Η Κοινωνική Οικονομία όπλο στα χέρια της μεσαίας τάξης

σε συνέχεια των προηγούμενων δημοσιεύσεων

Τι να κάνουμε; και Στρατηγικοί στόχοι και δράσεις

Ένα άλλο όμως σημαντικό κομμάτι που οφείλεται να τονιστεί είναι η αναγκαιότητα καλλιέργειας μιας μεσοαστικής αλληλεγγύης. Και κάνοντας λόγο για αλληλεγγύη δεν αναφερόμαστε στις διαφημιστικές φιλανθρωπίες που κατακλύζουν ως κοσμοϊστορικά γεγονότα τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Αναφερόμαστε στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής οικονομίας που όχι θα στηρίξει τη μεσοαστική παραγωγή και διάθεση υπηρεσιών, αλλά και ταυτόχρονα θα χτυπήσει τις οικονομικές ελίτ και το τραπεζικό κεφάλαιο.

Η Κοινωνική Οικονομία ως εναλλακτική πρόταση είναι δυνατόν να λειτουργήσει και αλληλέγγυα μπροστά στην εξαπολυμένη ταξική επίθεση στο όνομα της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Στόχος μιας τέτοιας πρότασης δεν είναι ούτε βέβαια η αντικατάσταση του κράτους ούτε και η στείρα μετανεωτερική θέση για ανακούφιση του πόνου των αδύναμων οικονομικά μεσοαστών.

Το κύριο ερώτημα που τίθεται είναι αν επιθυμούμε να προχωρήσουμε στην οικοδόμηση ενός νέου κοινωνικού μοντέλου αξιόπιστου, προσαρμοσμένου στις νέες προκλήσεις, ικανού να αντιπαραταχθεί στη νεοφιλελεύθερη πρόταση για την κοινωνία ή αν θα εξακολουθήσουμε να υπερασπιζόμαστε ένα κοινωνικό κράτος με παρωχημένες δομές με κίνδυνο να το παραδώσει πλήρως στην κυριαρχία της αγοράς. Και νέο κοινωνικό μοντέλο σημαίνει αναπαραγωγή των αξιών και εγγυήσεων της σοσιαλιστικής παράδοσης με νέους όρους, νέες προϋποθέσεις και νέες επιμέρους θεματικές. Οι συνθήκες πια απαιτούν τη συγκρότηση μιας κινηματικής κοινωνικής πολιτικής μέσα από τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα φέρουν σε συνεργασία όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.

Η μεσαία τάξη είναι σε θέση μόνη της να αντιταχθεί στο παραδομένο οικονομικό μοντέλο λειτουργώντας αλληλέγγυα. Μπορεί να αναπτύξει δίπλα σε στην κοινωνική δράση, ένα διαφορετικό οικονομικό μοντέλο το οποίο ούτε θα στερεί τη δημιουργικότητά της ούτε θα μειώνει την αναπτυξιακή της προοπτική, ενώ ταυτόχρονα θα έχει ορίζοντα την κοινωνική συνοχή, τη συνεργασία και θα τη φέρνει δίπλα στους φυσικούς ταξικούς της συμμάχους. Παράλληλα, όχι θα αναπτυχθεί ένα κίνημα που θα στηρίζεται στη συμμετοχή όλων των μεσοαστών κι όχι στη φιλανθρωπία λίγων. Θα καλλιεργηθεί μια συνείδηση κινηματικής συμμετοχής με στρατηγικό στόχο ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης και λειτουργίας. Εξάλλου, η οικονομική βιωσιμότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνική βιωσιμότητα, την ένταξη δηλαδή και ενσωμάτωση του πολίτη, μέσω της εργασίας, στην κοινότητα.

Η κοινωνική οικονομία, αν και κινείται παράλληλα με το πλαίσιο των αγορών, έχει την ιδιαιτερότητα να λειτουργεί κινηματικά καθώς στηρίζεται σε ευρεία κοινωνική βάση και υιοθετεί συλλογικά κριτήρια κατανομής κερδών αναπτύσσοντας ιδιαίτερη σχέση αλληλεγγύης και προωθώντας την κοινωνική συνοχή. Επίσης, οι οργανισμοί της κοινωνικής οικονομίας δημιουργούν θέσεις απασχόλησης σύμφωνα με τις αρχές της αλληλεγγύης (εργασιακή ενσωμάτωση των κοινωνικών ομάδων που είναι αποκλεισμένες από την αγορά εργασίας), ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρέχουν δωρεάν κοινωφελείς υπηρεσίες[1].

Ουσιαστικό το μοντέλο αυτό όχι μόνο στηρίζει την επιχειρηματικότητα, αλλά της προσφέρει νέες διεξόδους και προοπτικές, χωρίς να μειώνει καθόλου την καλλιέργεια ταξικής συνείδησης. Αντίθετα, θα έρθουν πιο κοντά τα μέλη όλων των μεσοαστικών εσωστρωμάτων και θα συνεισφέρουν όχι μόνο στην ανάταση και διατήρηση της ταξικής τους υπόστασης (αποφυγή πληβειοποίησης), αλλά και θα φέρουν σε αρμονία όλα εκείνα τα τμήματά της τα οποία έφεραν σε σύγκρουση οι δημοκράτες απολογητές, οι τιμητές του κάθε εργαζόμενου.

---

[1] Παραδείγματα τέτοιων δράσεων (που έχουν ήδη εφαρμοστεί με μοναδική επιτυχία σε Παρίσι, Βιέννη και αλλού) εξαιρετικά πρόσφορων για τις παρούσες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες είναι η λειτουργία δικτύου και χώρου δωρεάν ανταλλαγής αντικειμένων και η χωροθέτηση σημείων δωρεάν επισκευής χρηστικών αντικειμένων. Ανάλογη είναι και η πρόταση για σεμινάρια αυτοκατανάλωσης (εκμάθηση παραγωγής τροφών -ζυμαρικά, μαρμελάδες-, μαθήματα μαγειρικής κοκ) και επαναχρησιμοποίησης προϊόντων με τη λειτουργία ελεύθερου ανταλλακτηρίου ειδών σε καλή κατάσταση, (ανταλλαγές βιβλίων κοκ). Σε παρόμοια αντίληψη κινείται και η πρόταση για ίδρυση δικτύου ανταλλαγής δωρεάν κοινωνικών υπηρεσιών (μαθήματα ξένων γλωσσών, baby sitting, φροντίδα ηλικιωμένων, μαστορέματα). Στο ίδιο πνεύμα, προτείνεται η δημιουργία ενός ειδικού αλληλέγγυου ταμείου για την υποστήριξη εισοδήματος και νεανικής επιχειρηματικότητας και κυρίως την ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων με χαμηλότοκα δάνεια.