Δημοσιογραφία και διαδίκτυο

Δεν πέρασαν πολλές μέρες που εμβρόντητοι ακούγαμε Ιρλανδούς δημοσιογράφους να κατακεραυνώνουν τον Πρωθυπουργό της χώρας. Θυμόμαστε όλοι μας πως τον κατηγόρησαν ανοιχτά για ανηθικότητα, σχεδιασμένα ψέματα και υπόγειες συνεννοήσεις, πως θα έπρεπε να ντρέπεται κτλ. Και φυσικά όλοι μας σκεφτήκαμε τους δικούς μας δημοσιογράφους.
Φυσικά δεν κομίζουμε γλαύκας ες τας Αθήνας αν θυμίσουμε ότι στην Ιρλανδία οι δημοσιογράφοι δεν είναι ανεξάρτητοι, αλλά εξυπηρετούν συμφέροντα οικονομικά και πολιτικά. Ωστόσο, φάνηκε ολοκάθαρα το πώς βλέπουν οι ίδιοι το λειτούργημά τους και πώς αντιλαμβάνονται την αξιοπρέπεια απέναντι στην κοινή γνώμη. Θεωρούμε αυτονόητο ότι και στην Ιρλανδία οι δημοσιογράφοι εξυπηρετούν πρωτίστως την αστική τάξη. Κάθε σκάνδαλο αποτελεί πολύ απλά τη φανερή σύγκρουση δημοκρατικών συμφερόντων που βγαίνει στο φως επειδή κάποιος δημοσιογράφος σέβεται τη δουλειά και τον κοινωνικό του ρόλο.
Βέβαια και στη χώρα μας είχαμε αποκάλυψη σκανδάλων. Ωστόσο, στην αποκάλυψή τους συνεισέφεραν λιγότεροι αριθμητικά δημοσιογράφοι από τα δάχτυλα ενός χεριού. Και στα περισσότερα σκάνδαλα, γνωρίζουμε πλέον πολύ καλά πως είτε ξεκίνησαν από το εξωτερικό (Siemens κτλ) είτε κρύβονταν σε δημοσιογραφικά συρτάρια ενώ υπήρχαν καταγγελίες από χρόνια (πχ Βατοπέδι, παραδικαστικό κύκλωμα κτλ).
Είναι πολύ εύκολο να ρίξουμε το λίθο του αναθέματος. Είναι πολύ εύκολο να αναφέρουμε -για χιλιοστή φορά- την εξάρτηση των ομοεθνών μας δημοσιογράφων και των εκδοτικών επιχειρήσεων από τα κόμματα (και δεν είναι μόνο οι σχέσεις τους με τα υπουργικά γραφεία τύπου, αλλά πολύ βαθύτερη ιδεολογική και προσωπική εξάρτηση). Ωστόσο, αυτή η αναφορά δεν επενδύει στο διάλογο, αλλά στην ανέξοδη καταγγελία.
Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε κατά πόσο τελικά οι Έλληνες δημοσιογράφοι αφουγκράζονται την κοινή γνώμη. Κατά πόσο λειτουργεί κάποιο feed back στην αρθρογραφία τους. Γιατί η επικοινωνία ενός δημοσιογράφου με το κοινό του πρέπει να είναι αμφίδρομη.
Ο Ψυχάρης γράφει στο κεντρικό άρθρο του ΒΗΜΑτος ότι το διαδίκτυο εκτοπίζει τα παραδοσιακά ταχυπιεστήρια και τα κομπιούτερ έχουν ήδη σκοτώσει  το Γουτεμβέργιο. Ωστόσο, είναι φανερό για όποιον πλοηγείται στο διαδίκτυο ότι καμία εγχώρια εφημερίδα δεν είδε ποτέ το διαδίκτυο ως ένα αμφίδρομο χώρο επικοινωνίας κι ενημέρωσης. Αντίθετα, και αυτό χρησιμοποιήθηκε απλά ως ένα μονόδρομης επικοινωνίας μέσο -χωρίς καν να εκμεταλλεύεται όλες τις δυνατότητές του.
Πολύ σπάνια έχουμε τη δυνατότητα σχολιασμού ενός άρθρου έγκριτου δημοσιογράφου (ενίοτε είμαστε ευχαριστημένοι απλά επειδή βλέπουμε το mail του !). Γιατί φοβούνται τα σχόλιά μας ή ακόμα χειρότερα γιατί δεν απαντούν; Γιατί δεν έχουν βίντεο και περισσότερα άρθρα στο διαδίκτυο εμπλουτισμένα με links ώστε να πιστοποιούμε τις ειδήσεις και την αυθεντικότητα της έρευνάς τους;
Φυσικά μέσα σε μία τέτοια τραγελαφική και δικτυοφοβική κατάσταση, λογικό ήταν οι Έλληνες πλοηγοί να στραφούμε προς τα blogs για βαθύτερες αναλύσεις και σχολιασμούς, παρά στις ίδιες τις εφημερίδες (ας κάνει κάποιος εκδότης το άθροισμα των επισκέψεων σε ιστολόγια κι εφημερίδες, αν τολμάει βέβαια).
Αντίθετα, στο εξωτερικό το διαδίκτυο από την αρχή του εντάχθηκε δυναμικά· βέβαια, εκεί η δημοσιογραφία και η έκδοση εντύπων αποτελούν επάγγελμα κι όχι πάρεργο για ξέπλυμα χρήματος ή ως μέσο για κέρδη από άλλες επιχειρήσεις. Όλες οι εφημερίδες έχουν ειδικό ηλεκτρονικό τμήμα, όπου η άποψη του αναγνώστη είναι όχι απλά ακούγεται/γράφεται, αλλά είναι και επιθυμητή και λαμβάνεται υπόψη ως feed back. Άλλωστε, εκεί οι δημοσιογράφοι ερευνούν, ακούν το κοινό, αφουγκράζονται τις δυσκολίες και τους προβληματισμούς του και αποκαλύπτουν.
δε φταίει το διαδίκτυο για το κλείσιμο του καθημερινού ΒΗΜΑτος. Ευθύνεται ο τρόπος που στήσατε τα δημοσιογραφικά βιλαέτια, οι εξαρτήσεις των δημοσιογράφων σας από τα κόμματα και η στάση σας απέναντι στο κοινό σας. Ευθύνεται το γεγονός ότι δεν καταφέρατε να βρείτε κάποια ισορροπία με τα νέα μέσα επικοινωνίας (ομοίως και οι δισκογραφικές και κινηματογραφικές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεστε) και κινηθήκατε για πολλά χρόνια μακριά από την αποκαλυπτική και κριτική δημοσιογραφία.
Ελπίζω να βρείτε το δρόμο σας, απέναντι σε ένα μορφωμένο κοινό που πια δε χωνεύει εύκολα τη σαλάτα σας.

19 έκριναν :

Ανώνυμος είπε...

Πράγματι, η αμφίδρομη επικοινωνία δεν υπάρχει στις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Παράπονό μου είναι ότι δυο τρεις φορές που ανέβασα, επώνυμα βέβαια, κάποιο σχόλιό μου σε ένα τέτοιο πασίγνωστο δικτυακό τόπο, αυτό δε δημοσιεύτηκε ποτέ. Έκτοτε απλώς δεν αναγράφω σχόλια. Προτιμώ, όπως αναφέρεις, να διαβάζω σε μπλογκς τις ειδήσεις και τα γεγονότα και να σχολιάσω και να εκφράσω τις απόψεις μου αφού εκεί μπορώ να το κάνω ελευθέρα. Άλλωστε αυτή είναι και η μαγεία του διαδικτύου και των μπλογκς βεβαίως. Η επικοινωνία. Η ανταλλαγή απόψεων. Αυτή, νομίζω, είναι και η πεμπτουσία της δημοκρατίας. Αλλά οι δημοσιογράφοι φαίνεται είτε ότι δεν το έχουν καταλάβει είτε ότι απλώς θέλουν να επιβάλλεται μόνο η δική τους γνώμη, απαξιώνοντας κάθε τι διαφορετικό και ξένο προς αυτούς. Και το κακό είναι ότι τις περισσότερες φορές παραπλανούν…

ο δείμος του πολίτη είπε...

Τελευταίε, κι εγώ πέρασα τα ίδια συμπτώματα. Σχολιάζεις ή στέλνεις mail και φυσικά κανείς δεν ασχολείται μαζί σου. Σκέψου ότι πολλές φορές κάνουν και κάτι τραγικά λάθη ή έχουν μία εντελώς προσανατολισμένη άποψη και εντελώς αντιδημοκρατικά σου "κόβουν" κάθε περιθώριο κρίσης.

αθεόφοβος είπε...

Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε κατά πόσο τελικά οι Έλληνες δημοσιογράφοι αφουγκράζονται την κοινή γνώμη.

Μια χαρά την αφουγκράζονται αλλά όταν τα συμφέροντα του εκδότη δεν συμβαδίζουν με την αποκάλυψη της αλήθειας αυτή αποσιωπάται.
Όταν ο Κοσκωτάς απετέλεσε κίνδυνο για τις εφημερίδες αυτές τον αποκάλυψαν.
Επίσης εκτός από τις παράλληλες εργασίες με τις εφημερίδες και στα γραφεία τύπου των υπουργείων οπότε πως να γράψεις κάτι για αυτόν που σε πληρώνει, υπάρχει και το χειρότερο: ο εκβιασμός του πλήρωσε για να μην γράψω κάτι εναντίον σου που σε θίγει, γιατί ακόμα και να αποδειχτεί αναληθές όλο κάτι θα μείνει, όπως είχε πει και ο Γκαίμπελς.
Γνωρίζω περίπτωση που όταν ο νέος υπεύθυνος διέκοψε την χρηματοδότηση δημοσιογράφου που βρήκε από τον προκάτοχο του αυτός άρχισε να λιβελογραφεί εναντίον του!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Αθεό, δεν μπορώ όλα να τα συνδέσω με τα εκδοτικά συμφέροντα. Μπορώ όμως συνδέσω τα εκδοτικά συμφέροντα με την κομματική συνεργασία, επειδή ακριβώς οι εκδότες έχουν και άλλου είδους επιχειρήσεις που ζουν κυρίως από μεγάλες κρατικές επενδύσεις κι επιχορηγήσεις (βλ. ΑΚΤΟΡ κτλ). Στο δεύτερο μέρος συμφωνώ.

Ωστόσο, ας θυμόμαστε ότι οι εκδότες είναι η ίδια η ελίτ με μικροσυγκρούσεις, αλλά καθόλου ανταγωνισμό (πέρα από το διαφημιστικό πακέτο, που πολύ ωραία μοιράζεται σε όλους ισόποσα). Το μνημόνιο για την εγχώρια αστική τάξη αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία προκειμένου η χώρα να γίνει "ανταγωνιστική" και να γίνει παράδεισος επενδύσεων, από τις οποίες θα κερδίσουν μερικά ψίχουλα... Αντιλήφθηκαν ότι δεν μπορούν ες αεί να στηρίζονται στο κράτος, που και εξαιτίας αυτών έφτασε εκεί που είναι σήμερα.

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Καλή ανάρτηση, Δείμο, με πολλές πτυχές.

-Ιρλανδία:
Πολύ σωστά αναφέρεσαι στους Ιρλανδούς δημοσιογράφους, χωρίς να παραβλέπεις ότι υπάρχουν τα διαπλεκόμενα συμφέροντα.

Προφανώς, πρέπει να το αποδώσουμε στην ιστορία τους και στην κουλτούρα τους.

Ένα κράτος που απέκτησε την ανεξαρτησία του, μόλις πρόσφατα, το 1922 με πολλούς αγώνες.

Ας θυμηθούμε τους Ιρλανδούς μετανάστες στην Αμερική και τους ηρωϊκούς αγώνες τους.

Το μοναδικό κράτος στην Ευρπώπη που έκανε δημοψήφισμα για την συνθήκη της Λισαβόνας.

Δίνουν μερικές εξηγήσεις,τα παραπάνω.

-Διαδίκτυο, Μ.Μ.Ε.
Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, ο έντυπος τύπος στην ελλάδα - αλλά και παγκόσμια- είναι σε κρίση,

Οι ευθύνες των ΜΜΕ, μεγάλες, αφού είναι η τέταρτη(;) εξουσία.

Μόλις προέκυψε το θέμα Wikileaks.

"Μια αθέατη πάλη τεράτων που θέλουν τον κόσμο σαν τα μούτρα τους...

Η λαϊκή καχυποψία, έστω και στην υπερβολή της, ξέρει καλά το «παιχνίδι», το κυνικό παίγνιο των ισχυρών, που φτάνει στον κόσμο φιλτραρισμένο από την ακοίμητη προπαγάνδα...

Οι αποκαλύψεις του Wikileaks υπενθυμίζουν ότι οι συνωμοσίες είναι εδώ. Πανταχού παρούσες.

Εστω και αν κάποιοι χλευάζουν και ειρωνεύονται, θεωρώντας τις θεωρίες συνωμοσίας λαϊκίστικες κατασκευές."

thinks είπε...

Θα προτείνω ένα άλλο σκεπτικό: Στην Ιρλανδία, σε αντίθεση με την Ελλάδα, οι δημοσιογράφοι σέβονται την διανοητική ικανότητα των αναγνωστών. Στην Ελλάδα, όπου ο κάθε ένας ξέρει καλύτερα από κάθε άλλον, οι αναγνώστες των εφημερίδων θεωρούνται έρμαια του κάθε δημοσιεύοντος...

Ανώνυμος είπε...

Εμένα δεν μ'ενοχλεί τόσο η μη δυνατότητά μου παρέμβασης και σχολιασμού των άρθρων τους. Μ'ενοχλεί η ανυπαρξία έρευνας και ρεπορτάζ και ο περιορισμός τους σε μια επιπόλαιη ανάλυση της επιφάνειας. Βέβαια, οι κατευθύνσεις και οι προσταγές που έχουν αυτό τους υποδεικνύουν αλλά ας εισπράξουν αδιαμαρτύρητα τα αποτελέσματά τους.
Και δεν είναι μόνο οι εκπρόσωποι της έντυπης δημοσιογραφίας. Σε χειρότερα χάλια είναι της τηλεόρασης, που πέρα από την αδράνεια σε επίπεδο έρευνας και τη διάθεση χειραγώγησης του κοινού, παρουσιάζονται και σαν λαϊκοί υποστηρικτές.
Θεωρώ ότι το επαγγελμα του δημοσιογράφου έχει χάσει γενικώς το κύρος και την αξιοπιστία του και μόνο σαν εργαλείο χειραγώγησης και επίτεξης οικονομικών και πολιτικών στόχων μπορεί να ειδωθεί.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Σπίθα, συμφωνούμε απολύτως.

thinks, χωρίς να διαφωνώ το βρίσκω πολύ απόλυτο. Κατά τη γνώμη μου το αίτιο είναι βαθύτερο και σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που η εγχώρια ελίτ θέλει να ελέγχει τη λαϊκή μάζα.

Εξάλλου, μην ξεχνάς ότι το μνημόνιο αποτελεί βασική επιθυμία της ελληνικής αστικής τάξης προκειμένου να γίνει η χώρα "ανταγωνιστική" και να έρθουν έτσι στη χώρα ξένες επενδύσεις ώστε και εκείνη να αρπ΄ξει μερικά ψίχουλα.

Ερώτημα: γιατί μέσα σε λίγες ώρες σταμάτησαν να αναμεταδίδονται οι ειδήσεις με τις αντιδράσεις των Ιραλανδών δημοσιογράφων; Στην αρχή στόχευαν να στηρίξουν το μνημόνιο και να δείξουν τις αντιδράσεις κατά της κυβέρνησης, όπως κι εδώ... αλλά μετά κατάλαβαν ότι οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι εκτέθηκαν στα μάτια του κοινού τους.

ο δείμος του πολίτη είπε...

χρωματιστή, έχεις απόλυτο δίκιο. Η απουσία έρευνας και εμπεριστατομένης προσέγγισης ουσιαστικά σφραγίζουν τις ενημερωτικές μας πηγές και φυσικά αυτό έρχεται ως ένα μέσο αποπροσανατολισμού και περιορισμού της κριτικής μας ικανότητας.

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

"σέβονται την διανοητική ικανότητα των αναγνωστών.".
Ναι, έτσι είναι, thinks,

όμως, αυτό δεν είναι, μήπως, απότοκο της κουλτούρας τους;
οι Ιρλανδοί- να το αναγνωρίσουμε- διαθέτουν ψυχή και σπουδαίες αρετές.

Δείμο,
η ενημέρωση, είναι κατευθυνόμενη, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, με αποτέλεσμα να μην θέλουν τα ρεπορταζ διότι ενοχλούν.
Και αυτό παγκόσμιο φαινόμενο με πολλές "άσχημες" επιπτώσεις,
(στους ρεπόρτερ, στην δημοσιοαγραφία, στην δημοκρατία)

thinks είπε...

Δήμο, βεβαίως συμφωνώ ότι τίποτα δεν είναι ποτέ τόσο απόλυτο και μαυρόασπρο -απλά έκλεισα κάτι σε μια μικρή φράση με μια γενικ΄λοτητα που ρέπει προς την σωστή κατεύθυνση.

Αλλά θα ήθελα να κοιτάξω λίγο κοντύτερα την φράση σου που λέει πως "το μνημόνιο αποτελεί βασική επιθυμία της Ελληνικής αστικής τάξης ..."

Αφ' ενός πιστεύω ότι τα περί μπουρζουαζίας ανήκουν σε ρητορικές το εικοστού αιώνα προ 1980-90. Οι κοινωνίες, ακόμα και οι Ελληνική, έχουν νομίζω προχωρήσει πέρα από εκείνα τα χρόνια και τα λαϊκά προβλήματα/δεδομένα. Αφ' εταίρου, δίνεις νομίζω αγαπητέ πολύ μεγάλες προσδοκίες στην φουκαριάρα την αστική μας τάξη. Τεμπέληδες είναι απλώς και φανφαρόνοι -βρήκαν πάλι ένα δάνειο να φάνε λίγο ακόμα όσο πάει και αύριο η γή φωτιά να γίνει...

ο δείμος του πολίτη είπε...

Με τη διαφορά, Σπίθα, ότι στις χώρες που ο δημοσιογράφος επικοινωνεί με το κοινό του, φροντίζει και το εκφράζει. Από την άλλη έχει φανεί στο εξωτερικό ότι ο ανταγωνισμός των μέσων δεν είναι κατά της ενημέρωσης, αλλά υπέρ. Πόσα σκάνδαλα αποκαλύπτονται κάθε τόσο (ανάλογα με την ηθική κάθε χώρας) και πόσα στη χώρα μας; Η κατευθυνόμενη ενημέρωση είναι αντικειμενικό γεγονός, αλλά υπάρχουν πάντα κι αποκαλύψεις. Γιατί; Επειδή υπάρχουν δημοσιογράφοι που λειτουργούν και δε γλείφουν. Επειδή ακούν και κρίνονται.

ο δείμος του πολίτη είπε...

thinks, έχεις δίκιο ότι ως ρητορική είναι ανεπιτυχής, αλλά αυθόρμητη γραφή μέσα σε συνέλευση απολογισμού ήττα (μην περιμένεις πολλά πολλά). Ωστόσο, αυτή είναι με κάθε ρητορική η έννοια. Δεν είναι τόσο τεμπέληδες, όσο τους παρουσιάζεις. Επενδύσεις και περιουσίες δισεκατομμυρίων ευρώ, δεν είναι τεμπελιά...

Jason είπε...

Η ενεργός συμμετοχή του μέσου πολίτη στη διαδικασία της ενημέρωσής του δε συμφέρει κανέναν (εκτός φυσικά από τον ίδιο).
Γενικότερα, η χαλάρωση των πλαισίων στην ενημέρωση δε συμφέρει, για τον ίδιο λόγο που ο φορτηγατζής καθόλου δε χαίρεται που το επάγγελμά του δε θα είναι πια κλειστό.
Είναι δύναμη το να είσαι μονοπώλιο (ως κλάδος, εν πάση περιπτώσει) και να μη δίνεις και λογαριασμό στον άλλον τι φρούτα του πουλάς.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Jason, δεν έχεις άδικο. Και οι αναλογίες σου κινούνται μάλλον στη σωστή κατεύθυνση.

Zaphod είπε...

Πολύ καλός Δείμε!

Αυτο ιδιαιτερα:
"Φυσικά μέσα σε μία τέτοια τραγελαφική και δικτυοφοβική κατάσταση, λογικό ήταν οι Έλληνες πλοηγοί να στραφούμε προς τα blogs για βαθύτερες αναλύσεις και σχολιασμούς, παρά στις ίδιες τις εφημερίδες (ας κάνει κάποιος εκδότης το άθροισμα των επισκέψεων σε ιστολόγια κι εφημερίδες, αν τολμάει βέβαια)."

οπως και την κατακλείδα:
"δε φταίει το διαδίκτυο για το κλείσιμο του καθημερινού ΒΗΜΑτος. Ευθύνεται ο τρόπος που στήσατε τα δημοσιογραφικά βιλαέτια, οι εξαρτήσεις των δημοσιογράφων σας από τα κόμματα και η στάση σας απέναντι στο κοινό σας. Ευθύνεται το γεγονός ότι δεν καταφέρατε να βρείτε κάποια ισορροπία με τα νέα μέσα επικοινωνίας (ομοίως και οι δισκογραφικές και κινηματογραφικές εταιρείες με τις οποίες συνεργάζεστε) και κινηθήκατε για πολλά χρόνια μακριά από την αποκαλυπτική και κριτική δημοσιογραφία. "


τα προσυπογράφω μετά μανίας!


Εχουν ξεχασει τα δικα μας δημοσιογραφικα παιδια τι ειναι δημοσιογραφια. Και με την μανια των ιδιων τηλεσταρ να στηνουν "εργαστηρια ελ. σπ." βλεπω την σαχλαμαρα να διαωνιζεται!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Zaphod, καλώς σε ξαναβρίσκω, φίλε μου. Σ' ευχαριστώ πολύ. Συμφωνώ απολύτως στο καταληκτικό σου σχόλιο...

akrat είπε...

πως να πάρεις εφημερίδα αφού δεν περισσεύουν μπικικίνια??

ο δείμος του πολίτη είπε...

akrat, δε νομίζω ότι είναι μόνο θέμα χρημάτων. Μισό ευρώ έχουμε για μια εφημερίδα (χωρίς DVD και βιβλία). Περισσότερο είναι η απαξίωση για την ελληνική δημοσιογραφική πένα. Αμφιβάλλω σημαντικά για τους 85000 αναγνώστες του ΒΗΜΑτος (μάλλον πρόκειται για 85000 εισόδους σε συγκεκριμένα άρθρα, που φυσικά μπορεί να έκαναν και τα ίδια 10000 άτομα άτομα).

ShareThis