Τίτος Πατρίκιος: μεταξύ πολιτικής και ποίησης

γράφτηκε για τοβιβλίο.net

Ο άνθρωπος που δε διαπραγματεύτηκε ούτε ιδέες ούτε ποίηση. Στην ποιητική του η μνήμη, η κατάφαση, η πολιτική και η Τέχνη συγκατοικούν και συνομιλούν δημιουργικά γεννώντας συχνά χαμόγελα πίσω από τα οποία λανθάνει μελαγχολία.

Στην ποίηση του Πατρίκιου απαντούμε τα πιο αναγνωρισμένα διεθνώς ποιητικά έργα εξορίας και την ανθρώπινη κατάσταση μέσα από την πολιτική ποίηση. Μα τούτα συνδέονται έντονα με το ερωτικό στοιχείο. Ο ερωτισμός του διαφέρει ριζικά από την ερωτική ποίηση. Είναι ένας κοινός τόπος, ένας δημόσιος χώρος συνάθροισης των ανθρώπων. Απομακρύνεται από το ξεχείλισμα πάθους, τη συναισθηματική ένταση, τον πόνο του χωρισμού. Γίνεται αφορμή για την αναζήτηση του ανθρώπου και της αλήθειας, αναμειγνύεται με τον κοινωνικό χώρο.

Η ποίησή του δε φιλοσοφεί, στοχάζεται μόνο με αφετηρία τον έρωτα. Η τέχνη του αρνείται τις βεβαιότητες, τη μονολιθικότητα της μιας αλήθειας. Στοχάζεται, αμφισβητεί, αμφιβάλλει και αναθεωρεί. Ο λόγος του εκφράζεται μέσα από ένα πολύμορφο ποιητικό τοπίο. Αρνείται κάθε προκατάληψη και κάθε παγιωμένη ιδέα όταν δεν αναλύουν την πραγματικότητα και εκθέτει το σεβασμό ως την ύψιστη δημοκρατική κατάκτηση.

Αξιομνημόνευτη είναι η ιδιαίτερη διαλεκτική λειτουργικότητα της λέξη και της σκέψης με το συναίσθημα. Αν και συνθέτει και πολυμερή πολύστιχα έργα επηρεασμένος από το Μαγιακόφσκι, το Ρίτσο και το Νερούντα, καλλιεργεί και το αυτόνομο ολιγόστιχο ποίημα (σαν επίγραμμα). Με γλώσσα απλή δημιουργεί προσφέροντας ανάσες αναζωογόνησης στην ελληνική ποίηση. Λιτός κι απέριττος ο λόγος του αφήνει ένα έντονο στίγμα. Το επίθετο είναι εξορισμένο, το ρήμα κυριαρχεί δημιουργώντας μία διαφορετική οικονομία στον πυκνό στίχο λειτουργώντας υποβλητικά και ψυχικώς δυναμικά.

Ο Πατρίκιος σαφώς και είναι πολιτικά τοποθετημένος στα αριστερά του ποιητικού χάρτη. Στην ποίησή του οι κατοχικές μνήμες, οι εμφυλιοπολεμικές εμπειρίες, η εξορία και η φυλακή και όσα ακολουθούν τοποθετούνται στον κεντρικό κορμό του έργου του. Ισορροπούν ανάμεσα στην αισιοδοξία και την απαισιοδοξία, την αγωνιστικότητα και την ηττοπάθεια, την επιθετικότητα και την αυτοσυγκράτηση, τη διάχυση και την αυτοσυγκέντρωση.

Η μοναδική συνθετική αφαιρετική του δημιουργικότητα είναι εκείνη που τον διακρίνει από τους ομοτέχνους του (Ρίτσο, Λειβαδίτη. Αλεξάνδρου κ.ά.). Η πραγματικότητα και το συναίσθημα συνδιαλέγονται εξάγοντας στίχους με ιδιαίτερη συγκινησιακή επεξεργασία, συγκρατημένη και φιλτραρισμένη. Επηρεασμός δε από την παραδοσιακή ποίηση αποτυπώνει τις ιδέες και τα συναισθήματά του με μία ιδιαίτερη λιτότητα, με λέξεις παρμένες από την παράδοση.  Δεν θα τον τραβήξει ο καίριος, ο τελεσίδικος στίχος. Θα προσπαθήσει όμως, μέσα απ' το φαινομενικά επιφανειακό, ν' αναδέψουν τα ποιητικά ρίγη όσο το ποίημα πλησιάζει στο τέλος του.

Ταυτόχρονα, η περιγραφική του ανάλυση είναι εκείνη που συνδυάζει την πολιτική με την ποιητική πράξη. Συνθέτει το πολιτικό δράμα με το προσωπικό. Δημιουργεί με μία εικαστική άποψη για την ποίηση, μία εικαστική στιχουργία που όμως έχει σαφή μηνύματα για την κοινωνία και την πολιτική, τους ανθρώπους και την τέχνη.  Δένεται συναισθηματικά με τα πράγματα.

Είναι μία ποίηση ιδεών και καταστάσεων με αφηγηματική διάσταση που αποφεύγει να γίνει ένα ποιητικό δοκίμιο, αλλά χάρη στα αφηγηματικά τεχνάσματα εκθέτει τους δικού του προβληματισμούς σκιαγραφώντας, παράλληλα, τις δικές του απαντήσεις.