Αντιεξουσιαστικές, βία κι αριστερά (μία άλλη οπτική των επεισοδίων)

Ακόμη μία φορά γίναμε τηλεοπτικοί μάρτυρες επεισοδίων και καταστροφών στο κέντρο της Αθήνας. Ο μιντιακός βούρκος ξεχείλισε ακόμη μία φορά με κροκοδείλια δάκρυα για της καταστροφή του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας και τις φθορές των καταστηματαρχών. Οι αιτιάσεις για τα επεισόδια ήταν τόσο έντονες όσο και η προπαγάνδα τόσων μηνών υπέρ της συντηρητικής στροφής των ελληνικών κυβερνήσεων. Τα ίδια τα ΜΜΕ που σπάνια επέτρεπαν να ακουστεί μία διαφορετική άποψη από εκείνη που όριζε η νεοσυντηρητική τους επικοινωνία και χειραγώγηση, είναι τα ίδια που τώρα "κλαίνε" για τους εμπόρους του κέντρου των Αθηνών. Οι ίδιοι που στήριζαν τις νεοφιλελεύθερες επιλογές και της διάλυση του μεσοαστικού παραγωγικού ιστού της χώρας, τώρα θυμώνουν για την καταστροφή, για την κακή εικόνα της χώρας, για τους κουκουλοφόρους που χτυπούν τη μεσαία τάξη.

Οι ερμηνείες πολλές και "μαγνητοφωνημένες". Από τη μια είναι οι αντιεξουσιαστές, εκατοντάδες ή χιλιάδες και από την άλλη οι προβοκάτορες. Ανάλογα ποιο μαγνητόφωνο άνοιξε κάποιος. Η πιο συνηθισμένη οπτική είναι εκείνη που επί δεκαετίες επέβαλε το ΚΚΕ κι έβλεπε μόνο πράκτορες της ΕΥΠ και της αστικής τάξης. Φυσικά, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που γίναμε μάρτυρες τέτοιων συνεργασιών ή που απαθανατίστηκαν ανάλογες συνεργασίες σε τηλεοπτικό ή φωτογραφικό φακό (ειδικά σήμερα με τις νέες τεχνολογίες).

Ωστόσο, η αριστερή ερμηνεία επίτηδες παραβλέπει έναν σημαντικό παράγοντα: τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Μία δυσαρέσκεια που εκφράζεται όπως είναι λογικό ποικιλοτρόπως. Άλλοι με συμμετοχή σε κινητοποιήσεις, άλλοι στις γραμμές του ΠΑΜΕ, άλλοι στο καφενείο ή στον καναπέ τους κι άλλοι με τη βία. Όσο αναμενόμενο ήταν να συναντήσουμε δράση πρακτόρων, τόσο αναμενόμενο ήταν να βγουν στους δρόμους και οι αντιεξουσιαστές. Απέναντι στη συστημική βία του κράτους, οικονομική, σωματική, ψυχολογική, ήταν αναμενόμενο οι αντιεξουσιαστές να αντιπαραβάλουν τη δική τους βία. Και όσο η λαϊκή αγανάκτηση φουντώνει, τόσο ευκολότερο είναι για τον αναρχικό χώρο να εξωτερικεύσει με τη βία το λαϊκό συναίσθημα. Οι μούτσες των αγανακτισμένων έγιναν γροθιές και μετά μπουκάλια και πέτρες.

Η παραπάνω θέση δε σημαίνει ότι πρέπει η αριστερά να υιοθετήσει τέτοιες ενέργειες. Δεν είναι ούτε εκπαιδευμένη ούτε διατεθειμένη ούτε και αποτελεί μέρος του ιδεολογικού της άξονα. Ωστόσο, είναι αστείο να θέλει να περιορίσει τόσο απροκάλυπτα φωνές που ουσιαστικά στέκονται στο ίδιο σημείο του ποταμού την ώρα της ταξικής μάχης. Αντίθετα, όμως η επίσημη αριστερά αρέσκεται να βλέπει μόνο προβοκάτορες, αποσιωπώντας κάθε άλλη δύναμη πέρα από τις γραμμές της.

Κινείται κι ερμηνεύει τα γεγονότα υπό την οπτική που θέλουν οι τηλεοπτικοί χειραγωγοί, αποκρύπτοντας τη λαϊκή οργή που εκφράστηκε με διαφορετικό τρόπο από το δικό της. Δεν ζητούμε φυσικά να επικροτήσουν τέτοιες πράξεις. Ούτε καν κι εμείς συμφωνούμε. Αλλά αρνούμαστε να βλέπουμε πίσω από κάθε ανάλογη πράξη τον ταξικό εχθρό ή προβοκάτορές του.

Κι αρνούμαι επιμόνως να καταγγείλω τη βία από όπου κι αν προέρχεται. Εκείνοι που κλαίνε για τις καταστροφές, ανερυθρίαστα αποδέχονταν κι αποδέχονται τη σκληρότερη ταξική πολιτική που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα. Η πιο υποκριτική στάση είναι να οδυρόμαστε σε τηλεοπτικές ή διαδικτυακές οθόνες για τις φθορές, τα κατεστραμμένα πεζοδρόμια και να σιωπούμε απέναντι στη λαϊκή οργή, απέναντι στη βία των τελευταίων δύο ετών. Και είναι τόση η βία που ασκείται στον ελληνικό λαό, ώστε όλες οι καταστροφές μέχρι τώρα δεν μπορούν να την εξισορροπήσουν.

Και φυσικά δεν είναι θέση μας στο όνομα της λαϊκής οργής να συνταχθούμε με πρακτικές βίας. Ο γράφων διαφωνεί με τη χρήση της βίας και τη θεωρεί ως μία λαϊκίστικη πρακτική. Και τούτο επειδή όχι μόνο δεν εκφράζει την πλειοψηφία του αμυνόμενου λαού (συμμετέχοντος ή σιωπηλού), αλλά αντίθετα κι επειδή ιδεολογικά λειτουργεί ως εξαγωγή της εξέγερσης. Σήμερα, αντίθετα, με τις ελπίδες και τα όνειρα πολλών αριστερών, δε ζούμε εξεγερσιακές καταστάσεις. Ζούμε, βέβαια, καταστάσεις οργής κι αγανάκτησης, αλλά όχι εξέγερσης ή επανάστασης. Αριστεριστές κι αντιεξουσιαστές ευαγγελίζονταν μια εξέγερση γενικευμένη κι εισαγόμενη από τον αφρικανικό βορρά. Έκαναν πρακτική σε ΧΥΤΑ και χωματερές και το κέντρο της Αθήνας.

Ωστόσο, δεν έπεισαν κανέναν. Η μεσαία τάξη, ο κύριος στόχος του σύγχρονου νεοσυντηρητισμού, αρνείται τέτοιες εκδοχές ταξικού αγώνα. Για κάποιους τούτο είναι μορφή συντηρητισμού και θέλουν να της επιβάλλουν τη δική τους ιδεολογική οπτική. Για άλλους, όπως ο γράφων, είναι αποτέλεσμα του φόβου τους για το υλικό κεφάλαιο που συγκεντρώθηκε τόσα χρόνια.

Δίνει λαβές για ακόμα βαθύτερη χειραγώγηση από τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης και δεν επιτρέπει να αναφανούν καθαρά τα ελατήρια τούτης της βίας και οι μοχλοί κινητοποίησης ανάλογων πράξεων.

Αλλά, πριν αποδεχτούμε τα μηνύματα του ξεχειλιζόμενου δημοσιογραφικού βόθρου για τα επεισόδια, ας έχουμε υπόψη ότι τα επεισόδια και οι συγκρούσεις και η συμμετοχή τόσων χιλιάδων πολιτών, δεν είναι το χάος που τόσο σκηνοθετικά μας παρουσίαζαν στις οθόνες με πανοραμικά αγγελοπουλικά πλάνα. Είναι απλά η αποτύπωση της αβύσσου που χωρίζει την δημοκρατία από το λαό. Δεν είναι παρά η αντίδραση απέναντι στη βία της επιβαλλόμενης ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης. Η αντιεξουσιαστική βία, σε όποιο βαθμό και να εκφράζει τη λαϊκή οργή, δεν παύει να οδηγεί σε συσπείρωση προς συντηρητικότερα μορφώματα τη μεσαία τάξη και το λαό.

Όσο και να μην εκφράζει το σύνολο του λαού, όσο και να διαφωνεί με τέτοιες πρακτικές η πλειοψηφία των πολιτών, είναι αποτέλεσμα της καθημερινής βίας που βιώνουμε.