποβιβάζεται στη σφαίρα των τριτευόντων μαθημάτων με την ανάλογη αδιαφορία από όλους. Δεν καλλιεργείται η αισθητική ούτε οι δεξιότητες των νεαρών μαθητών με αποτέλεσμα την έλλειψη κριτικής ικανότητας[2]. Έτσι, όμως οι νέοι αδυνατούν να αντιτάξουν μία δική τους ψυχαγωγική πρόταση.

Παράλληλα, βέβαια, η τοπική αυτοδιοίκηση διακρίνεται από μία ιδιαίτερη ατολμία και μία άνευ προηγουμένου αδυναμία να παρέμβει πολιτιστικά, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις στους νέους. Λύσεις δημιουργικές που θα μπορούσαν να τους απομακρύνουν από τη στενότητα της τηλεόρασης και την κενότητα της προβαλλόμενης υποκουλτούρας. Δυστυχώς, οι περισσότεροι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλεισμένοι στην ψηφοθηρική λογική τους, προσπαθούν μόνο να οργανώνουν ηχηρές συναυλίες και ανάλογες καλλιτεχνικές προβολές που τίποτα ουσιαστικό και διαχρονικό δεν προσφέρουν στον τόπο τους. Δε στρέφονται στην ίδια την ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσα από εναλλακτικά εκπαιδευτικά -δωρεάν ή μικρού και συμβολικού αντιτίμου- κέντρα.

Το πρόβλημα έχει λάβει τόσο ανησυχητικές διαστάσεις ώστε οι δημοσιογράφοι κάνουν λόγο για ψυχαγωγικές εκπομπές και οι μαθητές με τους γονείς μπερδεύουν τη διασκέδαση με την ψυχαγωγία. Συγχέεται δηλαδή ο ρηχός χαρακτήρας της σπατάλης του ελεύθερου χρόνου με την ευχάριστη μα εκπαιδευτική ουσία που κρύβεται στην ψυχαγωγική διάθεση του χρόνου μας. Και για να μη παρεξηγηθούμε με την έννοια εκπαιδευτική ουσία της ψυχαγωγίας εννοείται εκείνο το ευχάριστο διάλειμμα που θα μπορεί όμως να προσφέρει κάτι στην προσωπικότητά μας, είτε ως ανάπτυξη δεξιοτήτων είτε ως γνώση καθεαυτή.

Όταν το καθημερινό άγχος των εργαζομένων και των μαθητών καταντά βρόγχος στη σκέψη μας, τότε είναι λογικό επακόλουθο οι νέοι, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία, να επιδιώκουν την ευκαιριακή διασκέδαση. Στη δημοκρατική κοινωνία που ζούμε ο ελεύθερος χρόνος είναι πια μία πολυτέλεια που κινδυνεύει άμεσα να χαθεί μέσα στην ανάγκη μας για περισσότερα χρήματα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε πώς πρέπει να τον διευθετήσουμε ώστε και να διασκεδάζουμε και παράλληλα να μπορούμε να αποκομίσουμε κάτι από την όποια ενασχόλησή μας. Είναι όμως ανάγκη πρωτίστως να δοθούν ερεθίσματα στους νέους για γνήσια ψυχαγωγία και νέες διέξοδοι από την τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολιτιστικούς φορείς της κάθε περιοχής ώστε να διοχετεύουν μέσα από συλλογικές ή ατομικές καλλιτεχνικές δράσεις την ενεργητικότητά τους.

Επιπρόσθετα, είναι αναγκαίο να ασκείται κριτικά έλεγχος στην ποιότητα των προγραμμάτων των ΜΜΕ -και ειδικά των παιδικών εκπομπών- όχι από κρατικούς φορείς ή ανεξάρτητες αρχές, αλλά από το ίδιο το κοινό. Εξάλλου, πρέπει κάποτε η Πολιτεία να προχωρήσει στην ίδρυση σχολείων γονέων καθώς η εκπαίδευσή τους κρίνεται αναγκαία προκειμένου να διαπαιδαγωγήσουν τα τέκνα τους στο το τι είναι καλό να βλέπουν και ποιες ενασχολήσεις προτείνονται ως εναλλακτική λύση της τηλεόρασης και της άσκοπης διασκέδασης. Φυσικά το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα οφείλει κάποτε να αρχίσει να αναπτύσσει την παιδική εφευρετικότητα και να καλλιεργεί τις δεξιότητες των μαθητών και των άλλων νέων. Ας μην ξεχνάμε ότι και η ενασχόληση με τα κοινά και η συμμετοχή σε συλλόγους είναι η καλύτερη ψυχαγωγία και εκείνο το μέσο που τελικά βελτιώνει τους δημοκρατικούς θεσμούς και βοηθά στον έλεγχο της πολιτικής διακυβέρνησης.



[1] Ο όρος pop προέρχεται από το popular (=δημοφιλής).

[2] Βέβαια αυτό έρχεται πολύ απλά να συμπληρώσει την όλη απουσία προσπάθειας ανάπτυξης ενός εξατομικευμένου και διαθεματικού ολοκληρωμένου κριτικού νου από το ελληνικό σχολείου.


44 έκριναν :

Zaphod είπε...

α)Σε μια κοινωνία που έχει μάθει να επιλέγει τον πιο εύκολο δρόμο, τον πιο ξεκούραστο, η κούραση που απαιτεί η σκέψη και η εξάσκησή της αποθαρρύνεται γενικώς.

β) Όταν σου φέρονται συνέχεια σαν να είσαι ηλίθιος, στο τέλος φέρεσαι σαν ηλίθιος (Douglas Adams για τα αμερικάνικα ΜΜΕ, αλλά εφαρμόζεται και εδώ με άνεση) - και απαιτείς να βλέπεις ηλιθιότητες (προσθέτω, μιας και δεν θυμάμαι την συνέχεια του ρητού)

Suspect είπε...

ο ρολος της τηλεορασης ειναι σχεδον εξ'ορισμου σκοταδιστικος.

το πιο σημαντικο ειναι η αγωγη απο το σπιτι και φυσικα η ατομικη ευθυνη..

ο δείμος του πολίτη είπε...

Zaphod, Ύποπτε, συμφωνούμε απολύτως. Εξάλλου, ότι κάνουν οι πολλοί και οι γονείς μας, μας διαμορφώνει και μας καθορίζει καθημερινά.

αθεόφοβος είπε...

Η τηλεόραση είναι και ψυχαγωγία και επιμόρφωση και ενημέρωση και σαχλαμάρα και σκουπίδια.
Αυτό λοιπόν που χρειάζεται είναι να υπάρχει η κριτική αντιμετώπιση αυτού που βλέπει το παιδί από το γονιό του.

roidis είπε...

η λέξη "πολιτιστικό" τείνει να κάνει παρέα με την άλλη παρεξηγημένη λάξη: "κουλτούρα". Πόσα σκουπίδια δεν χρηματοδοτούνται σήμερα;...
Όλα ξεκινούν και πάλι από την Παιδεία, την παίδευση, υπάρχει μία κατάσταση πνευματικής
νοθρώτητας, θολής και ημιμαθής.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Έτσι, είναι Ροϊδη, μου.

doctor είπε...

Ο/Η Suspect είπε...
ο ρολος της τηλεορασης ειναι σχεδον εξ'ορισμου σκοταδιστικος.

****

Συμφωνώ και επαυξάνω.
Τα ΜΜΕ διαμορφώνουν συνειδήσεις, φανατίζουν, αποπροσανατολίζουν, θολώνουν κ.λπ.

Το Διαδίκτυο έρχεται ως καταιγίδα ως μη ελεγχόμενο, ως μη χειραγωγήσιμο και αυτό είναι που ανησυχεί κάποιους.

doctor

ο δείμος του πολίτη είπε...

Και για το λόγο αυτό, Γιατρέ, αναζητούν τρόπους να ελέγξουν το διαδίκτυο. Δυστυχώς, όμως η μεγάλη μάζα δε διαθέτει καν ηλεκτρονικό υπολογιστή ή του φαντάζει κάτι φουτουριστικό.

Lion είπε...

Καλημερα,
θυμαμαι μια συζητηση αναμεσα στον πατερα μου και τους φιλους του, που παρακολουθησα 1/4 (και βαλε) του αιωνα πριν. Ελεγαν τα ιδια πραγματα για τα ΜΜΕ της δεκαετιας του 70. Ο Ν. Δημου εχει γραψει κατι αναλογο για τον δικο του πατερα 3/4 του αιωνα πριν.

Οτιδηποτε ειναι μαζικο (ας θυμηθουμε τι σημαινει το πρωτο γραμμα στα "Μ"ΜΕ) ειτε ειναι ΜΜΕ, ειτε pop δεν μπορει εξ' ορισμου να ικανοποιει τα γουστα μιας μειοψηφιας με ανωτερη παιδεια και εκλεπτυσμενα γουστα. Ουτε ειναι λογικο να ζηταμε απο την κα. Britney Spears να ανεβασει το επιπεδο της κουλτουρας των παιδιων μας.

Η ευθυνη ειναι αποκλειστικα των γονιων και του σχολικου συστηματος.

Με αλλα λογια: εχουμε τα ΜΜΕ και την pop που μας αξιζουν. Δεν ειναι η τηλεοραση μας σκοταδιστικη. Η κοινωνια μας ειναι.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μα ναι, Dralion, η τηλεόραση ως εμπορική επιχείρηση, απλά μεταδίδει αυτό που πουλάει. Συμφωνούμε απολύτως.

aliatas είπε...

Διαβάζοντας το πολύ ενδιαφέρον άρθρο σου θυμήθηκα έναν πρόσφατο παραλληλισμό που είχε κάνει ο Αλ. Παπαχελάς σε πρωτοσέλιδο σχόλιο του στην «Καθημερινή». Η αναθεώρηση του άρθρου 16, σημειώνει, θυμίζει τη θεσμοθέτηση της ιδιωτικής τηλεόρασης. Σύμφωνα με τον Παπαχελά, «το ξεκίνημα της ιδιωτικής τηλεόρασης είχε πολύ μεγάλη συμβολική σημασία, άλλαζε τους όρους της ενημέρωσης και έσπαγε το ανθυγιεινό κρατικό μονοπώλιο της ΕΡΤ. Η ελληνική κοινωνία είναι σίγουρα σε καλύτερη μοίρα σήμερα λόγω εκείνης της ιστορικής απόφασης». Τα ίδια και περισσότερο θετικά αποτελέσματα θα έχουμε και στο χώρο των πανεπιστημίων, αρκεί να παρθούν τα απαραίτητα θεσμικά μέτρα και να μην επιτρέπεται το άνοιγμα πανεπιστημίου στον «κάθε Μπάμπη και το θείο του», εκτιμά ο κ. Παπαχελάς.

Έτσι, όμως, έχουν τα πράγματα; Είναι σε καλύτερη μοίρα σήμερα η ελληνική κοινωνία, επειδή, δίπλα στο τότε πράγματι «ανθυγιεινό μονοπώλιο» του καπιταλιστικού κράτους, υπάρχει και δρα το μονοπώλιο των καναλαρχών και, μάλιστα, σε πλήρη και αγαστή συνεργασία με το πρώτο; Σε τι κέρδισε, δηλαδή, η ενημέρωση του λαού, ο πολιτισμός και η ψυχαγωγία; Την ολοκληρωτική μετατροπή της είδησης σε εμπόρευμα, την αποτελεσματικότερη χειραγώγηση της κοινής γνώμης ή τα σίριαλ της αποχαύνωσης; Κι όλ' αυτά, μάλιστα, με τα χρήματα των εργαζομένων, αφού αυτοί σε τελευταία ανάλυση, πληρώνουν και την ιδιωτική τηλεόραση. Και το όποιο κόστος της και τα κέρδη των καναλαρχών.

Le Panao είπε...

Νομίζω ότι αφού συμφωνώ τόσο με το κείμενο όσο και με τα πολύ ενδιαφέροντα σχόλια των συνομιλητών μου, θα πω απλά την καλησπέρα μου.

ο δείμος του πολίτη είπε...

aliatas, πρέπει να ομολογήσουμε ότι για τον πλήρως αμόρφωτο λαό τα ΜΜΕ κάτι έκαναν μέσα από την προβολή εικόνων. Το θέμα είναι ότι καλλιέργησαν μία λανθασμένη εντύπωση μέσα από τη μόρφωση (με την ευρεία έννοια) που πρόσφεραν.

Le panao, κι εγώ σου ανταποδίδω μια καλή νύχτα.

annamaria είπε...

Θέλω να πιστεύω πως τα παιδιά μας είναι ικανά να κρατήσουν τα όμορφα και να πετάξουν τα άχρηστα!
Αυτό φυσικά είναι έργο μονο δικό μας
(που πρέπει να αρχίζει απο πολύ νωρίς)
Η τηλεόραση νομίζει πως απευθύνεται σε ηλιθίους.
Αυτή το "έργο" της λοιπόν.....
και εμείς το δικό μας!!

Lion είπε...

aliatas, απο που κι ως που πληρωνει ο λαος το κοστος της ιδιωτικης τηλεορασης και τα κερδη των καναλαρχων; Ξερεις κατι που δεν ξερω εγω; Αν ναι, παρακαλω πες το μου.

Εγω ξερω οτι κοστος για την κοινωνια δεν υπαρχει απο την υπαρξη της ιδ. τηλεορασης. Τα κερδη των καναλαρχων προερχονται απο διαφημισεις στο κλασσικο μοντελο. Στο "εξελιγμενο" μοντελο προερχονται (και) απο τα λεφτα του καθε ανοητου που παιρνει μερος σε τηλε-ψηφισματα και τηλε-παιχνιδια.

Ανώνυμος είπε...

Αφού σημειώσω ότι και οι Beatles pop ήταν και ότι τη δεκαετάι του '60 τα ίδια έργα που σήμερα ονομάζονται, απαξιωτικά, κουλτούρα, είχαν ευρεία απήχηση, θα ήθελα να παρατηρήσω δθο πράγματα:
1. Το "κλειδί" το αναφέρεις ήδη στο κείμενό σου: η εκπαίδευση -όσο το σχολείο είναι βααρετό και δεν δείχνει στα παιδιά πόσο όμορφο είναι να διαβάζεις ένα βιβλίο, τόσο τα παιδιά δεν θα εκπαιδεύονται οπότε δεν θα αποκτούν κριτικές ικανότητες για να φιλτράρουν ότι υπάρχιε γύρω τους και να λκάνουν τις επιλογές τους.
2. όταν έχουμε μια κοινωνία που θεωρεί πως το κέρδος είναι η υπέρτατη αξία, εύλογο είναι η διασκέδαση να αντανακλά αυτές τις αξίες -επομένως χρειάζεται κάτι να κάνουμε με μας τους ίδιους (η κοινωνία δεν είναι οι άλλοι, μόνον).
Να προσέξουμε κάτι: μη γίνουμε σαν κάποιους γονιούς της γενιάς τνω γονιών μας που τα έβλεπαν όλα μαύρα με τους νέους. Βλέπω και μια χαρά νεά παιδιά τριγύρω μου, παιδιά που χαραμίζουν το χρόνο τους σε μπούρδες και την ίδια ώρα και σου βγάζουν ιδέες και προβληματισμούς και δείχνουν πως μια χαρά γνωρίζουν και από πολιτισμό. Μη ξεχνάμε ότι όλοι μας τσιλιμπουρδίσαμε. Κια αυτό το λέω χωρίς να θέλω να μειώσω τη σημασία του φαινομένου που πολύ όμορφα περιγράφεις.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Dralion, όντως οι διαφημίσεις ακι το κοινό χρηματοδοτούν την ιδιωτική τηλεόραση, για' αυτό κι εκείνη φέρεται σαν εμπορικός κλάδος.

Λάμπρο, το σχολείο όταν αρχίσει να καλλιεργεί δεξιότητες δίπλα στις γνώσεις, θα πάψει να είναι βαρετό. Εγώ όμως δε μιλώ απαξιωτικά για τους νέους, αντίθετα έχω πληθώρα κειμένων που τους υποστηρίζει. Είναι η πιο μορφωμένη -με την ευρεία έννοια- ελληνική γενιά που υπήρξε ποτέ, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι έχουν αντικειμενικά κριτικό επίπεδο (ειδικά για να κρίνουν την διασκέδαση που καλλιεργέι η βιομηχανία του θεάματος και τα έντυπα ή ηλεκτρονικά ΜΜΕ).

Ανώνυμος είπε...

Δήμο, δεν το έγραψα για σένα -το είπα για όλους μας και πρώτα πρώτα για μένα.

melomenos είπε...

αυτή η έλλειψη καλλιτεχνικής παιδείας που αναφέρεις φταίει για όλα νομίζω...

πέρνα όποτε μπορείς απο το blog μου σου έχω μια ερώτηση!
καλό σου σαββατοκύριακο

VKP είπε...

Το κείμενό σας κυλάει ανώδυνα και όμορφα σε γνωστές θέσεις περί κοινωνικής, εν προκειμένου, εκπαιδευτικής και καλλιτεχνικής, κριτικής. 'Ωσπου προτείνετε τη δημιουργία σχολείων γονέων για να μαθουν να.....
Δεν είναι λίγο αντιφατική αυτή σας η πρόταση; Ακριβώς επειδή η κοινωνία όπως είναι δε θέλει τους νέους ανθρώπους να σκέφτονται εποικοδομητικά για τους εαυτούς τους, αλλά καταναλωτικά για την ίδια και συνεπώς οι γονείς πρέπει να δουλέψουν παραπάνω για να εξασφαλίσουν πιο πολλά χρήματα για την κατανάλωση αυτή ωστε να έχουν λιγότερο χρόνο, ακριβώς γι αυτό δε θα γίνουν. Και αν γίνουν δε θα επιτύχουν αυτά τα σχολεία. Δε θα είναι λύση αλλά μέρος του προβλήματος της αποχαύνωσης

ο δείμος του πολίτη είπε...

Λάμπρο, ΟΚ

Μελομένε, έρχομαι.

VKP, ουσιαστικά μου φαίνεται ότι έχεις δίκιο, αλλά ένα σχολείο γονέων θα άνοιγε τελικά τους ορίζοντες σε όλους.

aliatas είπε...

Φίλε Dralion όπως σωστά λες, τα ιδιωτικά κανάλια κερδίζουν από τις διαφημίσεις. Αν ρωτήσεις κάποιων που ασχολείτο με τον χώρο της διαφήμισης θα σε διαβεβαιώσει ότι το κόστος της διαφήμισης ενός προϊόντος περνάει στην τιμή του. Άρα το κόστος των διαφημίσεων που συντηρούν τα ιδιωτικά κανάλια το αναλαμβάνει ο κοσμάκης.

patsiouri είπε...

AΓΩΓΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ..το Α και το Ω...κι όμως οι περισσότεροι "ξεφορτώνονται" τα παιδιά τους μπροστά στην τηλεόραση.
Εχω εντοπισει επίσης πως για τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις, η τηλεόραση αποτελεί μονόδρομο διασκέδασης, τζάμπα και σπίτι σου.
Η ιδιωτική τηλεόραση πάλι, ελαχιστοποιεί τα έξοδά της ευτελίζοντας τα προγράμματά της όσο δέν πάει..
Και δέ φταίνε εκείνοι, ο κόσμος φταίει που τους ανέχεται.
Είναι εύκολο εως πανέυκολο να κόψεις την τηλεόραση και να κάνεις κάτι άλλο μέσα στο σπίτι σου, μόνος ή με τα παιδιά σου. Ίσως τότε ξυπνήσουν...

Ανώνυμος είπε...

Αναρωτιέμαι... μήπως ο τρόπος που διασκεδάζουμε ή "διασκεδάζουμε" είναι ο καθρέφτης του εαυτού μας;

Σπύρος Σεραφείμ είπε...

ίδρυση σχολείων γονέων. Αυτή θα ήταν μια καλή λύση, δείμο μου

Apo_F είπε...

Δείμο μου έχεις πάρα πολύ δίκιο στο κείμενο σου. Είναι αδιανόητο κάποιος που δαπανά το εν τρίτον της ημέρας του στη μόρφωση του σχολείου να μη της εναντιωθεί τα υπόλοιπα δύο τρίτα επιλέγοντας κάτι όσο το δυνατόν πιο ανάλαφρο. Η λύση που ευδοκιμεί είναι φυσικά η τηλεόραση η οποία παρέχεται στον καθένα, με όλες τις εμπορικές ιδιότητες που τη συνοδεύουν.
Χαρακτηριστικά θυμάμαι οτι αν κάποιος
διάβαζε στον ελεύθερο του χρόνο τη σχολική εποχή μπορεί να θεωρούνταν φλώρος απο τους υπολοίπους ή κάτι ανάλογο.

Γιωργος Μανουσακης είπε...

Στη σημερινή τηλεόραση υπάρχει μια όαση ψυχαγωγίας και πολιτικής διαπαιδαγώγισης: Λάκης Λαζόπουλος

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ Δείμο, ωραία τα λες. Σωστά υποδεικνύεις τη διαφορά διασκέδασης και ψυχαγωγίας. Μα μου τα χαλάς αμέσως μετά.. Για ποιά δημοκρατία μιλάς; Ποιός είναι ο Δήμος και τι κρατεί; Γιατί κοροϊδευόμαστε; Ολιγαρχία έχουμε, και μάλιστα πλουτοκρατία. Άλλο αν συνηθίσαμε να την αποκαλούμε δημοκρατία.
Η τηλεόραση, η ιδιωτική κυρίως, παράγει το φθηνότερο προϊόν που δέχεται να καταναλώσει ο κόσμος. Αφού ανεχόμαστε - και ίσως να επιθυμούμε κιόλας - τα σκουπίδια, σκουπίδια θα παράγονται. Κι όλους τους βολεύει αυτό. Τους κραταιούς (βλέπε μεγαλοεταιρείες / πολυεθνικές)διότι πουλάνε ευκολότερα, τους πολιτικούς διότι εκλέγονται πιο αβίαστα, τους δημόσιους καρεκλοκένταυρους διότι συνεχίζουν το αειφόρο ραχάτι τους.
Παιδεία; Ποιά παιδεία; Στην πρωτοβάθμια "παιδεία" φοβόμαστε να βάλουμε εργασία στα παιδιά και να διορθώσουμε τα λάθη τους μη τυχόν και αποκτήσουν ψυχικό τραύμα. Στην δευτεροβάθμια απαυτή έχουμε ήδη κεντράρει το ενδιαφέρον μας στις εξετάσεις και το πανεπιστήμιο. Που είναι η παιδεία; Να βάλουμε και τους γονείς σ' αυτό το λούκι; Να τους εκπαιδεύσουμε πως να συντελούν στην καταπίεση της δημιουργικότητας των νέων;
Είμαι σίγουρος πως κάθε άλλο παρά αυτό εννοείς. Μα πως θα μπορούσε να υλοποιηθεί μια "σωστή" εκπαίδευση των γονέων; Από ποιον;
Και κάτι τελευταίο: ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η τοπική αυτοδιοίκηση βασίζεται στη συμμετοχή των πολιτών ούτως ώστε να βελτιώνει και να εκσυγχρονίζει τον εαυτό της. Πόσοι πολίτες συμμετέχουν στα κοινά; Πόσοι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν; Πόσοι έχουν τη δύναμη να μην παρασυρθούν από την οικονομική πίεση, από τους απάνθρωπους ρυθμούς, από τον καλλιεργούμενο ωχαδερφισμό και να επενδύσουν στην ανατροφή των παιδιών τους ή στη διαχείριση κοινών θεμάτων;
Να που είναι το πρόβλημα, και έχω υπόψη μου βέβαια ότι υπεραπλουστεύω ένα αρκετά σύνθετο θέμα.
Καλημέρα και συγγνώμη για την ακράτεια λόγου.

Βαγγέλης Μπέκας είπε...

Εννοείται πως προσυπογράφω!

Η λαϊκή τέχνη πηγάζει και εκφράζει το λαό.

Η σύγχρονη «ψευτολαϊκή τέχνη» πηγάζει από τα Πάνω και απευθύνεται στις μάζες.

Μιλάμε για μαζική τέχνη, τέχνη pop όχι λαϊκή!

H αναπαραγωγή αυτής τη κουλτούρας είναι γάγγραινα.
Ο λαός γίνεται μάζα, και η χειραγώγηση παιχνιδάκι…

Νομίζω ότι ο περισσότερος κόσμος απευθύνεται στο αγκίστρι της pop ψυχαγωγίας για δυο λόγους.

1. Γιατί είναι κάτι εύκολο και προσιτό, κυριαρχεί παντού και σε κατακλύζει με μηνύματα.
2. Γιατί η αντίπερα όχθη αποτραβιέται σε elititistika χαρακώματα.

Κι ένα τελευταίο. Τη στιγμή που ο καλλιτέχνης θα προσπαθήσει να δημιουργήσει κάτι το οποίο δεν αποσκοπεί στο να εκφραστεί ο ίδιος ή η κοινωνία, αλλά στην εμπορική ανταπόκρισή του, παύει να είναι καλλιτέχνης.

Είναι παραγωγός προϊόντων.

Στολίδια πρέπει να βάζεις μονάχα για να σε καταλάβουν, να εκφραστείς, όχι για να πουλήσεις…

Η Τέχνη είναι γραμμή παραγωγής αλήθειας!

Έθιξες θέμα που με απασχολεί και ελαφρώς παραληρώ…

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Πολλά μού ακούγονται σαν ανεδαφικές γενικολογίες...

s_k είπε...

προσυπογραφω.

cyberego είπε...

και αν σκεφτούμε ότι η τεχνολογία της τηλεόρασης εξελίσσεται γοργά δίνοντάς μας την (ψευδ)αίσθηση της ελευθερίας στην επιλογή με τα νέα ψηφιακά και διαδραστικά προγράμματα, το "έπιπλο" με το υπέροχο αυτό design δε θα είναι μόνο ταυτόσημο με τη διασκέδαση/ψυχαγωγία αλλά με την ίδια μας τη ζωή

Ταχυδρόμος! είπε...

Θυμάμαι πριν λίγα χρόνια, πρωτάρης υποψήφιος τότε στις δημοτικές εκλογές του 2002, συναντήθηκα με μία σημερινή βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, που τότε είχε ξεκινήσει να στρώνει τον δρόμο προς τη βουλευτική έδρα. Μαχητική και προερχόμενη από τα ανώτατα κλιμάκια της Νεολαίας και μπροστάρης σε όλες τους κοινωνικούς αγώνες. Ξαφνιάστηκα που όταν την γνώρισα φορούσε σινιέ συνολάκι και κρατούσε Gucci τσάντα. Τη ρώτησα. Η απάντηση ήταν πως το κοινωνικό status δεν σε κάνει δεκτό αν δεν πας με τους κανόνες του. Να χαρώ την κεντροαριστερά. Με βάση αυτό δείμε μου, τί να πρωτοπούμε. Όταν το ξεπούλημα των πιστεύω και των ιδεών μας ξεκινά από το κεφάλι και όταν θυσιάζουμε την προσωπική άποψη απλά για το τί προτιμούν τα μίντια δεν υπάρχει επιστροφή. Πώς αυτοί οι άνθρωποι να δώσουν σωστή κατεύθυνση. Γιατί είτε το θέλουμε είτε όχι, ο πολιτιστικός προσανατολισμός μιας χώρας, μιας πόλης, εξαρτάται από αυτούς που χαράσουν την πορεία. Και αυτοί είναι οι πολιτικοί και οι... παρατρεχάμενοι.Στις τοπικές κοινωνίες είναι ακόμα χειρότερα. Άρτος και θεάματα! Η Ιστορία επαναλαμβάνεται..

ο δείμος του πολίτη είπε...

Ανναμαρία, μακάρι να μπορούσαν από μόνα τους να κρίνουν. Όσοι θεωρούν ότι κρίνουν καλύτερα είναι υπεύθυνοι να προσπαθήσουν να τους δείξουν ένα δρόμο δική τους άποψης κι εκτίμησης των πραγμάτων και του τρόπου ψυχαγωγίας.

Πατσιούρι, έτσι είναι. Και να σκεφτείς ότι η τηλεόραση -για λόγους μη καλλιέργειας της κριτικής σκέψης- μειώνει και τους βαθμούς των παιδιών. Κι όμως είναι δύσκολο να κοπεί η τηλεόραση. Τούτο βλέπεις απαιτεί ξεκάθαρα να βρούμε άλλα ενδιαφέροντα. Είναι όμως όλοι διατεθειμένοι να βρουν νέα ενδιαφέροντα;

Νεφελόεσσα, κι όμως είναι καθρέφτης κανονικός.

Σπύρο, καλή λύση είναι. Οι γονείς θέλουν; Η πολιτεία θέλουν ενεργούς γονείς; Βλέπεις ένα τέτοιο σχολείο θα αποτελούσε και τόπο συζητήσεων γενικότερων (και πολιτικών και κοινωνικών ζυμώσεων).

ο δείμος του πολίτη είπε...

Negradia, έτσι ακριβώς είναι.

Γιώργο, Δε θα διαφωνήσω επί της ουσίας και θα προσθέσω τον Κούλογλου και ίσως κάποιους (2-3 λίγους ακόμα).

Vita, άψογη η θέση σου. Συμφωνώ απολύτως.

Άσκαρ, ανεδαφικές είναι αν βέβαια δούμε στατικά την κοινωνία. Βλέπεις θέλει μία άλλη συνείδηση για να καλλιεργηθούν όλα αυτά. Συμφωνώ.

fuzzy, cyberego, μαζί με όλα τα άλλα, έπιπλο έγινε και η διασκέδασή μας και ήχος σκυλάδικου.

Ταχυδρόμεεεεεε, δεν έχει καθόλου άδικο. Προσυπογράφω.

ανεστης είπε...

Νομίζω πως καλύψατε απόλυτα το θέμα. Μόνο δυό παρατηρήσεις:
Τα φαινόμενα αυτά είναι ιδιαίτερα έντονα σε κοινωνίες με
α) πολύ ρηχό πολιτιστικό υπόβαθρο
β) όπου έχει ανακυρηχθεί η (εμπορική και κακή) τηλεόραση σε "πολιτιστικό" παράγοντα.

Πότε προσεγγίστηκε ένα έργο τέχνης, ένας πίνακας, ένα μουσικό έργο σε μια χαλαρή συζήτηση (και όχι μάθημα) μεταξύ καλλιτεχνών και μαθητών;
Πότε εκπαιδεύσαμε τα παιδιά στην αισθητική, για να τα κάνουμε να αναζητήσουν το κάτι παραπάνω;

Ανώνυμος είπε...

Έχει γράψει ο συγγραφέας του "Τρίτου Κύματος", Κοινωνιολόγος Άλβιν Τόφλερ, ένα πολύ καλό βιβλίο που λέγεται "οι καταναλωτές της Κουλτούρας". Εκεί θα καταλάβει κανείς πως είτε πινακοθήκη πάει κανείς, είτε βλέπει Τιβι, μπορεί να έχει την ίδια στάση. Σημασία έχει πως "κοιτάς" και όχι τι κοιτάς.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Ανέστη, δεν έχεις καθόλου άδικο.

Κομμούνι μου, πράγματι ακόμα και λεγόμενα σοβαρά έργα Τέχνης ουσιαστικά αξίζουν τόσο όσο και η εμπορική τους αξία σε πλειστηριασμούς. Εξάλλου, φάνηκε ότι η ποιότητα μόνο με χρήματα σε κάποιο οίκο δημοπρασιών μετριέται.

Kapetanios είπε...

Δεν νομίζω ότι η τηλεόραση πλέον διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην νεολαία , όχι στο βαθμό που επιχειρείται τουλάχιστον να εμφανισθεί( με μισή το πολύ μια ώρα την ημέρα παρακολούθηση τι να προλάβει να μεταδώσει?)
Η διασκέδαση( η ψυχαγωγία έχω την εντύπωση ότι είναι κάτι άλλο) συχνά παίζει τον ρόλο της εκτόνωσης απ την συσσωρευμένη πίεση που υπάρχει μέσα μας και το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στο ευαίσθητο ούτως ή άλλως κομμάτι της κοινωνίας μας , την νεολαία.
Εν κατακλείδι θεωρώ ότι προσεγγίσεις που αφορούσαν την δική μας σχέση με την Τηλεόραση ( αναγκαία σε μεγάλο βαθμό λόγω της ανυπαρξίας άλλων τρόπων ενημέρωσης) δεν μπορούν να προσεγγίσουν το όποιο σημερινό φαινόμενο.
Θεωρώ ότι οι τάσεις που διαρκώς δημιουργούνται σε όλες τις βαθμίδες και τις πτυχές της δομής της σημερινής κοινωνίας, πλέον αυτοτροφοδοτούνται με μια δυναμική που έχει δημιουργήσει η χρόνια ανοχή αλλά και η υιοθέτηση μιας πολιτισμικής κατρακύλας σε επίπεδο γνώσεων αλλά και συμπεριφοράς απ όλους μας.( γονείς, εκπαιδευτικούς, ΜΜΕ, πολιτεία κλπ, με την σειρά που τους παραθέτω να μην είναι τυχαία)
Καλημέρα δείμο :)

ο δείμος του πολίτη είπε...

Κι όμως, καπετάνιε, τόσο εμπειρικά, όσο και μέσα από μελέτες γνωρίζουμε ότι τα παιδιά βλέπουν πολλές ώρες τηλεόραση (άνω των δύο ωρών ημερησίως). Μισή ώρα είναι μόνο στις μεγάλες τάξεις του Λυκέιου και ανάλογα με τις ασχολίες και τα ενδιαφέροντα του κάθε παιδιού. Παιδιά που κάνουν 2 γλώσσες και μουσική ή πληροφορική, φυσικά και δεν έχουν ούτε μισή ώρα στη διάθεσή τους. Πέραν τούτων, η δική μας σχέση (γονέων γενικότερα) με την τηλεόραση έμμεσα επηρεάζει και τη διαπαιδαγώγιση και το κριτικό επίπεδο των παιδιών.

Ανώνυμος είπε...

Tha simfoniso gia alli mia phora me tis apopseis sou "Deime", i diki mas sxesi me tin tileorasi ammesa epireazeis kai tin diapaidagogisi kai to kritiko epipedo ton paidion...ma kala esi eipes oti den exeis paidia ...pou ta ksereis ola afta, boreis na mas peis? Emeis xreiastike na kanoume toulaxiston ena paidi gia na ta doume ola afta ....
Tin thesi mou tin ksereis...den exo tileorasi....den tin theoro aparaititi toulaxiston se kathimerini vasi...apovlakonei kai katasparazei tin psixi tou anthropou opos borei perissotero...kai afto den to thelo toulaxiston gia ta nea paidia...Eksallou oute morfosi prosferei oute ousiastiki pliroforisi alla kai oute dimeiourgiki diaskedasi...
kalo vradi,

ο δείμος του πολίτη είπε...

Δηλαδή, προπέτη, αποφάσισες να δεις όλα τα άρθρα που έχασες αυτό το διάστημα; Δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι που συμφωνούμε.

Ανώνυμος είπε...

E, fisika....
Ena kameno modem ftaei gia ola afta...prin apo ena sxedon mina eixame megali kakokairia kai enas keravnos ekapse to modem, ena sagem itan aplo...alla o ote diskolevotan na katalavei ti eidous vlavi eixa dilosi sto tmima me tis vlaves....meta apo arketes imeres, otan katalavan oti eixe kaei mono to modem esteilan enan texniko pou den eixe ksanadei i ksanasindesei to kainourgiou tipou modem...kai ekei arxisan ta gelia (esoterika fisika, afou ousiastika itan gia klamata) afou efeige kai den boresame na kanoume tipote prospathisa ego na eggatastiso to kainourgio modem alla afou den eixa ta drivers tis ethernet itan adinati i eggatastasi to computer eixe ethernet karta alla ego den eixa ta drivers tis kartas...mexri na vro ena texniko mou pire ligo kairo alla ekeinos den eirthe pote ...prin apo liges meres skeftika na rotiso kapoion allon texniko kai afti tin phora stathika tixeri ...irthe kai emeis pia boroume na sindethoume me to internet kai ta kala tou....
allo internet allo tileorasi...den simfoneis?
kalimera

ο δείμος του πολίτη είπε...

Κάτσε καλά ταλαιπωρία για το τίποτα. Εδώ εγώ λίγες μέρες να κείνω χωρίς δια΄δικτυο ακι σχεδόν τρελαίνομαι. Το προτιμώ βέβαια από την τηλεόραση...

ShareThis