για την απαγόρευση του καπνίσματος

Δεν ξέρω αν είναι η ιδέα μου, αλλά μου φαίνεται ότι έχουν αυξηθεί οι συζητήσεις για το κάπνισμα. Αφορμή για τις σκέψεις μου στάθηκε το σχετικό άρθρο της Αναμόρφωσης με τίτλο καπνίζοντας στην Ουγκάντα. Όλοι ξέρουμε ότι το 2010 το κάπνισμα θα απαγορευτεί σε όλους τους δημόσιους χώρους. Χωρίς να θέλω να προχωρήσω σε μαξιμαλιστικές θέσεις του στυλ ότι είναι ρατσιστική μία τέτοια απαγόρευση (γιατί ομοίως ρατσιστικά φέρονται οι καπνιστές στους μη), ότι οι μη καπνιστές εκδικητικά επιστρέφουν το ρατσισμό που εισέπρατταν τόσα χρόνια από τους καπνιστές, ότι τόσα πράγματα μας σκοτώνουν, γιατί να φταίει το τσιγάρο;, ας μου επιτρέψετε να καταθέσω μερικές σκέχεις σχετικά με το ανεφάρμοστο του νόμου και την απαράδεκτη προσέγγιση που κάνει στο θέμα.

Στην ουσία η αντίρρησή μου στο σχετικό νόμο είναι στον τρόπο με τον οποίο βγαίνει. Στο εξωτερικό, κατ' αρχάς ας πούμε ότι οι σχετικοί νόμοι είχαν αποτέλεσμα και εφαρμόστηκαν -όπου εφαρμόστηκαν- επειδή ακριβώς η κίνηση ήταν από τα κάτω. Δεν ήταν ένας ξερός νόμος από την κυβερνητική καθοδήγηση, αλλά είχαν προηγηθεί κινήσεις πολιτών, παιδαγωγικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις περί σεβασμού κτλ. Όπου απλά και μόνο είχαμε νόμους, χωρίς άλλες ενέργειες, πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να υιοθετηθούν από τον πληθυσμό (όπως στην Καλιφόρνια ή άλλες περιοχές των ΗΠΑ για το κάπνισμα ή ακόμα και για την υιοθέτηση της ζώνης ασφαλείας στο αυτοκίνητο).

Σχετικά αρνητικά παραδείγματα έχουμε από τη Γαλλία και τη Γερμανία με τον ίδιο νόμο. Για παράδειγμα τα τροχαία ατυχήματα στο Παρίσι έχουν αυξηθεί σημαντικά (επειδή ο καπνιστής ξεχαρμανιάζει μόνο στο αυτοκίνητό του), οι δρόμοι στην Κολωνία, το Παρίσι, τη Φρανκφούρτη και αλλού έχουν γεμίσει αποτσίγαρα ή κουτιά μπύρας, καφέ κτλ (απαραίτητα συνοδευτικά ενός τσιγάρου). Σε αυτά -που σημαίνουν σημαντικά έξοδα μη προϋπολογισμένα από κυβερνήσεις και δημοτικές αρχές- προστίθενται και οι χαμένες εργατοώρες για τους εργαζόμενους καπνιστές που κάνουν διάλειμμα.

Ας δούμε μερικές τοπικές παραμέτρους αν εφαρμοστεί ένας ξερός νόμος στην Ελλάδα (αύριο). Είναι μαθηματικά βέβαιο, λοιπόν, ότι όλες οι καφετέριες που δεν έχουν πεζοδρόμιο ή ανοιχτό χώρο θα κλείσουν, αφού στατιστικά το 60-70%[1] του πληθυσμού στη χώρα μας καπνίζει και το 80-90% των πελατών κέντρων διασκέδασης επίσης καπνίζει. Αναλόγως σοβαρό πρόβλημα και απειλή κλεισίματος θα έχουν τα ουζερί, τα παραδοσιακά καφενεία και πολλά μπαράκια. Θα επιβιώσουν όσα έχουν μεγάλο ανοιχτό χώρο, ενώ όσα είναι πάνω σε πεζοδρόμια θα επεκταθούν χωρίς να αφήσουν κανένα ελεύθερο χώρο στους πεζούς. αΑς θυμηθούμε ότι σήμερα οι πεζοί είναι ούτως ή άλλως στο οδόστρωμα εξαιτίας καφετεριών κτλ, πόσο μάλλον αν αυξηθούν οι καρέκλες.

Από την άλλη, όλα τα πάρκα θα γεμίσουν ζωή (από καπνιστές) και αναλόγως βέβαια με αποτσίγαρα και όλα τα σκουπίδια που έχει μαζί του ένας καπνιστής. Σε αυτά ας προσθέσουμε ένα χαμένο 5λεπτο (για να μην το κάνω 10λεπτο -που τόσο θα είναι) κάθε μία ολόκληρη ώρα από το χώρο εργασίας και τις ισόποσες οικονομικά χαμένες εργατοώρες.

Οι συνέπειες ενός από τα πάνω επιβεβλημένου νόμου είναι απρόβλεπτες και θα είναι χειρότερα από όσα γράφω (συν τροχαία = οικονομικές απώλειες από ζημιές, οικονομικές απώλειες από νεκρούς που χάνονται από το εργατικό δυναμικό κτλ). Σημασία δεν έχει να υπάρχει ένας νόμος που θα μεταφέρει μία κρατική ευθύνη όπως η διαπαιδαγώγηση του πολίτη και ευσυνειδησία του προς το συνάνθρωπο στις πλάτες με τρόπο εκδικητικό.

Παλαιότερα, είχα γράψει για το νέο ΚΟΚ και τις εξαντλητικές οικονομικές του ποινές. Τι έγινε; Τα τροχαία δεν μειώθηκαν καθόλου, οι παραβάσεις αυξήθηκαν. Κανένας νόμος, καμία απαγόρευση δεν έχει αποτέλεσμα χωρίς προηγούμενη παιδαγωγική και ψυχολογική προσέγγιση. Και φυσικά για το κάπνισμα δεν αναφέρω καθόλου την ψυχολογική υποστήριξη που θα χρειαστεί ένας καπνιστής, γιατί θα είναι δικό του μέλημα.

Και στο κάτω-κάτω της γραφής γιατί πρέπει να βλέπουμε το τσιγάρο ως κάτι διαφορετικό από άλλες τοξικές ουσίες, όπως τα ηρεμηστικά και το αλκοόλ; Το ίδιο βλάπτουν και τούτα όπως το τσιγάρο. Μήπως απλά ο νόμος θέλει να καλύπψει το θεαθήναι και όχι την ουσία που πρέπει να είναι η υγεία του πολίτη;

Σε καμία περίπτωση δεν τάσσομαι υπέρ της ανεξέλεγκτης κατάστασης που σήμερα επικρατεί. Είμαι υπέρ του ελέγχου, αλλά αυτός ο έλεγχος οφείλει να επέλθει μετά ή παράλληλα με παιδαγωγικές και ψυχολογικές προσεγγίσεις επί του θέματος.

---

[1] Μία έρευνα κατέγραψε πάνω από 3.500.000 άτομα, αλλά αυτοί είναι ενήλικες. Σε αυτούς αν προσθέσουμε μαθητές κτλ βρίσκουμε ότι το ποσοστό ξεπερνά κατά πολύ το 60% των πληθυσμού της χώρας.