Δημοσιογραφία και διαδίκτυο

Δεν πέρασαν πολλές μέρες που εμβρόντητοι ακούγαμε Ιρλανδούς δημοσιογράφους να κατακεραυνώνουν τον Πρωθυπουργό της χώρας. Θυμόμαστε όλοι μας πως τον κατηγόρησαν ανοιχτά για ανηθικότητα, σχεδιασμένα ψέματα και υπόγειες συνεννοήσεις, πως θα έπρεπε να ντρέπεται κτλ. Και φυσικά όλοι μας σκεφτήκαμε τους δικούς μας δημοσιογράφους.

Φυσικά δεν κομίζουμε γλαύκας ες τας Αθήνας αν θυμίσουμε ότι στην Ιρλανδία οι δημοσιογράφοι δεν είναι ανεξάρτητοι, αλλά εξυπηρετούν συμφέροντα οικονομικά και πολιτικά. Ωστόσο, φάνηκε ολοκάθαρα το πώς βλέπουν οι ίδιοι το λειτούργημά τους και πώς αντιλαμβάνονται την αξιοπρέπεια απέναντι στην κοινή γνώμη. Θεωρούμε αυτονόητο ότι και στην Ιρλανδία οι δημοσιογράφοι εξυπηρετούν πρωτίστως την αστική τάξη. Κάθε σκάνδαλο αποτελεί πολύ απλά τη φανερή σύγκρουση δημοκρατικών συμφερόντων που βγαίνει στο φως επειδή κάποιος δημοσιογράφος σέβεται τη δουλειά και τον κοινωνικό του ρόλο.

Βέβαια και στη χώρα μας είχαμε αποκάλυψη σκανδάλων. Ωστόσο, στην αποκάλυψή τους συνεισέφεραν λιγότεροι αριθμητικά δημοσιογράφοι από τα δάχτυλα ενός χεριού. Και στα περισσότερα σκάνδαλα, γνωρίζουμε πλέον πολύ καλά πως είτε ξεκίνησαν από το εξωτερικό (Siemens κτλ) είτε κρύβονταν σε δημοσιογραφικά συρτάρια ενώ υπήρχαν καταγγελίες από χρόνια (πχ Βατοπέδι, παραδικαστικό κύκλωμα κτλ).

Είναι πολύ εύκολο να ρίξουμε το λίθο του αναθέματος. Είναι πολύ εύκολο να αναφέρουμε -για χιλιοστή φορά- την εξάρτηση των ομοεθνών μας δημοσιογράφων και των εκδοτικών επιχειρήσεων από τα κόμματα (και δεν είναι μόνο οι σχέσεις τους με τα υπουργικά γραφεία τύπου, αλλά πολύ βαθύτερη ιδεολογική και προσωπική εξάρτηση). Ωστόσο, αυτή η αναφορά δεν επενδύει στο διάλογο, αλλά στην ανέξοδη καταγγελία.

Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε κατά πόσο τελικά οι Έλληνες δημοσιογράφοι αφουγκράζονται την κοινή γνώμη. Κατά πόσο λειτουργεί κάποιο feed back στην αρθρογραφία τους. Γιατί η επικοινωνία ενός δημοσιογράφου με το κοινό του πρέπει να είναι αμφίδρομη.

Ο Ψυχάρης γράφει στο κεντρικό άρθρο του ΒΗΜΑτος ότι το διαδίκτυο εκτοπίζει τα παραδοσιακά ταχυπιεστήρια και τα κομπιούτερ έχουν ήδη σκοτώσει  το Γουτεμβέργιο. Ωστόσο, είναι φανερό για όποιον πλοηγείται στο διαδίκτυο ότι καμία εγχώρια εφημερίδα δεν είδε ποτέ το διαδίκτυο ως ένα αμφίδρομο χώρο επικοινωνίας κι ενημέρωσης. Αντίθετα, και αυτό χρησιμοποιήθηκε απλά ως ένα μονόδρομης επικοινωνίας μέσο -χωρίς καν να εκμεταλλεύεται όλες τις δυνατότητές του.

Πολύ σπάνια έχουμε τη δυνατότητα σχολιασμού ενός άρθρου έγκριτου δημοσιογράφου (ενίοτε είμαστε ευχαριστημένοι απλά επειδή βλέπουμε το mail του !). Γιατί φοβούνται τα σχόλιά μας ή ακόμα χειρότερα γιατί δεν απαντούν; Γιατί δεν έχουν βίντεο και περισσότερα άρθρα στο διαδίκτυο εμπλουτισμένα με links ώστε να πιστοποιούμε τις ειδήσεις και την αυθεντικότητα της έρευνάς τους;

Φυσικά μέσα σε μία τέτοια τραγελαφική και δικτυοφοβική κατάσταση, λογικό ήταν οι Έλληνες πλοηγοί να στραφούμε προς τα blogs για βαθύτερες αναλύσεις και σχολιασμούς, παρά στις ίδιες τις εφημερίδες (ας κάνει κάποιος εκδότης το άθροισμα των επισκέψεων σε ιστολόγια κι εφημερίδες, αν τολμάει βέβαια).

Αντίθετα, στο εξωτερικό το διαδίκτυο από την αρχή του εντάχθηκε δυναμικά· βέβαια, εκεί η δημοσιογραφία και η έκδοση εντύπων αποτελούν επάγγελμα κι όχι πάρεργο για ξέπλυμα χρήματος ή ως μέσο για κέρδη από άλλες επιχειρήσεις. Όλες οι εφημερίδες έχουν ειδικό ηλεκτρονικό τμήμα, όπου η άποψη του αναγνώστη είναι όχι απλά ακούγεται/γράφεται, αλλά είναι και επιθυμητή και λαμβάνεται υπόψη ως feed back. Άλλωστε, εκεί οι δημοσιογράφοι ερευνούν, ακούν το κοινό, αφουγκράζονται τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς του και αποκαλύπτουν.

κ. Ψυχάρη,

δε φταίει το διαδίκτυο για το κλείσιμο του καθημερινού ΒΗΜΑτος. Ευθύνεται ο τρόπος που στήσατε τα δημοσιογραφικά βιλαέτια, οι εξαρτήσεις των δημοσιογράφων σας από τα κόμματα και η στάση σας απέναντι στο κοινό σας. Ευθύνεται το γεγονός ότι δεν καταφέρατε να βρείτε κάποια ισορροπία με τα νέα μέσα επικοινωνίας (ομοίως και οι δισκογραφικές και κινηματογραφικές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεστε) και κινηθήκατε για πολλά χρόνια μακριά από την αποκαλυπτική και κριτική δημοσιογραφία.

Ελπίζω να βρείτε το δρόμο σας, απέναντι σε ένα μορφωμένο κοινό που πια δε χωνεύει εύκολα τη σαλάτα σας.