μία οφειλόμενη συγνώμη για τη νέα γενιά από όλους μας

Μέρες τώρα σκέφτομαι τι να γράψω. Μέρες τώρα σκέφτομαι πώς μπορώ να αντιδράσω μέσα από το γραπτό μου. Οι κινητοποιήσεις μου στήριξαν ψυχολογικά, μου έδωσαν ένα άλλοθι να αντιδράσω ξανά. Με έφεραν δίπλα σε ανθρώπους που ποτέ μου δεν είχα δει σε διαμαρτυρία. Ούτε στη ζαρντινιέρα, ούτε στο Σέρβο μαθητή της Εγνατία, ούτε σε άλλα μεμονωμένα περιστατικά είχα δει τόσο κόσμο, τόσο αγανακτισμένο κόσμο, τόσο νέο κόσμο.

Οι διαμαρτυρίες ξεχείλιζαν από οργή, από μίσος για όλα εκείνα που τάζουμε σε μικρά παιδιά κι εκείνα με μειδίαμα μας ακούνε να προτείνουμε. Μειδίαμα γιατί ξέρουν ότι τίποτα δεν είναι αλήθεια. Ειρωνικό γελάκι γιατί τελικά μόνο έναν κοινωνικό κανιβαλισμό βλέπουν να κυριαρχεί, από τη σχολική τάξη και την καθηγητική αυθαιρεσία μέχρι τα σκάνδαλα και την ατιμωρησία των πάντων.

Τα παιδιά δεν ξέρουν από πολιτική. Δεν ξέρουν από επικοινωνιακές τακτικές. Γνωρίζουν μόνο τον πόνο της οικογένειάς τους, τον πόνο της απρόκλητης αστυνομικής βίας, τον πόνο της απομόνωσης. Είναι μία γενιά που βλέπει ότι μάταια μαζεύει κωλόχαρτα (lower, πτυχία πληροφορικής, πτυχία πανεπιστημίου, κόντρα φροντιστήρια και παπαγαλία) από ένα σχολείο που μόνο γνώσεις χαρίζει σε βάρος της παιδικότητας. Είναι μία γενιά που φτάνει κόντρα στους γονείς της που την πιέζει να διαβάσει, που την κυνηγά στο όνομα του βαθμού και της επιβάλλει κι άλλα φροντιστήρια.

Μπορεί το περιστατικό να ξεπέρασε το κράτος, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι η φτώχεια (υποκειμενική ή αντικειμενική) είναι ο καλύτερος φίλος της βίας. Τα παιδιά δεν εισπράττουν μόνο τη γύρω τους βιοτική βία, αλλά συναισθάνονται και την αδυναμία της κοινωνίας να προσφέρει ένα κόσμο καλύτερο. Οι πέτρες και οι πορείες δεν ήταν ενάντια στην αστυνομική βία. Ήταν στο όνομα της βίας που καθημερινά εισπράττουν από παντού. Μία βία ψυχική. Οι πέτρες απλά σηματοδοτούν ένα άλλα χάσμα γενεών, ένα χάσμα αποϊδεολογικοποιημένο, αλλά συναισθηματικά πλούσιο και γεμάτο αντίδραση. Μία μεταμοντέρνα άρνηση για την κοινωνία που τους ανατρέφει. Μετά από λίγα χρόνια θα ενσωματωθούν και τούτα, αλλά ήδη άρχισαν να κάνουν ζημιά. Ακούσαμε να λένε κάποιοι ότι είναι αναίτια η αντίδραση αυτή γιατί τα παιδιά τα έχουν όλα. Μα, δεν έχουν παιδικότητα, ωριμάζουν στα 12 τους σαν εικοσάχρονοι και απαιτούμε να φέρονται σαν 30χρονοι.

Ο μπάτσος που πουλούσε τσαμπουκά σε 15χρονα και σήκωσε όπλο τι παραπάνω έκανε; Εμείς κάθε μέρα πυροβολούμε στην καρδιά των παιδιών. Ο μπάτσος τι παραπάνω έκανε; Και αυτός μέλος της ίδιας κοινωνίας είναι; Σε τι διαφέρει; Ποιος εκπαιδευτικός δε σκοτώνει τα παιδιά της τάξης του; Ποιος εκπαιδευτικός ή γονέας -στο όνομα του αγώνα για το μέλλον των παιδιών- δεν τα σκοτώνει καθημερινά; Γιατί κρυβόμαστε πίσω από ένα πυροβολισμό; Μιλάμε στα παιδιά μας για ένα κόσμο που χρειάζεται αλλαγή, αλλά εμείς δεν τα αφήνουμε καν να έχουν δικαίωμα λόγου. Όταν κάνουν κατάληψη τα κατηγορούμε ότι μισούν το σχολείο, που έπρεπε να το αγαπούν -γιατί άραγε πρέπει να το αγαπούν;- ότι το κάνουν για να χάσουν μάθημα -και τι κερδίζουν τελικά από το μάθημα;- μόνο τα συκοφαντούμε, μόνο μικροαστικά μένουμε να βλέπουμε τη δική μας ψυχολογική ασφάλεια να απειλείται. Γιατί τελικά θέλουμε μέσα στο συντηρητισμό μας να τα κάνουμε ίδια κι απαράλλαχτα από εμάς.

Τελικά, η νέα γενιά ξέρει να αμφισβητεί. Ούτε θέλω να της μάθω πώς να αμφισβητεί. Μόνο το γεγονός ότι αμφισβητεί τα παραδομένα μου αρκεί. Θα βρει το δρόμο της δικής της έκφρασης, ας σταθούμε όμως στο πλευρό της.

---

Και, βέβαια, είδαμε όλοι μας και τις καταστροφές που προκλήθηκαν. Τα βίαια περιστατικά χρειάζονται όμως άλλη προσέγγιση, άλλη οπτική. Χρειάζεται πράγματι θάρρος αν θέλουμε να μπούμε στην παιδική ψυχολογία. Δεν είναι απλά θέμα προτύπων, δεν είναι απλά μία τυφλή αντίδραση. Οι κουκουλοφόροι -που σαφώς είναι άλλοι άνθρωποι από εκείνους της δεκαετίας του ’80 ή του ’90- κατέστρεφαν τράπεζες πρωτίστως, γιατί άραγε; Από ιδεολογία; Μάλλον όχι. Μάλλον από την αντίδραση σε μία πολιτική που τους χάρισε τόσα δις, τη στιγμή που για λίγα χιλιάρικα χάνονται σπίτια. Κατέστρεψαν καταστήματα, γιατί άραγε; Μα, πολύ απλά επειδή είναι καταναλωτικά αγαθά, σε μία υπερκαταναλωτικά κοινωνία στην οποία δεν μπορούν να τα αγοράσουν. Βέβαια, μέσα σε όλη την παραφιλολογία, τα καταστήματα που καταστράφηκαν απέχουν παρασάγγας από την εικόνα που παρουσιάζουν τα ΜΜΕ. Η Ναυτεμπορική είναι αποκαλυπτική.

Τα πιο αστεία, βέβαια, τηλεοπτικά δρώμενα ήταν η Τατιάνα που προσπαθούσε να προσεγγίσει τη νεανική ψυχολογία και να αναλύσει πολιτικά τα γεγονότα, η έκτατη εκπομπή που έστησε ο Alpha και φυσικά τα ¾ όσων ακούγονταν στις βραδινές εκπομπές (ας μην τις αναλύσουμε όλες γιατί χαθήκαμε).

Ωστόσο, νομίζω ότι ιδιαίτερη μνεία τελικά πρέπει να γίνει ακόμη μία φορά για τα αίτια που οδήγησαν στο περιστατικό. Δεν κομίζω γλαύκας ες Αθήνας. Ωστόσο, ας τονίσουμε ακόμη μία φορά ότι τα μεμονωμένα περιστατικά δεν οφείλονται απλά και μόνο στην ατιμωρησία των αστυνομικών δυνάμεων –όπως χαρακτηριστικά τονίζει το Ελληνικό Παρατηρητήριο του Ελσίνκι. Αυτή είναι απλά ένας τροχός της άμαξας που ονομάζεται αστυνομική ασυδοσία. Φταίει και η ιδεολογία που περνάει εδώ και χρόνια στις αστυνομικές δυνάμεις -ειδικά μετά την επανίδρυση του παρακράτους-, όπως και η ελλιπής εκπαίδευση και ψυχολογική παρακολούθηση -όταν θα έπρεπε να είναι διά βίου, ειδικά σε ενόπλους- και ακόμα η συντεχνιακή λογική που διαπερνά όλο το Δημόσιο στην υποστήριξη των συναδέλφων ακόμα και όταν ξεκάθαρα διαπράττουν κακούργημα. Σε σχέση με το προηγούμενο ας προσθέσουμε και ένα ακόμα -ρητορικό- ερώτημα πόσοι αστυνομικοί κατηγορήθηκαν για ψευδορκία μετά την πανηγυρική αθώωση των κατηγορουμένων;

Φέτος ο Άγιος Βασίλης θα φοράει μαύρα ρούχα.