Γιούρι Γκέλερ: ο τσαρλατανισμός στον τηλεοπτικό ΚΑ΄ αιώνα

Τελευταία δεν έχω καιρό να δω και πολύ τηλεόραση. Λίγο η ευθύνη για τη διοργάνωση και προβολή των λαϊκών συνελεύσεων στο δήμο μου, λίγο η ενασχόλησή μου με την πέντε μηνών κόρη μου, Αρτέμιδα, λίγο τα μαθήματα, πού καιρός για τηλεόραση. Μόνο ίσως ειδήσεις και κανένα ντοκιμαντέρ ή ταινιούλα και αν…

Με έκπληξη όμως είδα το μάγο των αιώνων Γιούρι Γκέλερ να διδάσκει και να κρίνει ποιος είναι άξιος να γίνει διάδοχός του. Και φυσικά μιλάμε για εκείνο τον τσαρλατάνο που προσπάθησε να ξεφύγει από τον ταχυδακτυλουργικό κόσμο και να μετατραπεί σε μάγο με ειδικές, μυστηριώδεις και υπεράνθρωπες δυνάμεις. Όπως πολύ σωστά έγραψε παλαιότερα και ο cyrus,

μήπως πρόκειται για απλές ταχυδακτυλουργικές απάτες ή μήπως δικές μας αυταπάτες; Είναι δυνατόν στον ΚΑ΄ αιώνα να πιστεύουμε τις πνευματικές δυνάμεις του Γκέλερ; Είναι μήπως η αυταπάτη του κάτι ανώτερου; Τι είναι τέλος πάντων; Μέρες τώρα προσπαθώ να βρω ένα νόημα –και πραγματικά αδυνατώ (ίσως είναι και δική μου διανοητική η ευθύνη).

Σε μια εποχή που οι ταχύτητες των πάντων (τεχνολογία, κοινωνική εξέλιξη, επιθετικότητα, βία, πληροφορία) έχουν φτάσει σε οριακά σημεία αντοχής μεγάλο μέρος του κόσμου αναζητά κάπου αλλού τη δύναμη να αντεπεξέλθει. Μέχρι σήμερα την αναζητούσε στη θρησκεία, στον παλιό κλασσικό Χριστιανισμό (στα καθ’ ημάς). Μπροστά όμως στις αυστηρές κι επιθετικές κρίσεις στο Χριστιανισμό και τις τόσες μελέτες, οι άλλοτε πιστοί -πιθανότατα νέοι άνθρωποι- αναζητούν τη δύναμη σε άλλους τομείς. Με την ίδια λογική μπορούμε να εξηγήσουμε και τις τόσες αναφορές σε ΑΤΙΑ κλπ που επηρεάζουν όλο και περισσότερο κόσμο.

Και όλα αυτά σε μία πλήρως αποϊδεολογικοποιημένη εποχή. Σε έναν αιώνα όπου ο ατομικισμός και ο κοινωνικός κανιβαλισμός κυριαρχούν, σε μία δεκαετία που διακρίνεται όχι απλά από καταιγισμό πληροφοριών, αλλά κυρίως από την αδυναμία μας να τις μεταφράσουμε, να τις αφουγκραστούμε και γενικότερα να τις κρίνουμε. Στα ίδια αίτια θα αναζητήσουμε και τις επιρροές στην ελληνική κοινωνία από τη φραπελιά, από τις συνομωσιολογικές θεωρήσεις σχετικά με το νέο ιό της γρίπης -και όχι τάχα πρόκειται για κατασκευασμένο ιό- που τολμούν και το λένε και γιατροί.

Στα υπόλοιπα αίτια -παιδείας όλα τους ουσιαστικά- πρέπει να προσθέσουμε και την απαράδεκτη (δε βρίσκω καλύτερη λέξη) τακτική ορισμένων ΜΜΕ να χειραγωγήσουν το λαό, να τον λοβοτομήσουν με άκριτες θεωρήσεις που στηρίζονται σε εικασίες (γιατί ουσιαστικά καμία επιστημονική απόδειξη δεν υπάρχει). Δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί το ραδιοτηλεοπτικό μένει απλώς παρατηρητής σε όλα αυτά; Πώς επιτρέπει η νέα κυβέρνηση στο όνομα της ελευθερίας της γνώμης τέτοιους τσαρλατανισμούς; Και φυσικά δεν μπορούμε να αφήσουμε στο απυρόβλητο ούτε τον ΑΝΤ1 ούτε το Alter και τον Χαραδαβέλα μαζί όλο το συναπάντημα των εκπομπών του. Εκπομπές που το λιγότερο που προκαλούν είναι η ανίατη μαλάκυνση της κριτικής ικανότητας των θεατών και ο αποπροσανατολισμός τους.