Η βία της χρεοκοπίας

Το επεισόδιο με τον Νταλάρα είναι γνωστό πια σε όλους. Πλήρωσε το συμβολισμό των πετυχημένων εκφραστών του προοδευτικού πολιτικού χώρου που πλούτισαν στη Μεταπολίτευση. Ένα συμβολισμό που δεν επιδίωξαν (ίσως ούτε κι ο εν λόγω καλλιτέχνης τον επιδίωξε) άλλοι συνάδελφοί του. Πλήρωσε και την ενασχόληση της συζύγου του (που εμφανίστηκε στον πολιτικό στίβο με το όνομα του συζύγου της) και την προσυπογραφή της στη χρεοκοπία των Ελλήνων.

Δεν τάσσομαι υπέρ της βίας. Αντίθετα. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αδιαφορούμε για τα ελατήρια αυτής. Και το πρόβλημα δεν είναι ο Νταλάρας. Το πρόβλημα για όσους αγωνιούν για την κοινωνική συνοχή είναι η ολοένα αυξανόμενη χρήση βίας ως μέθοδος αποδοκιμασίας. Το ακούσαμε στο Υπουργικό Συμβούλιο ενόψει της εθνικής επετείου, το βλέπουμε σε όλα τα μέσα ενημέρωσης μετά τις αποδοκιμασίες και τα επεισόδια της Ρόδου. Ο φόβος, λοιπόν, για την ολοένα χρήση βίας σε ανύποπτο χρόνο, αποτελεί το βασικό μέλημα, κι όχι ο καλλιτέχνης ο ίδιος.

Ας έχουμε στο νου μας πως οι επίσημοι χειραγωγοί της πολιτικής και κοινωνικής συνείδησης των πολιτών μεταφράζουν την κοινωνική συνοχή κατά το συμφέρον τους. Η κοινωνική συνοχή κατά τη γνώμη τους συνδέεται μόνο με τη βία των πολιτών. Δε βλέπουν ότι η κρατική βία από μόνη της διάρρηξε την κοινωνική συνοχή. Αποκρύπτουν πως η κοινωνία έσπασε κάθε συνεκτικό της δεσμό. Η αγορά δεν κινείται, οι μεσοαστοί πληβειοποιούνται και οι πολίτες χρεοκοπούν.

Αν η χρεοκοπία δεν είναι διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής, γιατί να είναι η βία; Αν η χρεοκοπία εκατομμυρίων Ελλήνων δεν είναι βία, γιατί να μιλάμε για κοινωνική συνοχή; Αν το 21% ανεργίας, το 51% άνεργων νέων, το 50% των πολιτών χωρίς καταθέσεις δεν είναι βία, τότε τι μένει να πούμε για το ρόλο της μιντιακής προπαγάνδας απέναντι στα γιαουρτώματα; Αν, τέλος πάντων, η αύξηση των αστέγων και των συσσιτίων δεν είναι βία, τι είναι;

Η συστημική βία, η αυξανόμενη φτώχεια και η ανεργία οπλίζουν τα χέρια των πολιτών και πλέον έχουμε φτάσει σε επικίνδυνο σημείο. Είδαμε πού οδήγησε η απελπισία της φτώχειας έναν άνεργο στην Κομοτηνή. Οι πολίτες βιώνουν ένα νέο συναίσθημα: το μίσος. Μίσος κυριολεκτικό. Μίσος για το αφεντικό που απόλυσε τον υπάλληλο, μίσος για τους πολιτικούς. Προ μηνών απλά αισθανόταν άσχημα και κλείνονταν στον εαυτό του.

Ο πολίτης ξεπέρασε πια τα θλιβερά ατομικά συναισθήματα και πέρασε το κατώφλι του μίσους. Σήμερα η φτώχεια και η χρεοκοπία δεν είναι ατομικά προβλήματα (που κλειδώνουμε στα εσώψυχά μας). Κατάντησαν τόσο βαθιά κοινωνικά, ώστε κάθε ένας τα εξωτερικεύει εύκολα. Και η ατομική οργή γρήγορα γίνεται μίσος συλλογικό. Το μίσος αυτό που γεννούν η ένδεια, η ανασφάλεια και η χαμένη αξιοπρέπεια οπλίζει χέρια. Τα οπλίζει με αντικείμενα ή και κυριολεκτικά.

Ουσιαστικά δηλαδή η ίδια η νεοσυντηρητική πολιτική στροφή οπλίζει τα χέρια των αντιδρώντων, η βίαιη επιστροφή της οικονομίας και της κοινωνίας δεκαετίες πίσω. Η βία πια δεν είναι κομμάτι περιθωριακών ομάδων, κουκουλοφόρων ή αντιεξουσιαστών. Αποκτά νέα πατήματα που απειλούν την επίσημη πολιτική ζωή, γίνεται μέρος της αυθόρμητης πολιτικής στάσης των πολιτών που τείνει να γίνει γνήσια αντίσταση.

Αντί όμως να προσπαθήσουν να βρουν τρόπο θεραπείας, αντί να στηρίξουν το δοκιμαζόμενο λαό -όπως τέλος πάντων τάχθηκαν από τη λαϊκή ετυμηγορία- πανικόβλητοι κρύβονται και απέχουν. Έπαψαν προ καιρού να εκφράζουν τα λαϊκά συμφέροντα (το ίδιο κι ο καλλιτέχνης) και τις πολιτικές αναζητήσεις κι ανησυχίες της εποχής και το γνωρίζουν πολύ καλά.