Ως θρησκεία μπορούμε να ορίσουμε το λατρευτικό σύνολο που απαρτίζεται από συγκεκριμένες τελετές στηριζόμενες σε ένα δόγμα ενώ παράλληλα είναι υπερασπιζόμενες και υπηρετούμενες από επαγγελματικό ιερατείο.
Με τον ανωτέρω ορισμό σαφώς και πολλές αρχαίες «θρησκείες» δεν ανταποκρίνονται στη λογική αυτή. Ουσιαστικά δεν πρόκειται για τίποτε άλλο παρά για λατρείες με κάποιο τελετουργικό. Ειδικά στην προϊστορική εποχή και την πρόσφατη ιστορική εποχή (από την παλαιολιθική ως το μεταίχμιο της Ιστορίας) ο ανθρώπινος πολιτισμός εφηύρε τις λατρείες.
Οι λατρείες αυτές απηχούσαν -πριν ακόμα ίσως αναπτυχθεί το γλωσσικό εργαλείο- ανάγκες της καθημερινότητας. Οι νεκροί έπρεπε να θάβονται ή να πετάγονται πολύ μακριά από τη σπηλιά λόγω της αποσυντεθικής δυσοσμίας και των κινδύνων μολύνσεων. Βεβαίως η μεταφορά ενός πτώματος σε μεγάλη απόσταση, ήταν ιδιαιτέρως χρονοβόρα και συχνά επικίνδυνη με αποτέλεσμα να προτιμηθεί η ταφή ή σε κάποια χρονική στιγμή η καύση του νεκρού.
Η ανάπτυξη του γλωσσικού οργάνου έφερε με τον καιρό πολύ κοντά τα μέλη της φυλής. Στην παρούσα δεν έχει σημασία να αναλυθεί το αίτιο ανάπτυξης της γλώσσας και οι επιρροές που δέχτηκε. Ωστόσο, μία σημαντική παράμετρος που τη διαμόρφωσε ήταν η ανακάλυψη της φωτιάς και της χρήσης της σε σπήλαια. Αυτή εξάλλου είναι και η βασική αιτία που ο homo sapiens διέφερε τόσο πολύ από τα άλλα αγελαία ζώα. Η φωτιά είχε σαν συνέπεια να μεγαλώσει η μέρα, εφόσον πια στο σπήλαιο υπήρχε επαρκής φωτισμός, και θέρμαινε το χώρο· βασικές δηλαδή προϋποθέσεις προκειμένου να συνευρίσκονται όλοι μαζί και να συζητούν, εξελίσσοντας τη γλώσσα τους.
Βασικά στοιχεία των πρώτων αυτών συζητήσεων εκτός από το κυνήγι της επόμενης μέρας ήταν τα καθημερινά φυσικά φαινόμενα και μια σειρά λατρευτικών εθίμων που ακολούθησαν την πιθανή ερμηνεία τους. Γεγονότα πρωτοφανή που δεν είχαν τις γνώσεις να εξηγήσουν οδήγησαν στις θεϊκές ερμηνείες. Φυσικά φαινόμενα γνωστά, άλλα σπάνια και άλλα συνηθισμένα από τα οποία όμως εξαρτώνταν τα μέλη της φυλής, οδήγησαν στην αναζήτηση αιτίων δημιουργίας τους σε θεϊκούς προγόνους. Τέτοιες αναζητήσεις και ερμηνείες θα οδηγούσαν σταδιακά στην καλλιέργεια λατρευτικών μορφωμάτων, όπως η ιεροτελεστία της ταφής και η θυσία ως μέσο να καταπραΰνουν τους θεούς. Ας σημειώσουμε ότι στα δύο αυτά στοιχεία στηρίζονται όλες οι λατρείες σύγχρονων θρησκειών ή αρχαίων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη νεολιθική πια εποχή είχαν αναπτυχθεί πλήρως και η γλώσσα (βασική προϋπόθεση) και οι λατρείες. Στον ελλαδικό χώρο (Σέσκλο, Διμήνι) και νωρίτερα στην ινδοευρωπαϊκή[1] Ρωσία παρατηρούμε πολλαπλές ταφές. Μάλιστα στις τοποθεσίες της τελευταίας υπάρχουν και ταφές αλόγων που υποδηλώνουν μία ιδιαίτερη λατρευτική αξία που είχε αυτό το ζώο ως όπλο και εργαλείο. Ωστόσο, οι τελετές δε φτάνουν προκειμένου μια λατρεία να μετατραπεί σε θρησκεία.
Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε δογματικό τυπικό λατρείας, όπως και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές περιοχές. Το ιερατείο ήταν αιρετό και μόνο στα μυκηναϊκά χρόνια ο βασιλιάς αποτελούσε και τον αρχιερέα, χωρίς όμως δόγμα. Όλη η λατρεία στηρίζονταν στους προαιώνιους μύθους που βιωματικά ως ήθος μεταδίδονταν από γενιά σε γενιά. Μάλιστα στην Αθήνα απαγορεύονταν να χρηματίζεται ο ενιαύσιος ιερέας -για να μην γίνει μόνιμος κάτοχος της θέσης και αποκτήσει εξουσία· του δίνονταν μόνο μία πολύ μικρή αποζημίωση. Επαγγελματικό ιερατείο υπήρχε μόνο στους Δελφούς και την Ολυμπία. Αυτά όμως ήταν και τα μόνα ιερά που συσσώρευσαν τόσο πλούτο και αίγλη σε όλη την Αρχαιότητα. Και πάλι, ωστόσο, η απουσία πραγματικού δόγματος δεν εντάσσει τα ιερά αυτά σε αντίστοιχα θρησκευτικά κέντρα της Ανατολής. Ακόμα και αν σκεφτούμε ότι οι ιερείς τους ήταν μέρος του πολιτικού μηχανισμού των πόλεων με βαρύνοντα λόγο.
Οι θρησκείες σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ειδωθούν ως το δημιούργημα μιας θεότητας. Ακόμα κι αν κάποιος επιμείνει στην ιδέα της ύπαρξης ενός θεού δημιουργού των πάντων (όπως ο Γιαχβέ) αυτό δε σημαίνει ότι εκείνος όρισε το δογματικό υλικό ή τα λατρευτικά έθιμα. Στη δική μας περίπτωση είναι ξεκάθαρο τόσο από την Παλαιά όσο και από την Καινή Διαθήκη ότι ο Γιαχβέ υπαγόρευε εντολές ή απαγορεύσεις, αλλά ποτέ δεν ασχολήθηκε με τον τρόπο θυσιών. Αυτές ήταν θέμα του βιβλικού Μωυσή.
Τα ίδια τα λατρευτικά έθιμα δεν μπορούν να εξεταστούν μακριά από τις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν κάθε εποχή. Συχνά απεικονίζουν κοινωνικές καταστάσεις και αντιλήψεις που κυριαρχούν σε μία κοινότητα. Υπό το πρίσμα αυτό σχεδόν όλες οι χριστιανικές αντιλήψεις απλά απεικονίζουν μία κοινωνία της εποχής που εκείνες διαμορφώνονταν.
Συχνά οι άνθρωποι αποφεύγουν το τραγικό, αλλά παραβλέπουν τον εαυτό τους. Δεν περιφρονώ τους πιστούς, ούτε τους θεωρώ γελοίους ή αξιολύπητους, αλλά θλίβομαι όταν προτιμούν τις καθησυχαστικές μυθοπλασίες των παιδικών χρόνων της ανθρώπινης Ιστορίας από τις σκληρές βεβαιότητες των ενηλίκων. Αυτή η πνευματική εξαθλίωση γεννά και συνεπάγεται τη σεξουαλική, νοητική, πολιτική και διανοητική εξαθλίωση. Η ευπιστία των ανθρώπων ξεπερνά ό,τι φανταζόμαστε. Ο πόθος τους να μη βλέπουν το προφανές, η επιθυμία τους για ένα τερπνό θέαμα, ακόμη κι αν ανήκει στην απόλυτη μυθοπλασία, η βούλησή τους για τύφλωση, δεν έχουν όρια. Καλύτερα θρύλοι, φαντασιώσεις σεξουαλικές και στερήσεις σεξουαλικές, καλύτερα μαζοχιστική λατρεία του σωματικού πόνου που προκαλεί η διαστροφή της υποταγής σε ένα ξένο θείο, παρά να γινόμαστε μάρτυρες στην αποκάλυψη της σκληρότητας ενός πραγματικού -που μας αναγκάζει να ανεχόμαστε την προφανή τραγικότητά του- κόσμου.
Ο θεός φαίνεται αθάνατος, διότι η νεύρωση που οδηγεί στη σφυρηλάτηση των θεών προκύπτει από τη συνήθη κίνηση των ψυχισμών και των ασυνειδήτων. Η δημιουργία του θείου συνυπάρχει με το αίσθημα αγωνίας μπροστά στο κενό μιας ζωής που σταματά. Ο θεός γεννιέται από τις νεκρικές ακαμψίες των μελών της φυλής. Στα θέαμα του νεκρού σώματος, τα όνειρα και τα φούμαρα με τα οποία τρέφονται, οι θεοί αποκτούν ολοένα και περισσότερη υπόσταση.
Ποια η σημασία του δόγματος; Τι είναι δόγμα; Ως δόγμα μπορούμε να ορίσουμε εκείνο το σύνολο λατρευτικών κι ερμηνευτικών αντιλήψεων το οποίο κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ούτε και να αλλοιώσει. Στην τελευταία περίπτωση ο αντιρρησίας θεωρείται ξένος και απομακρύνεται από τη λατρευτική διαδικασία. Στην Ελλάδα κάτι τέτοιο σαφώς και δεν υπήρχε πουθενά. Δεν υπήρχε ποτέ πρόβλημα -και δεν καταγράφτηκε κάτι- με όποιον είχε διαφορετική αντίληψη για το θείο από τους πολλούς ή αν πίστευε σε άλλο θεό. Οι αιρέσεις ήταν κάτι ανύπαρκτο στον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Αν και ας σημειώσουμε ότι η αθεΐα ήταν κατακριτέα σε σημείο που δικάζονταν συχνά. Ας θυμηθούμε ότι Σωκράτης αρχικά κατηγορήθηκε για αθεΐα (αυτή η κατηγορία περί καινών δαιμονίων).
Αντίθετα, στην Ανατολή καταγράφεται η ύπαρξη θρησκειών από την αρχή της εποχής του χαλκού. Τα δόγματα έχουν έντονη παρουσία ιδιαίτερα κατά τη δεύτερη χιλιετία και κυρίως στην πλήρη εξέλιξή τους κατά την τελευταία χιλιετία πριν τη γέννηση του Χριστιανισμού. Στην Αίγυπτο η διαφοροποίηση του δόγματος και της λατρείας έδωσαν το έναυσμα στους ιερείς να πολεμήσουν και να ανατρέψουν τελικά τον Ακενατών. Αναλόγως παρατηρούνται αντιδράσεις σε αιρετικούς και αργότερα τόσο στην Αίγυπτο όσο και στη Βαβυλώνα και κυρίως στους Εβραίους μετά τον 6ο αιώνα μ.Χ. Οι θρησκείες της Ανατολής αρχίζουν να χάνουν τη δυναμική τους από την εποχή των κατακτήσεων του Αλέξανδρου και κυρίως κατά στα τέλη του Β΄ και τις αρχές του Α΄ αιώνα π.Χ. με το θρησκευτικό συγκρητισμό.
Περί αθεΐας. Ένα σημαντικό ζήτημα όμως που προκύπτει είναι το πώς θα μπορούσαμε 
να χαρακτηρίσουμε τον αρνητή της θεϊκής ύπαρξης. Πώς θα χαρακτηρίζαμε εκείνον που δεν αποδέχεται το -φιλοσοφικό- Είναι ως ανώτερη δύναμη δημιουργίας και επέμβασης στα ανθρώπινα πράγματα; Είναι αλήθεια ότι όρος ουσιαστικά δεν υπάρχει κανένας. Τουλάχιστον δεν απαντάται όρος θετικός. Οι χαρακτηρισμοί όλοι τους αποτελούν ετεροκαθορισμό της κυρίαρχης κατάστασης. Έτσι εφευρίσκεται ο όρος άθεος, ως αντίθεση στερητική στον θεό, στο θεϊστή, ως αντίθεση στο σωστό δρόμο, τον κανόνα. Ο όρος αρνητής και πάλι αποτελεί έναν ετεροκαθορισμό.
Κι έτσι ο αθεϊσμός χρησιμεύει πολιτικώς στο να παραμερίζει, να εντοπίζει να στιγματίζει το άτομο που δεν αποδέχεται το κυρίαρχο πιστεύω. Ωστόσο, ιστορικά δεν ήταν λίγες οι φορές που την κατηγορία της αθεΐας απηύθυναν ακόμα και ανθρώπους, φιλοσόφους και ιερείς- οι οποίοι απλά διαφωνούσαν στη λατρεία ενός συγκεκριμένου θεού. Ακόμα και ο Λούθηρος, εξάλλου, θεωρήθηκε από τον παπισμό άθεος, αλλά και τόσοι άλλοι που διαφώνησαν με το κυρίαρχο δόγμα. Πρόκειται για μία λέξη που τόσο εύκολα χρησιμοποιείται σαν ανάθεμα, σαν αφορισμός σε όποιον διατρανώνει μία διαφωνία.
Σαφώς και είναι δύσκολο να πει κανείς πως είναι άθεος. Οι άλλοι τον χαρακτηρίζουν έτσι και πάντοτε με την προσβλητική προοπτική μιας Αρχής που φροντίζει και καταδικάζει. Η στερητική κατασκευή της λέξης το διευκρινίζει από μόνη της. Κανένας -ας επαναλάβουμε- όρος δεν υπάρχει που να χαρακτηρίζει θετικά εκείνον που δεν θυσιάζει στις χίμαιρες εκτός της γλωσσολογικής κατασκευής που παροτρύνει τον ακρωτηριασμό.
Έτσι, ο αθεϊσμός υπάγεται σε μια ρηματική δημιουργία των θεόληπτων. Η λέξη δεν απορρέει από την εκούσια απόφαση του ίδιου του ατόμου ως αυτοπροσδιορισμός και αυτοχαρακτηρισμός της μεταφυσικής του ανησυχίας. Λέξεις βρέθηκαν κατά καιρούς στη λογική της αντίθεσης προς τις θρησκείες (ελεύθερος στοχαστής, ανήσυχο πνεύμα, ελευθεριάζων, ελεύθερος εξεταστής) μα πάντα είχαν το συναίσθημα της καταπίεσης, την ίδια υποτιμητική βούληση με τον άθεο.
Η αθεΐα χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, ο άθεος από το 2ο αιώνα της νέας θρησκευτικής εποχής. Λέξεις υβριστικές, λέξεις που οστρακίζουν το διαφορετικό, λέξεις που ταυτίζονται όχι μόνο με την κόλαση, αλλά και με την αίρεση και τον αιρετικό. Η αθεΐα καθίσταται ένα όπλο χρήσιμο να ξαποστέλνει τον αντιφρονούντα στην πολιτική ή όχι. Ας μην ξεχνάμε ότι ο θρόνος, η νομοθετική και η δικαστική εξουσία -ό,τι δηλαδή ελέγχει τον κόσμο μας- είναι δεμένα με το θεό. Όποιος στρέφονταν κατά του θρόνου, κατά του δικαστή δεν μπορούσε να είναι παρά μόνο άθεος. Τόσο έντονο είναι το συναισθηματικό φορτίο των λέξεων τούτων, που ούτε καν διδάσκεται η διαφωνία των φιλοσόφων (ιερέων και όχι μόνο) που διαφώνησαν με τον κλήρο του δόγματός τους και στους οποίους κόλλησαν τον χαρακτηρισμό του άθεου.
[1] Η ύπαρξη ινδοευρωπαϊκής φυλής ίσως δεν είναι σήμερα αποδεκτή, αλλά αναμφισβήτητα θεωρείται κοιτίδα της κοινής ινδοευρωπαϊκής γλώσσας που έχει πια αναλυθεί. Αρχικό πεδίο δράσης ήταν η νότια Ρωσία προς τον Καύκασο.
36 έκριναν :
Σήμερα πάντως η λέξη έχει χάσει την φόρτιση του παρελθόντος και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως η αντίθετη έννοια του ένθεος.
Βέβαια τα 3 μεγάλα μονοθεϊστικά δόγματα δεν τους ενοχλούν ιδιαίτερα οι πιστοί των άλλων δογμάτων αλλά οι μη πιστοί σε κανένα.
Το μπλόγκ σου ανοίγει πολύ δύσκολα και όταν πάς να το κλεισεις όταν κολλήσει βγάζει την ένδειξη -Το πρόγραμμμα δεν ανταποκρίνεται.
Ο σκεπτόμενος του Ροντέν που έχεις βάλει την φωτογραφία και είναι από τα ωραιότερα έργα του έχει ένα χαρακτηριστικό που οι περισσότεροι δεν προσέχουν.
Είναι άκρως άβολο να καθήσεις σε αυτή την στάση να σκεφτείς αλλά σε αυτή την άβολη στάση οφείλεται και η χάρη του γλυπτού.!
Καλό το κείμενο, θα επανέλθω!
Ας τονίσω εδώ ότι το εν λόγω κείμενο αποτελεί προδημοσίευση ενός μεγαλύτερου και αρτιότερου κειμένου, μιας ευρύτερης πραγματείας περί θρησκειών και ιστορίας.
@αθεόφοβε, Σκέψου ότι είναι και γυμνός σκεπτόμενος. Αυτό προκαλεί ακόμα περισσότερο την αισθητική των θεόληπτων.
Πάντως σχετικά με τον ορισμό του ά-θεου, η λέξη υλιστής είναι πιο θετική ή ο ορθολογιστής που προτιμώ να χρησιμοποιώ. Ο ορθολογισμός δεν μπορεί παρά μόνο να είναι αντίθετος με τον ιδεαλισμό και το θεϊσμό και σαφώς δηλώνει και μία επιστημονική θετική διάσταση της σκέψης μας.
Η φόρτιση υπάρχει ακόμα και σήμερα. Σίγουρα έχει μειωθεί το μίσος προς τους αλλόδοξους, αλλά όχι προς τους άδοξους. Στην Ελλάδα ο άθεος ταυτίζεται με το ΚΚΕ και όχι με φιλοσοφικά συμπλέγματα αντιλήψεων. Πολλοί είναι εκείνοι που δεν μπορούν να αντιληφθούν πώς μπορεί κάποιος να μην πιστεύει σε κάτι ανώτερο από εκείνον.
Σχετικά με το άνοιγμα, εγώ δουλεύω αυτές τις μέρες από 3 υπολογιστές και με το firefox δεν έχω πρόβλημα πουθενά. Κάνε ίσως μία αλλαγή στο template και ξαναδώσε τη διεύθυνση.
@s.frang, περιμένω τα σχόλιά σου.
Προσωπικά, θα διαχώριζα το ζήτημα της προσωπικής πίστης σε κάποιο θεό ως παρηγορία απέναντι στη -φυσιολογική - μεταφυσική αγωνία του ανθρώπου από την οργανωμένη θρησκεία (με τα δόγματα και τα ιερατεία) ως επίπεδο της κοινωνικής οργάνωσης αφ' ενός και ως ιδεολογικού μηχανισμού της εξουσίας αφ' ετέρου.
Από την άλλη πάλι, γιατί θα 'πρεπε να έχουμε πρόβλημα με έναν αρνητικό ορισμό της αθεΐας; Αρνητικός ορισμός δεν σημαίνει κατ' ανάγκη και υποτιμητικός χαρακτηρισμός - εκτός αν αποδεχόμαστε θετικιστικές ερμηνείες της πραγματικότητας! Προτιμώ ν' ακολουθήσω την προτροπή του Αντόρνο, όπου η άρνηση είναι αναγκαία ώστε να υπάρξει κατάφαση. Εν πάση περιπτώσει, η σκέψη και οι έννοιες είναι δέσμιες της γλώσσας, και μάλιστα της ιστορικότητας της γλώσσας, έτσι όπως αναπτύσσονται μαζί σ' ένα διαλεκτικό γαϊτανάκι. Η γλώσσα αναπτύχθηκε με δεδομένη την ύπαρξη του θείου, άρα η αθεΐα προκύπτει αναγκαστικά ως αποφατική (αρνητική) έννοια. Δεν βρίσκω κανέναν πρόβλημα σ' αυτό.
Δεν νομίζω, τέλος, ότι η έννοια υλιστής έχει ανάλογο περιεχόμενο με την έννοια άθεος. Ούτε ότι ο ιδεαλισμός ταυτίζεται με το θεϊσμό. Για το ορθολογιστής δεν το δέχομαι με τίποτε, θα έπρεπε να θεωρήσουμε τον Καρτέσιο μη ορθολογιστή επειδή πίστευε!
Υ.Γ. Η έννοια βλάκας είναι «θετική», η έννοια ανιδιοτελής είναι «αρνητική». Είδατε η εμμονή σε θετικούς ορισμούς;
Η έννοια ανιδιοτελής είναι θετική (εντάσσεται στην περίπτωση της λάρνησης που έθεσες) γιατί είναι ο αλτρουιστής. Δεν έρχεται σε αντίθεση παρά μόνο με το ίδιον συμφέρον.
Από εκεί και πέρα η αθεολογία θα μπορούσε να διαθέτει έναν όρο θετικό για τους εκπροσώπους της. Δε διαφωνώ με την έννοια ότι η γλώσσα αποτελεί εργαλείο που αναπτύχθηκε κάτω από την ιδεολογική πίεση του θεϊστικού ιδεαλισμού. Από εκεί και πέρα κανονικά ένας υλιστής θα έπρεπε να είναι άθεος, εφόσον το θείο δεν μπορεί να αποτελεί ύλη, την οποία αποδέχεται ως βασική αρχή των πάντων ο υλισμός. Ο σωστός υλιστής μένει άθεος και σαφώς αρνησίθρησκος.
Ο ορθολογισμός ίσως αποτελέι μία λύση, αλλά κι εγώ διατηρώ επιφυλάξεις και τούτο διότι πολλοί μέσα από ορθολογικά σχήματα προσπαθούν να αποδέιξουν την ύπαρξη του θεού. Δηλαδή, ο ορθολογισμός γίνεται εργαλείο επιστημονικό στα χέρια θεΪστών και ιδιαίτερα των Χριστιανών. Ωστόσο, διαφωνώ με το επιχείρημα του Κερτέσιου σε μεθοδολογική βάση γιατί πρόκειται για άλλη εποχή με το δικό της ιδεολογικό προσανατολισμό. Σαφώς και ήταν ορθολογιστής και πίστευε τότε. Σήμερα πια αυτό αποτελεί πλάνη ή χαζομάρα.
Το ζήτημα επίσης που πρέπει να βλέπουμε είναι ότι ως άθεος χαρακτηρίζονταν οποιοσδήποτε στρεφόταν κατά της κυρίαρχης θεότητας. Αρνητές και άθεοι ήταν όλοι όσοι προχωρούσαν σε θρησκευτικές σέκτες και αιρέσεις, άθεοι ονομάζονταν οι σατανιστές, οι αιρετικοί (και στο μεσαίωνα ήταν πάρα πολλές οι αιρέσεις) και οι μασώνοι και οι Ναϊτες.
«Δεν έχει το θεό του» λέμε και σήμερα (η γλώσσα δεν λαθεύει) για κάποιον που έχει απομακρυνθεί από την κοινωνικά ενδεδειγμένη συμπεριφορά. Η θρησκεία αποτέλεσε το άξονα της κοινωνικής συγκρότησης (αξιακό πλαίσο) σε μια εποχή που ο Νόμος όφειλε να έχει έξωθεν, ή μάλλον άνωθεν, επικύρωση ώστε να είναι αποδεκτός. Αλλά και σήμερα δεν επιζητούμε σε μια «ανώτερη (από εμάς) δύναμη», θες την αυθεντία της επιστήμης, θες την αυθεντία της αγοράς, την επικύρωση της ορθότητας του Νόμου;
Τέλος πάντων, θα έχετε διαβλέψει ότι αρέσκομαι να διαχωρίζω τη θρησκεία ως ιδεολογικό μηχανισμό εξουσίας από την πίστη στη θεότητα. Την τελευταία τη θεωρώ μάλλον ως ...αρνητική κατηγορία (αντίφαση) όπου αναδύεται ως απάντηση, μάλλον ως λύση, στην α-πορία του νου. Όσο ο άνθρωπος κι η ανθρωπότητα ωριμάζει και η (επιστημονική) σκέψη ξεδιαλύνει - υπερβαίνει τις α-πορίες, η θεότητα χάνει τη λυτρωτική (εδώ, με την έννοια ότι δίνει λύση) αξία της. Η έννοια της θεότητας, λοιπόν, προϋποθέτει την α-πορία, όποιος δεν α-πορεί δεν έχει και το θεό του!
Επομένως, λοπόν, η αθεΐα ορθώς ορίζεται αρνητικά. Δεδομένου ότι όποιος είναι άθεος δεν σημαίνει ότι δεν α-πορεί, δεδομένου, λοιπόν, ότι και ο άθεος α-πορεί, η αθεΐα είναι η άρνηση του άθεου να λύσει δια της θεοποιίας την α-πορία του.
Σωστός υλιστής και λάθος υλιστής. Ενώ με τα κείμενά σου αμφισβητείς βεβαιότητες, εκφράζεις που και που άλλες βεβαιότητες όπως την έκφραση περί σωστού υλιστή.
Αυτό φυσικά και δεν μπορεί να είναι η εικόνα ενός ορθολογιστή.
Η επιστημονική μεθοδολογία είναι γεγονός ότι στηρίζεται απολύτως στον ορθολογισμό. Είναι επίσης γεγονός ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να μιλήσουμε για κάτι άυλο με όρους επιστημονικούς (ακόμη και στην έννοια της ενέργειας αυτό που συζητάμε στην πραγματικότητα είναι το έργο που παράγεται, δλδ κάτι υλικό). Μην ξεχνάμε ότι ακόμη και η επιστημονική ανάγνωση φυσικών ή κοινωνικών φαινομένων στηρίζεται σε αξιώματα τα οποία θεωρούνται ως αυταπόδεικτα θεωρήματα.
Μέσα από αυτό το πρίσμα θεωρώ την ανάλυση που κάνεις στο άρθρο ιδιαίτερα ισχυρή μιας και στηρίζεται σε πραγματικές - κοινωνικές βάσεις και όχι σε καιροσκοπικούς ιδεαλισμούς. Επίσης θα υποστηρίξω την άποψή σου περί αθεϊας γιατί οι λέξεις ετεροκαθορίζονται από την κοινωνική επιδράση που έχουν ή δέχονται. Έτσι προφανώς και "στιγματίζει το άτομο που δεν αποδέχεται το κυρίαρχο πιστεύω".
Θα παραφράσω λίγο τη φράση σου και θα πω οτι "όλες οι αντιλήψεις απλά απεικονίζουν μία κοινωνία της εποχής που εκείνες διαμορφώνονταν".
ΥΓ Για μας του μη "ειδήμονες"
Θέλω να μας πεις από που προέρχονται οι ορισμοί που έχεις δώσει για τη θρησκεία και το δόγμα. Επίσης να κάνεις ξεκάθαρο τη διαφορά μεταξύ θρησκείας και λατρείας.
@Vrennus, Σχετικά με το ζήτημα της εξουσιαστικής λειτουργίας της θρησκείας δε νομίζω ότι χρήζουν περισσότερα από τα δικά σου λόγια. Είναι γεγονός ότι η θρησκεία μέσω του επαγγελματικού ιερατείου είχε ακριβώς το ρόλο να συμπληρώνει την κοσμική εξουσία. Αυτό εξάλλου, ιστορικά είναι ολοφάνερο και εγώ προσωπικά το έχω θέσει και στο παρελθόν. Ήδη στην Παλαιά Διαθήκη άτι τέτοιο γίνεται ολοφάνερο όταν διαβάζουμε ότι ο Μωυσής μεταφέροντας το θεϊκό λόγο παραδίδει τη θρησκευτική εξουσία στον αδελφό του και έτσι δίνεται στη μία φυλή, τους Λευίτες, η θρησκευτική εξουσία. Εξάλλου, ο πολιτικός ρόλος των Ολύμπιων και Δελφικών ιερέων γίνεται φανερός αν θυμηθούμε τη δύναμη που είχαν τα ιερά και πόσο εύκολα επηρέαζαν τις ελληνικές δυνάμεις -πάντα στηρίζοντας συντηρητικές δυνάμεις, όπως τους Πέρσες, τους Θηβαίους και τους Μακεδόνες ή Ρωμαίους αργότερα.
@Μιχαλάκη, δεν κατάλαβα καλά. Υπάρχει ορθολογιστής που δεν έχει βεβαιότητα περί της ορθότητας του λόγου;
Η ενέργεια πάντως είναι ύλη και ακόμα και η κοσμική αντι-ύλη θεωρείται ύλη -που απλά δε γίνεται αντιληπτή από την ανθρώπινη τρισδιάστατη αντίληψη και δεν μετριέται από τα τρισδιάστατα ή ευκλείδεια μαθηματικά μας. Έτσι, τίποτε το άυλο δεν υπάρχει στο σύμπαν για έναν υλιστή. Ακόμα και η σκέψη είναι καθαρά υλική από τη στιγμή που οφείλεται σε ηλεκτρικά φορτία προς και από τους εγκεφαλικούς νευρώνες. Δε γνωρίζουμε την ακριβή σύνθεση μορφών ύλης, αλλά γνωρίζουμε ότι αποτελούν ύλη άλλων διαστάσεων (π.χ. μαύρες τρύπες). Ίσως έχουμε χάσμα απόψεων σχετικά με τη μορφή του σύμπαντος και μέρους του μικρόκοσμου, αλλά αυτό δεν αφήνει υπονοούμενα ούτε καν ερωτηματικά για άυλες μορφές. Τα αξιώματα τα δεχόμαστε σε ζητήματα που απλά δεν φτάνουν τα μαθηματικά να το εξηγήσουν ή δεν υπάρχει λόγος, αφού θεωρείται αυτονόητο. Ωστόσο, γνωρίζεις ότι μεθοδολογικά δεν είναι αποδεκτό -πλην εξαιρέσεων- να
χρησιμοποιούνται πολλά αξιώματα.
Σχετικά με το ζήτημα του ορισμού, η διαφορά μεταξύ λατρείας και θρησκείας είναι η ίδια η οργάνωση. Στη λατρεία εντάσσεται ακόμα και η μυθολογία. Ωστόσο, η Ιησουίτικη μυθολογία δεν έκανε το Χριστιανισμό θρησκεία, αλλά η οργάνωσή του μέσω ενός δόγματος απαράβατου -αλλιώς μιλάμε για αιρέσεις και διώξεις- και το επαγγελματικό ιερατείο που του έχει εκχωρηθεί δύναμη διαμεσολάβησης από την ίδια τη θεότητα. Όσο το ιερατείο ήταν αιρετό δεν αποτελούσε δογματικό μεσολαβητή, αλλά εθελοντικό χωρίς να έχει καμία εξουσία επί των πιστών. Με την επαγγελματικοποίησή του διατράνωνε τη μοναδική μεσολαβητική του ιδιότητα και πώς μόνο αυτό είχε τούτο το δικαίωμα. Έτσι, σήμερα θεωρείται σε κάθε θρησκεία ότι όποιος στρέφεται κατά των εκπροσώπων της θεότητας (των ιερέων) στρέφεται και κατά του δόγματος και κατά της θρησκείας.
Από την άλλη, η λατρεία χαρακτηρίζεται από έναν "ερασιτεχνισμό" στις τελετές της, καθώς δεν διαθέτει μυστήρια αλλά απλά ήθη χοών ή βάφτισης με νερό χωρίς μυστηριακό χαρακτήρα. Ακόμα και η θυσία δεν ήταν μυστική, αλλά θεωρούνταν μία ουσιαστική διατροφική λειτουργία απαραίτητη για να ζήσουν οι θεοί και να μη λιμοκτονήσουν, στην Ελλάδα τρέφονταν από την τσίκνα της θυσίας και όχι το αίμα όπως σε Εβραίους ή Ίνκας και Αζτέκους (όρα τους "όρνιθες" του Αριστοφάνη που έκλεισαν τον ουρανό και η τσίκνα δεν έφτανε στους θεούς που λιμοκτονούσαν). Η θρησκεία αυτό τον "ερασιτεχνισμό" (που είναι και ειλικρινέστερος και βαθύτερος λατρευτικά ας τονίσω) τον αντικατέστησε με τα δογματικά μυστήρια ακόμα και σε απλές τελετές, όπως ο γάμος, η κηδεία και η βάφτιση -που δηλώνει την είσοδο κάποιου στην κοινωνία. Μόνο μέσω των μυστηρίων αυτών μπορούμε να κατανοήσουμε τη θρησκεία και να την πλησιάσουμε.
Εξάλλου, η θρησκεία πάντα μέσω του δόγματος και της διδασκαλίας του έχει ιστορικά σαφή θέση για τη μεταθανάτια ζωή (Αίγυπτος, Βαβυλώνα, Ισραήλ, Ισλάμ, Χριστιανισμός, Ίνκας, Μάγια κλπ) και τις σχετικές τιμωρίες ή επαίνους για την τίμια ή άτιμη αντιστρόφως επίγεια ζωή. Η λατρεία δεν είχε ανάγκη να στηρίζει κολάσιμες ή παραδείσιες καταστάσεις για τη μεταθάνατον ζωή (βλ. τοτεμισμός, ανιμισμός, σκιές του ελληνικού Άδη κλπ) πλην εξαιρετικών καταστάσεων και ιδιαίτερων θεϊκών τιμωριών (Σίσυφος, τσιτάχ του Μανίτου κ.ά.τ.).
Δήμο, καλή χρονιά με υγεία, αγάπη και ευτυχία... Σου εύχομαι ό,τι επιθυμείς από το 2007...
Καλή και Δημιουργική Χρονιά. Η ελευθερία να διακρίνει τις κρίσεις και τις προτάσεις σου.
Δυναμικά ξεκίνησες την νέα χρονιά. Πάντα έτσι! Καλή Χρονιά...
Πάντα. Απλά μία προδημοισίευση και αφορμή διαλόγου από κάτι μεγαλύτερο που ετοιμάζω από καιρό.
Υπάρχει και ο όρος σκεπτικιστής. Μπορείς να τον συμπεριλάβεις στις δικές σου σκέψεις. Κοίταξε, νομίζω ότι εξετάζεις το θέμα από την ιστορική του μεριά και όχι από την ανάγκη της πίστης. Τώρα παίζω λίγο τον δικηγόρο του διαβόλου αλλά όσο και να υπήρξαν δογματικές [κυρίως οι μονοθεϊστικές] θρησκείες, ο άξονάς τους ήταν πάντα οι πιστοί και όχι το ιερατείο και η εξουσία.
Μεγάλο θέμα άνοιξες πάντως. Εκεί που είχαμε ηρεμήσει
Κάτι πρέπει να γίνει με το μπλογκ σου, είναι φοβερά δύστροπο και κάθε φορά που μπαίνω μου δημιουργεί προβλήματα στο pc.
Σήμερα ολοκλήρωσα το κείμενο σου μετά από πολλές προσπάθειες. Εξαιρετική μελέτη.
Στο πρώτο κομμάτι όπως σου έγραψα στο δικό μου μπλογκ διέκρινα το πνεύμα του Χουρμουζιάδη.
@πληρωμένη πένα, είναι μεγάλο το θέμα; Εμείς εδώ και καιρό το αναλύουμε και συνέχεια συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλο. Έλα στην παρέα μας και πάρε μέρος στους διαλόγους επί του θέματος.
Οι μονοθεϊστικές θρησκείες κοιτούσαν τους πιστούς όχι από την άποψη της αγάπης και του ενδιαφέροντος αλλά από τη σκοπιά του ελέγχου. Εξάλλου, οι μονοθεϊστικές θρησκείες δεν διαφέρουν σε κανένα ανθρωπολογικό και κοινωνιολογικό στοιχεία από τις πολυθεϊστικές. Το δόγμα αποσκοπεί απλά στο καλύψει την ανάγκη προάσπισης του χώρου της λατρείας (για αυτό το λόγο και έγιναν τα μυστήρια) από διαφορετικές προτιμήσεις-απόψεις (=αιρέσεις).
Σχετικά με το σκεπτικιστής θα συμφωνήσω, αλλά και ο όρος αυτός μόνο εν μέρει καλύπτει την αθεΐα, αφού και ο σκεπτικισμός δεν μπορεί να ταυτιστεί με την αθεΐα. Είναι ίδια περίπτωση ίσως με τον ορθολογισμό.
@ναυαγέ, δεν ξέρω γιατί παραπονιέσαι. Δοκίμασα από διάφορους φορείς. Μήπως επιβαρύνεται το pc σου με αντιβιοτικά κλπ; Δεν ξέρω.
Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια πάντως. Πιο πολύ επηρεάζομαι από Μαρξ, Κάουτσκυ και Νίτσε παρά από τόσο σύγχρονους. Ίσως έχουμε ίδιες φιλοσοφικές επιρροές με τον κυρ-Γιώργο. Εξάλλου, η προϊστορία είναι ο τομέας του.
Ένας καθηγητής θρησκευτικών στο σχολείο, όταν κάποιος ρώτησε τι σημαίνει "δόγμα" απάντησε το αυτονόητο. Δόγμα σημαίνει... δόγμα! Το θεώρησα πολύ ξεφτίλα τότε να μην ξέρει τι σημαίνει μία από τις βασικότερες λέξεις της θρησκείας του. Και ήμουν και χριστιανή ακόμη. Φαντάσου!
Αίρεση. Μεγάλη κουβέντα. Μάλλον η συγκεκριμένη έννοια της λέξης είναι απλά αλλοίωση της λέξης εξαίρεση, μια και αίρεση εκ του αίρω σημαίνει εκλογή. Άρα για κάθε δογματιστή οτιδήποτε διαφορετικό αποτελεί αίρεση. Ή λοιπόν μπερδεύτηκαν κάπου, οι απλά θέλησαν να δηλώσουν πως κάποιος εξέλεξε άλλον ως θεό του. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η λέξη κακώς χρησιμοποιείται σαν κάτι κακό. Όλοι, ακομη και οι άθεοι, ανήκουμε σε διαφορετικές αιρέσεις, καθένας έχει εκλέξει καποιον ως θεό του, ή ως μη θεό του.
Άθεος=Κομμουνιστής! Χαχαχα! Είναι δύσκολο να μην πας με την μάζα. Ακόμη ποιο δύσκολο είναι να είσαι άθεος. Θες κάποιον από πάνω. Όχι να σε ελέγχει. Απλά να μπορείς να γυρίζεις το κεφάλι, όταν όλα πάνε στραβά.
Αν και εγώ τα έχω βρει με τον Δία, προτιμώ να μιλάω με κάποιον άθεο, παρά με κάποιον πορωμένο θρησκόληπτο και δη χριστιανό. Βλέπεις όπως πολύ εύστοχα είπες, "Στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχε δογματικό τυπικό λατρείας". Όταν μιλάω στον Δία δεν υπάρχει πρέπει, δεν υπάρχει τρόπος, δεν υπάρχει τόπος, δεν υπάρχει κυρίως υποταγή και υποδούλωση. Η κλασική μου ατάκα είναι: "Ρε Δία, κάνε κάτι!" Η πλάκα είναι πως έχω βάσιμες υποψίες πως με ακούει!
Κάτσε μην νομίζουν πως το γύρισα στον προσυλητισμό και καμία σχέση. Λοιπόν θα σου πω για τον θεό, αυτό που λέω για τα όνειρα. "Δικός μας είναι, ό,τι θέλουμε τον κάνουμε!"
Κάτι άσχετο για να κλείσω. Το blog σου κάνει τον explorer μου να σέρνεται, και από ότι νομίζω και αρκετών άλλων. Υπάρχει νομίζω κάποια ρύθμιση για να βγαίνουν λιγότερα ποστς στην πρώτη σελίδα. Για δοκίμασε την...
Αχ, Νημέρτη μου, πράγματι κανένας θεολόγος δεν μπορεί να εξηγήσει ή να ορίσει το δόγμα. Σήμερα έχει τόσο κακή έννοια που ο όρος δογματικός ισοδυναμεί με το φανατισμό.
Σχετικά με την αίρεση συμφωνώ απόλυτα. Αίρεση είναι η προτίμηση, αλλά με τον καιρό -η μαγεία της γλώσσας- απέκτησε την έννοια του κακώς διαφορετικού.
Θα ήθελα να μιλήσω με ένα σύγχρονο παγανιστή και να μου εξηγήσει τι είναι αυτό που τον έδιωξε από το χριστιανισμό και γιατί οδηγήθηκε στον παγανισμό και όχι στην αθεΐα ή το σκεπτικισμό γενικότερα.
ΥΓ δοκίμασε την σελίδα http://www.mozilla.com/en-US/firefox. Εγώ αυτό χρησιμοποιώ και το κατεβάζω συνέχεια. Δε σέρνεται τίποτα. Όλες οι ρυθμίσεις μου είναι για αυτό το πρόγραμμα (αλλιώς κουλουβάχατα βγαίνουν). Εκτός αν έχεις πιο αργή σύνδεση.
Σχετικά με το μονοθεϊσμό, με τις ελλιπείς γνώσεις μου, νομίζω ότι πάει γάντι με τη μοναρχία και την αυτοκρατορία: «ως εν ουρανώ και επί της γής», δηλαδή, ένας θεός στον ουρανό να εξουσιάζει την ψυχή σας, ένας άρχων (μονάρχης / αυτοκράτορας) στη γη να εξουσιάζει το σώμα σας, που 'γραφε κι ο μακαρίτης ο Ραφαηλίδης.
Αν δεν κάνω λάθος οι πρώτες μορφές μονοθεϊσμού απαντώνται στην φαραωνική Αίγυπτο (Αχενατών) και στη ζωροαστρική Περσία. Ο Ιουδαϊσμός φαίνεται να αποκρυσταλλώνεται ως ενοθεϊστική αρχικά και μονοθεϊστική αργότερα θρησκεία μετά τη μετοικεσία της Βαβυλώνος, υπό την προστασία του Κύρου του Μέγα. Για να φτάσουμε στο Μέγα Κωνσταντίνο που επιβάλλει επίσημα το μονοθεϊστικό Χριστιανισμό στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Kαλή σου μέρα καλέ μου! Θα συμφωνήσω κι εγώ πως πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο θέμα που θα μπορούσαμε να το συζητάμε σχεδόν επ΄αόριστον, χωρίς πραγματικά να μπορέσουμε να αποδείξουμε τίποτε ο ένας στον άλλο, πέρα από λεκτικά παιχνιδίσματα & εννοιολογίες! Γι΄αυτό & θα περιοριστώ στο να επισημάνω 2-3 πραγματάκια μόνον από το κείμενό σου, με το οποίο -παρότι θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα αξιόλογο από ερευνητική άποψη- δεν μπορώ να συμφωνήσω!
* "Δεν περιφρονώ τους πιστούς, ούτε τους θεωρώ γελοίους ή αξιολύπητους, αλλά θλίβομαι όταν προτιμούν τις καθησυχαστικές μυθοπλασίες των παιδικών χρόνων της ανθρώπινης Ιστορίας από τις σκληρές βεβαιότητες των ενηλίκων. Αυτή η πνευματική εξαθλίωση γεννά και συνεπάγεται τη σεξουαλική, νοητική, πολιτική και διανοητική εξαθλίωση.": Οι σκληρές βεβαιότητες των ενηλίκων, στις οποίες αναφέρεσαι, θα μπορούσαν κάλλιστα να ταλανίζουν το ίδιο έναν άθεο με ένα θεόληπτο άτομο (ίσως πολύ περισσότερο το 2ο) & δεν μπορώ να κατανοήσω από πού εξάγεις το συμπέρασμα αυτής της άρνησης για τους θρησκευόμενους μόνο! Όταν για παράδειγμα, ένας χριστιανός στην κυριολεξία "τρομοκρατείται" από την επερχόμενη τιμωρία της Κολάσεως, ποιόν καθησυχασμό βλέπεις εσύ σ΄αυτό; Ούτε βέβαια μπορώ να δεχθώ σε καμμία περίπτωση, πως η πίστη σε όποιο θεό ή θεούς αυταπόδεικτα αντιστοιχεί & με κανενός είδους εξαθλίωση! Προφανώς αναφέρεσαι σε θρησκοληψία (που κι εδώ θα μπορούσα να προβάλλω τις ενστάσεις μου) & όχι σε πίστη... Τα λόγια σου, αν & προσεκτικά διαλεγμένα, είναι νομίζω παιχνίδι με τις λέξεις: πώς είναι δυνατό να μην περιφρονείς κάποιον, όταν το θεωρείς εξαθλιωμένο πνευματικά, σεξουαλικά, νοητικά(!), πολιτικά & διανοητικά;;;
* Θα συμφωνήσω με το φίλο Vrennus, τόσο για την απαξίωση των άθεων (ίσως ίσχυε σε άλλες εποχές, ή αν & σήμερα συναντάται, αυτό συμβαίνει μόνο σε άτομα φανατισμένα πολιτικοθρησκευτικά ή μάλλον κομματικοθρησκευτικά & παρωπιδοφόρα) καθώς & για την ταύτιση που έχεις κάνει, του άθεου με τον ορθολογιστή! (Ευτυχώς, όπως διάβασα στα επόμενα σχόλιά σου, το δέχθηκες κι εσύ πως δεν μπορεί να είναι ορθός αυτός ο συλλογισμός σου).
* Τέλος, θα σου πω πως τα ίδια επιχειρήματα που χρησιμοποίησες εσύ για τα θρησκευόμενα άτομα, μα ακριβώς τα ίδια, (όπως αυτό για την εξαθλίωση αλλά & η γενικότερη απαξίωσή σου προς αυτά), έχω πολλές φορές ακούσει από θρήσκους αλλά με ιδιαίτερα αξιόλογο μορφωτικό & γνωστικό επίπεδο, να τα εκφέρουν εναντίον των άθεων... Και ομολογουμένως, δε μου άρεσε καθόλου & φυσικά διαφώνησα!
Σε τελική ανάλυση, μου είναι εξαιρετικά δύσκολο να δεχθώ πως είναι ανάγκη να διαχωρίζουμε (& να στιγματίζουμε) τους ανθρώπους κατηγοριοποιώντας τους σε θρήσκους & άθεους ή αν θέλεις, σε άθεους & θρήσκους! Προσωπικά, μπορώ να δεχθώ πως υπάρχουν ανοιχτά μυαλά εξίσου κοφτερά, τόσο ανάμεσα στους μεν όσο & στους δε. Το τί ακριβώς έχουν καταλήξει να πρεσβεύουν αυτά τα μυαλά στο θέμα πίστη (θρησκευτική) & θεός, δε με πολυενδιαφέρει! Μου αρκεί να ξέρω πως είναι άτομα οξυδερκή, με αισθήματα θετικά για το συνάνθρωπό τους αλλά & για τα υπόλοιπα όντα... Αυτό που κάποιος πιό απλά θα έλεγε "Καλή Καρδιά"!
Και θα συμφωνήσω τέλος, με τη Νemertes! Κι εγώ ανήκω στην κατηγορία (αφού τόσο ενδιαφέρει αυτός ο διαχωρισμός) των ανθρώπων που πιστεύουν στην ύπαρξη ενός Θεού, αλλά από μια πιό ανοιχτή σκοπιά: πιστεύω πως υπάρχει μια ανώτερη δύναμη που μας διαφεντεύει κατά κάποιο άγνωστο τρόπο (ίσως γιατί έχω κι εγώ βιώσει αυτή την παρουσία αρκετές φορές στη ζωή μου!) που φυσικά δεν είμαι σε θέση να ξέρω πώς "λέγεται" αυτός ο Θεός! Εγώ δλδ δεν τον έχω βαπτίσει Δία, αλλά μάλλον επειδή προέρχομαι από οικογένεια με βαθειά χριστιανική πίστη (με τους οποίους ομολογουμένως πάμπολλες φορές έχω έρθει σε ρήξη πάνω σ΄αυτό το θέμα), έτσι απλά Θεό. Σ΄αυτόν μονάχα πιστεύω & απευθύνω κάποιες φορές τις προσευχές μου, ούτε σε κληρικούς, ούτε σε ιερατεία!
Τώρα αν εσύ, ή όποιος άλλος, αρέσκεται να με θεωρεί κατ΄οποιονδήποτε τρόπο εξαθλιωμένη, αυτό φυσικά δεν μου αρέσει, αλλά & σε τελική ανάλυση δε με αφορά, αφού σα φιλελεύθερος άνθρωπος, μπορώ να αναγνωρίσω το δικαίωμα στο συνάνθρωπό μου να κρίνει όπως εκείνος επιθυμεί...!
Την Καλημέρα μου & πάλι!
ΥΣ: Όσον αφορά στο blog σου & το ότι αργεί πολύ να ανοίξει, τα παιδιά έχουν δίκιο! Αλλά σωστά το αντιλήφθηκε & αυτό η Nemertes, επειδή τα κείμενά σου είναι μεγάλα, αργεί απλώς να τα φορτώσει: αν άλλαζες τη ρύθμιση που σου πρότεινε, σχετικά με το να εμφανίζονται λιγότερα στην πρώτη σελίδα, θα μας διευκόλυνες αρκετά!
@vrennus, πολύ σωστά. Αυτά τα στοιχέια τα έχω ενσωματώσει στο ολοκληρωμένο κείμενό μου σχετικά με τις θρησκείες. Ακόμα το γρα΄φω και υπολογίζω να είναι έτοιμο μέσα σε μια-δυο εβδομάδες. Σκέψου ότι οι θρησκείες γενικότερα εμφανίζονται σε αυτοκρατορίες και όχι σε δημοκρατίες και ότι ο μονοθεϊσμός έχει άμεση σύνδεση με τη βία και την καταπίεση. Λεπτομέρειες επίτρεψέ μου να θέσω στο μέλλον. Ο Ακενατών ή Ακνατών (Αμένοφις Δ΄, φαραώ της Άνω και Κάτω Αιγύπτου, σύζυγος της Νεφερτίτη , προσπάθησε να θέσει κάτι σαν το χριστιανικό μονοθεϊσμό (Άτων, και άλλαξε το όνομά σε Ακενατών =γιος του Άτωνος) με πολλές παράπλευρες θεότητες δίκην αγίων και οσίων.
@ηλιαχτίδα μου, δεν περιφρονώ κανέναν, απλά παρατηρώ και αναλύω, σχολιάζω πάντα με το δημοκρατικό σεβασμό στις αντιλήψεις του άλλου. Είμαι όντως -ή προσπαθώ- στη χρήση λέξεων για να μην προσβάλλω, αλλά έχω το δικαίωμα της κρίσης ακόμα και της αρνητικής. Δε φοβάμαι τα λόγια και τούτο το απέδειξα στο παρελθόν με άλλα αιρετικά άρθρα (όρα για τη βαθμολογία, τα τροχαία ατυχήματα κλπ).
Επί του θέματος, λοιπόν. Η εξαθλίωση είναι πνευματική και φιλοσοφική. Σχετικά με την κόλαση μπορώ να πω πως μόνο οι θρησκόληπτοι ασχολούνται. Δεν το θέτω όμως απόλυτα. Κάθε πιστός πιστεύει και αφήνει ένα μέρος του είναι του στη θεότητα ελπίζοντας -ανάλογα της εποχή και την προσωπικότητά του- στη βοήθεια για τη βελτίωση του επίγειου βίου του.
Η αναφερόμενη εξαθλίωση δεν είναι παρά ο ίδιος ο σκοταδισμός που μέσα από μύθους δογματικούς προσπαθεί να δικαιολογήσει τη Δημιουργία, τη Λειτουργία και την ίδια τη φύση του ανθρώπου και του Όλου. Λυπάμαι με την εξαθλίωση εκείνων των απαίδευτων σε άλλες προσεγγίσεις, ενοχλούμαι όχι με τους εξαθλιωμένους και εγκαταλελειμμένους στη δεισιδαιμονία και τη μυθολογική τους ερμηνεία, αλλά με εκείνους που τους κλειδώνουν στο μεσαιωνικό ντουλάπι της αμορφωσιάς (μόρφωση = κρίση, συμπεριφορά, ερμηνεία γεγονότων που σχετίζεται κάπως με τις γνώσεις). Σαφώς είναι πιο σκληρό να αποδεχόμαστε ότι δεν υπάρχει άλλη ζωή, ότι όλα χάνονται και μόνο στα χέρια μας και της κοινωνία μπορούμε να ελπίζουμε και να στηριζόμαστε.
Δεν καταλαβαίνω γιατί οι βεβαιότητες θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται και στους άθεους. Οι άθεοι είναι εκείνοι που κάθε φορά -επειδή ξεχωρίζουν εκ των πραγμάτων λόγω της προαίρεσής του- πρέπει να αποδεικνύουν την ανυπαρξία του θείου, εκείνοι υποχρεώνονται να μη στηρίζονται σε δόγματα και πίστη, αλλά να σκέφτονται επιστημονικά. Οι πιστοί απορρίπτουν τις ενήλικες βεβαιότητες ενός σκληρού κόσμου και περιορίζονται στον ιδεαλισμό της ανώτερης δύναμης, του Είναι που επηρεάζει τον κόσμο τους.
Σχετικά με τα επιχειρήματά μου, οφείλω να πω πως όσοι θεωρούν εξαθλιωμένους τους άθεους το κάνουν επειδή ακριβώς δεν μπορούν να αποδεχτούν την έλλειψη της ανάγκης πίστης σε κάτι ανώτερο. Δεν είναι εγγενής (φυσική) αυτή η ανάγκη, αλλά πλασματική και επίκτητη κοινωνικά.
Μου αρέσει ο τρόπος που μου τη λες: με το γάντι. Η εξαθλίωση είναι η τάση της μεταφοράς αλλού των ευθυνών, η ελπίδα σε κάτι ανώτερο, η ιδέα του θανάτου και της μετά τούτου χρονικά ζωής.
Όπως είπα από την αρχή σέβομαι κάθε άποψη και ειδικά στα δύσκολα αυτά μονοπάτια το δρόμο τον τραβάμε μόνοι μας. Οι άλλοι φίλοι και οι διαφωνούντες μας βοηθούν μέσω ενός γόνιμου διαλόγου να δούμε οπτικές που χάνουμε ή να αντιμετωπίσουμε κρίσεις που δεν υπολογίζαμε. Ο ορθολογισμός στηρίζεται στο διάλογο και μέσω αυτού προσπαθεί να εντοπίσει την αλήθεια, που αξιωματικά τη θεωρώ μία με πολλές όψεις. Όλοι κρίνουν και όλοι κρίνονται. Θα ήταν φασιστικό να μην επιτρέψω να με κρίνουν και για το λόγο αυτό αρέσκομαι να θέτω στη βάσανο των σχολιασμών.
Έχω πολλά να σου πω περί θεού, αθεϊας κλπ. Επειδή όμως θέλει ώρα (είσαι και μακρυά ρε γμτ), θα στο πω όσο πιο απλά και σύντομα μπορώ. Μου αρέσουν τα παραμύθια. Η χώρα μου έχει (μαζί με τόσα άλλα), ένα πανέμορφο δικό της παραμύθι. Έχει θεούς, έχει ιστορίες, έχει ήρωες. Έχει θεούς κατ' εικόνα και ομοίωση των ανθρώπων, όχι ανθρώπους κατ' εικόνα και ομοίωση των θεών. Η χώρα μου γεννήθηκε και γέννησε τον κόσμο μέσα από αυτή την θρησκεία, για να έρθει ο χριστιανισμός και να την γκρεμίσει.
Επειδή λοιπόν δεν μπορώ να ζήσω χωρίς παραμύθι (είναι απλά θέμα ιδιοσυγκρασίας), διάλεξα το ποιο όμορφο. Αυτό που μου ταιριάζει περισσότερο. Όχι κάποιο ξενόφερτο και -για μένα- τελείως αναχρονιστικό και οπισθοδρομικό. Θυμάσαι πώς το λέει ο Τσακνής; Φτιάξε καρδιά μου το δικό σου παραμύθι, γιατί χανόμαστε...
Μου αρέσει η προσέγγισή σου πάρα πολύ. Λατρεύω την αίρεση του παραμυθιού, του γοητευτικού ανθρωπομορφικού μύθου. Όλος ο κόσμος έγινε χάρει στον άνθρωπο και εκπορέυεται από τον άνθρωπο. Ο ίδιος ο άνθρωπος διδάσκει τους θεούς και τους δείχνει το δρόμο της αλήθειας. Ο άνθρωπός σου δεν υπακούει σε κανονικότητες επιβαλλόμενες από βίαιους και μισάνθρωπους θεούς.
Η χώρα μου γεννήθηκε και γέννησε τον κόσμο μέσα από αυτή την θρησκεία.
========================================
Αφού πρώτα την εγκατέλειψαν οι ίδιοι οι πιστοί... για να μη μιλήσω για τους Ιώνες που την απέρριψαν ήδη από το 6ο π.Χ αιώνα και τους Αρχαίους Φιλοσόφους που αντιδρούσαν για την επικρατούσα θρησκεία.
Και όχι, η αρχαία Εθνική θρησκεία δεν δημιούργησε αυτό το θαύμα μου λέγεται Αρχαίο Ελληνικός Πολιτισμός.
Όσο για την αθεϊα, βασικά δεν πολυ-πιστεύω ότι υπάρχουν άθεοι. Ο όρος "άθρησκος" ταιριάζει ορθότερα κατα τη γνώμη μου.
είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου να ασχολούμαι με πιο ελαφριά θέματα για να ξεφεύγει το μυαλό απο την καθημερινότητα. Η επισκεψή σου όμως στο blog μου με έκανε να έρθω ως εδώ και να σε διαβάσω. Πολύ ωραίο το κείμενο σου με απλά λόγια και ενδιαφέρον (κυρίως ότι γράφεις για την αθεϊα) θα περιμένω να αναφερθείς στο μέλλον με το πιό αναλυτικό άρθρο σου που διάβασα πιο πάνω ότι θα το κάνεις! γιατί ανοίγεις πολλά θέματα μ'αυτό το post και δύσκολα μπορεί κάποιος να τα αναπτύξει με σχόλια λίγων γραμμών...
καλώς σε βρήκα!
καλό σου ξημέρωμα
@Νάσσο,Καλή Χρονιά και καλώς ήρθες. Δεν κατάλαβα τη σκέψη σου ότι "η αρχαία Εθνική θρησκεία δεν δημιούργησε αυτό το θαύμα μου λέγεται Αρχαίο Ελληνικός Πολιτισμός". Πάντως υπάρχουν άθεοι σήμερα -τουλάχιστον ένας ένας είναι ο γράφων- που δεν αποδέχονται καν την ύπαρξη ανώτερη δύναμης. Και το άθρησκος διαθέτει μια έννοια αρνητική, τόσο με το στερητικό α- όσο και κοινωνικά έχει άλλο αρνητικό βάρος.
@μελομένε, φίλε μου, καλώς ήρθες. Όντως λίγο γράψιμο ακόμη και ετοιμάζω ένα μεγάλο κείμενο, μια πραγματεία -όπως έλεγαν και στο Διαφωτισμό. Σύντομα πιστεύω.
Επειδή θα πέσει πολύ ανάλυση πάνω σε αυτό το θέμα, απλά θα σου πω όταν οι φιλόσοφοι διώκονταν για τα πιστεύω τους, όταν επιστήμονες όπως ο Αρίσταρχος κατηγορούνταν για ασέβεια προς τους Ολυμπίους θεούς (Ηλιοκεντρική θεωρία), όταν αυτή η θρησκεία δεν επέτρεπε την εξέταση της Φύσεως (πολλά φάρμακα σήμερα προέρχονται από τη φύση) κλπ. τότε πολύ απλά κάτι δεν στέκει. Και όχι, δεν θεωρώ ότι αυτή η θρησκεία προσέφερε θετικά στην τότε κοινωνία. Γιατί έαν όντως προσέφερε πολλά θετικά, από κοινωνικής και πολιτισμικής απόψεως, δεν θα υπήρχε σήμερα Χριστιανισμός.
Νάσσο, σε αυτό το τελευταίο κάνεις νομίζω λάθος. Κάθε θρησκεία και λατρεία ως ιδεολογικό πλαίσιο επηρεάζει την κοινωνία και σε θετικά σημεία και με αρνητικές παρενέργειες. Αυτά είναι βέβαια (ουδέν κακό αμιγές καλού και αναστρόφως).
Ως λατρεία η αρχαιοελληνική δεν επηρέαζε τη φιλοσοφική σκέψη. Το ηλιοκεντρικό σύστημα -αν θυμάμαι καλά- δεν απαξιώθηκε λόγω της λατρείας, αλλά εξαιτίας της φιλοσοφικής διδασκαλίας της εποχής. Επικρατούσαν άλλες φιλοσοφικές απόψεις και έτσι αυτή θεωρήθηκε απαράδεκτη. Δεν είχε τεθεί θέμα ασέβειας προς τους Ολύμπιους (εκτός αν έχεις κάποιο πρωτότυπο κείμενο -όχι pls κάποια σύγχρονη μελέτη, θέλω το πρωτότυπο.
Πλούταρχος, "Περί του εµφαινοµένου προσώπου τω κύκλω της σελήνης"
"Μόνο πρόσεξε, αγαπητέ μου, μην μας μπλέξεις σε κατηγορία για ασέβεια, όπως νόμιζε ότι έπρεπε να κάνει ο Κλεάνθης [αυτός κατηγόρησε τον Αρίσταρχο για ασέβεια] για τον Αρίσταρχο τον Σάμιο, μηνύοντας αυτόν στους Έλληνες [Αθηναίους] για ασέβεια, επειδή νίκησε την εστία του κόσμου [την Γη], διδάσκοντας ότι η ουράνια σφαίρα μένει ακίνητη και ότι η Γη περιφέρεται σε λοξό κύκλο [την εκλειπτική], ενώ συγχρόνως περιφέρεται γύρω από τον άξονά της"
Κατηγορία Κλεάνθη (Στωϊκός) προς Αρίσταρχο για την Ηλιοκεντρική Θεωρία:
"ως κινών την του κόσμου εστίαν και ταράσσων την των Ολύμπιων (θεών) ηρεμίαν"
http://www.apologitis.com/gr/ancient/filosof-dioks.htm
Αυτό τώρα τι είναι;
Κοίτα τέτοιες κατηγορίες είναι λογικό να ακούγονται, εφόσον διαταράσσουν την λατρευτική παράδοση και τα δοτά ήθη κι έθιμα. Ωστόσο, από αυτό το σημείο μέχρι να μιλήσουμε για κατηγορία προ-αίρεσης έχουμε πολύ δρόμο, πολλάς σάγγας μας χωρίζουν. Κι ο Σωκράτης κατηγορήθηκε για καινά δαιμόνια, αλλά ουσιαστικά ένα νομικό τέχνασμα απομόνωσης και συκοφάντησης, σύνηθες στην αρχαιότητα που δεν είχε εισαγγελείς -αλλά μόνο ιδιώτες ως θεματοφύλακες του κοινού και κρατικού συμφέροντος.
Αν θες μπορούμε να δούμε αναλυτικά τα γραφόμενα. Λοιπόν, χωρίς κανένα επιστημονικό σεβασμό προς την ιστοσελίδα τονίζω ότι εκλείπουν πολλές παραπομπές, ενώ μόνο αποσπάσματα διαβάζονται προς προπαγάνδα. Ωστόσο, κανείς δε λέει ότι η λατρεία απομακρύνει το φανατισμό και ότι στρέφει τον άνθρωπο σε μία ορθολογιστική αντιμετώπιση του νοήματος του κόσμου και του σύμπαντος. Σαφώς και η λατρεία -λιγότερο απλά από τη θρησκεία- στρεβλώνει την κρίση και της εναποθέτει μία ελπίδα -ενώ η θρησκεία ένα φόβο- για το μέλλον, για το θάνατο μακριά από τις βεβαιότητες ενός σκληρού κόσμου στον οποίο πρέπει να πολεμάμε για να επιβιώσουμε κοινωνικά και να αναγνωριστούμε από τους συμπολίτες μας.
Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πολύ ανοιχτοί στην εισαγωγή νέων θεοτήτων και νέων αντιλήψεων -παρά το γεγονός ότι μαθαίνουμε από προπαγανδιστές για το αντίθετο και παρά το ρατσισμό τους- αλλά όχι στην αθεΐα. Και εκείνοι κλειδώνοντας τη λογική τους στη φυλακή της πίστης θεωρούσαν επικίνδυνη την ανυπαρξία θεότητας. Ωστόσο, ποτέ δεν έφτασαν στην πολιτική χειραγώγηση της λατρείας όπως η θρησκεία με το δόγμα και τον κλήρο της.
Τελικά βρήκα τη λύση για να διαβάσω το blog σου, με firefox. O explorer δεν τα καταφέρνει.
Πολύ ενδιαφέρον το κείμενο σου!
Θα διαφωνήσω με την τραγικότητα του κόσμου που θεωρείς δεδομένη. Ο θάνατος δεν είναι τραγικός, είναι κάτι φυσιολογικό. Εμείς το βλέπουμε ως τραγικό και είναι ένας από τους λόγους που πολλοί ελπίζουν στη μετα θάνατο ζωή. Εγώ πάλι προτιμώ να εστιάζω στη ζωή που είναι πραγματική και οχι σε κάτι που δεν είναι σίγουρο αν υπάρχει (παρόλο που δεν μπορείς να μην προβληματιστείς γι΄ αυτό). Η ζωή λοιπόν είτε είναι ωραία είτε άσχημη είναι η μόνη που έχουμε και είναι καθαρά δικό μας θέμα πως την βλέπουμε(τραγική, κωμική, ωραία, άδικη κτλ κτλ)!
Μα homelessMontresor, εγώ το λέω καιρό χρησιμοποιήστε κανένα navigator της προκοπής. Ο firefox είναι πιο γρήγορος κι εγώ το δούλεψα σε αυτόν.
Συμφωνώ ότι ο θάνατος δεν είναι τραγικός. Εμείς απλά επειδή "τελειώνουμε" νομίζουμε ότι όλα τελειώνουν. Μα η φύση φροντίζει κάθε μορφή ενέργειας να ανακυκλώνεται και να μετατρέπεται σε άλλη ενέργεια (Λαβουαζιέ). Μένουμε πάλι στη γη προς όφελος της νέας ζωής, όπως τα φύλλα που σαπίζουν στο δάσος και δίνουν τόση ζωή σε φυτά και μικροοργανισμούς.
Η ζωή είναι μια ευχάριστη διαδρομή με τις δυσκολίες της. Δεν πιστεύω σε καμία μετά θάνατον ζωή και δεν αποδέχομαι τέτοιες ευλαβίες. Τραγικό θεωρώ το γεγονός ότι κάποιοι θυσιάζουν τη ζωή ελπίζοντας σε μία καλύτερη. Είναι ένας σκοταδισμός που αποσιωπάται, μία τρομερή νάρκη του σώματος που υποφέρει από τα βασανιστήρια της πίστης.
Μετά από πολλές μέρες κατάφερα να μπω στη σελίδα σου και διάβασα με ενδιαφέρον τις σκέψεις και θέσεις σου σε ένα θέμα που δε θα λυθεί πότε.
Δεν έχω τις γνώσεις να γράψω πολλά όμως θα σου πω κάτι που είχα γράψει στον Αθεόφοβο σε ένα παρόμοιο θέμα
Αν κάποιοι "ένθερμοι" υποστηρικτές της μιας η της άλλης εκδοχής, είχαν το θάρρος να δηλώσουν αγνωστικιστές, ίσως να ήταν καλύτερα.
Προσωπική μου άποψη???
Αν δεν υπήρχε - υπάρχει θα τον δημιουργούσα μόνη μου, στο μυαλό μου, στην καρδιά μου »
Έναν Θεό όμως , όπως τον θέλω εγώ και όχι όπως πάνε να μου τον πλασάρουν ορισμένοι που το μόνο που επιθυμούν είναι να με κάνουν ένα ακόμη πιόνι στην σκακιέρα τους, έναν Θεό που είναι αντίθετος με κάθε είδους υπερβολή, εναν Θεό γεμάτο αγάπη και κατανοηση στα οποια πάθη μου.
Στο θέμα του Αθεόφοβου είχες γράψει πως κάθε δόγμα περιορίζει τη διανοητική λειτουργία, δε θα διαφωνήσω γιατί παρ όλο που πιστεύω στην ύπαρξη Του , αυτό δε με εμποδίζει να έχω αντιρρήσεις και απορίες σε πολλά.
Αν έναν άθεο τον χαρακτηρίζουν κομουνιστή, σκέψου πως χαρακτηρίζουν σήμερα έναν πιστό.
Άνναμαρία, καταλάβαίνω απόλυτα τη σκέψη σου. Εξάλλου, εγώ διατρανώνω το δικαίωμα του καθενός να πιστεύει ό,τι θέλει, όπως το θέλει εκφράζοντας τις απόψεις, αντιρρήσεις και ιδέες του ελεύθερα χωρίς να προσηλυτίζει. Σεβασμός άπλετος (εξάλλου η γυναίκα μου πιστεύει απόλυτα στο Χριστιανισμό). Διαφωνούμε και μαζί βέβαια για την ύπαρξή Του.
Ο αγνωστικιστής απλά θεωρεί ότι ίσως υπάρχει ασ-πλά δεν έχει αποδειχθεί ακόμα.
Δημοσίευση σχολίου