Σκέψεις από την ανάγνωση κυριακάτικων εφημερίδων

Τι άλλο θα ακούσουμε;  Εξαιρετικά εντυπωσιακή ακόμη μία φορά η στάση ΤΟυ ΒΗΜΑτος όπως την καταγράφει ο Στ. Ψυχάρης για τους μετανάστες. Εν πολλοίς οι μετανάστες ευθύνονται για την ανεργία στη χώρα μας. Ήταν –οι μετανάστες- πιο νεοφιλελεύθεροι από την Τρόικα και περικόπτανε  το μισθό, δε δέχονταν άδειες ή δώρα, κατάργησαν τις συλλογικές συμβάσεις.

Στη χώρα μας οι περισσότεροι πολίτες έχουν γαλουχηθεί με την επίδειξη μίσους και αδιαφορίας απέναντι στο κράτος. Ένα μίσος που εκφράζεται είτε με τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή, τη συνειδητή ή αδιάφορη καταστροφή δημόσιας περιουσίας, τη μη εφαρμογή των νόμων, το λάδωμα κ.ά.τ.

Κράτος: μια λέξη που έχει πια ταυτιστεί με τη διαφθορά, την κατάχρηση εξουσίας, την αλαζονεία, τη γραφειοκρατία… δεν ξέρω πολλές λέξεις που έχουν πετύχει την ταυτόχρονη προσαρμογή τόσων εννοιών. Οι Έλληνες εφηύραν και τη Βία προκειμένου τα δύο αδέλφια να συνδέσουν τόσες έννοιες. Και ο Μαρξ και ο Λένιν τα συνέδεαν. Οι νεοέλληνες όμως δε χρειάζονται τη Βία. Το Κράτος τα συμπεριλαμβάνει όλα στη συνείδησή τους.

Όλες οι κατά καιρούς αποκαλύψεις των τελευταίων ετών όξυναν το συναίσθημα που φαίνεται να γεννάται πολύ νωρίς, κάπου εκεί στο Βυζάντιο. Και απόγονος αυτού τους Μίσους κατά του Κράτους είναι η εκλογική επιτυχία του Κανένα. Η χρόνια σκανδαλοθηρία και ο ναρκισσιστικός ατομισμός μετέτρεψαν τον πολίτη σε καταναλωτή, τον απομάκρυναν από την πολιτική (και πολλά άλλα, βέβαια)…

Είναι όμως έτσι; Ολοφάνερα οι πολίτες έχουν απομακρυνθεί από την παραδοσιακή πολιτική. Έχουν κλειστεί σε ένα καναπέ (τηλεόραση), ένα γραφείο (ηλεκτρονικό υπολογιστή), στο οικογενειακό άσυλο (απομόνωση) και αγωνιούν για το αύριο ή για την αδυναμία τους να καταναλώσουν (να επιβιώσουν κοινωνικά). Ωστόσο, η ενασχόληση με την πολιτική παρά τις τόσες προσπάθειες, δεν μοιάζει να έχει κοπεί. Η ομηρική επιλογή του Κύκλωπα –ως πρότυπο για την πολιτική αδιαφορία- μάλλον είναι μία φενάκη.

Τα πολιτικά ιστολόγια και οι ηλεκτρονικές πολιτικές συζητήσεις στο διαδίκτυο ολοένα κι αυξάνονται. Σήμερα  οι πολίτες στηρίζονται όλο και περισσότερο στο διαδίκτυο για την ενημέρωσή τους. Ένα σημαντικό μέρος της πολιτικής επικοινωνίας κινείται μέσα από ηλεκτρονικά αρχεία και οπτικές ίνες. Το οδύσσειο ταξίδι της πολιτικής συνεχίζεται, απλά άλλαξε τόπο δράσης. Η Ιθάκη παραμένει τελικός προορισμός, αλλά πια οι οδυσσείς άλλαξαν και πλοία και θάλασσες[1].Οι πολίτες έχουν απογοητευτεί από τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας/ πληροφόρησης και τους πολιτικούς.

Εξάλλου, σήμερα πια οι ιδεολογικές διαφορές ανάμεσα στα κόμματα της συναίνεσης φαντάζουν τόσο μικρές. Η διακυβέρνηση ως έννοια απομακρύνθηκε από τον ιδεολογικό άξονα του παρελθόντος, απεμπόλησε τη λαϊκή επιθυμία και την περιέκλυσε μόνο στην εκλογική συμμετοχή. Αυτή ουσιαστικά τη συμμετοχή δείχνει να απεμπολεί και ο λαός, όχι την πολιτική την ίδια.

Και ενώ γίνεται εύκολα αντιληπτή η πολιτική κρίση στη συνείδηση των πολιτών, ενδιαφέρον έχει η εκτίμησή τους για τη δικαστική εξουσία. Αυξάνονται ολοένα και περισσότερο τα κρούσματα επιθέσεων κατά των δικαστών. Οι ύβρεις και οι επιθέσεις κατά δικαστών προβληματίζουν τις δικαστικές αρχές, καθώς εκτιμούν πως τα φαινόμενα αυτά συνδέονται με τη γενικότερη κρίση αξιών που βαθαίνει χρόνο με τον χρόνο.

Η δικαστική αρχή είναι η πρώτη που βάλλεται σε ένα καθεστώς, είναι η πρώτη που χάνει την εμπιστοσύνη του λαού. Διαχρονικά έχει φανεί ότι η πρώτη κρίση της εξουσίας ξεσπούσε κατά των δικαστών. Κάποτε, οι νόμοι μέσα από την απλότητά τους ήταν γνωστοί σε όλους. Και αυτό ίσχυε τόσο σε εποχές παλλαϊκής συμμετοχής όσο και σε εποχές απολυταρχικών καθεστώτων. Σήμερα η πολυνομία και η στρέβλωση της έννοιας του δικαίου μοιάζει να χειραγωγεί και τους ίδιους τους δικαστές.

Εντυπωσιακός είναι όμως και χαρακτηρισμός ανθρωπάκια που απευθύνει ο Α. Παπαχελάς σε πρυτάνεις.  Εντυπωσιακό όχι λόγω του τόσο υποβιβαστικού χαρακτηρισμού, αλλά κυρίως επειδή η ύβρις απευθύνεται από έναν άνθρωπο του οποίου η μόρφωση ουδόλως πλησιάζει του χειρίστου πρυτάνεως και ο οποίος ουδέποτε έφτασε στο σημείο να εκτεθεί σε υπερψήφιση ή καταψήφιση και να ζητήσει να του εμπιστευτούν τη μοίρα ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Ένας άνθρωπος, λοιπόν, που απλά βρέθηκε να κρίνει.

Και τι κατηγορεί; Όχι τον ίδιο τον Πελεγρίνη, αλλά συλλήβδην όλους τους πρυτάνεις, νέους και παλιούς, ζωντανούς και νεκρούς (μη φάει και καία μήνυση). Κατηγορεί με τη βάναυσα αντιδημοκρατική πένα την ίδια τη φοιτητική συμμετοχή στις πρυτανικές εκλογές.

Ας σημειώσουμε και τούτο: ο πρύτανης δεν είναι ένα τυχαίο πρόσωπο που βρέθηκε σε μία θεσούλα. Η θεσούλα αποτελεί θεσμικό πυλώνα για τα ακαδημαϊκά πράγματα. Αν ένας αιρετός ασκεί ορθά τα καθήκοντά του ή όχι είναι άλλο θέμα. Αν όμως οι έγκριτοι βγαίνουν κι επιτίθενται σε θεσμικούς παράγοντες, ας μην αναρωτιούνται για το άσυλο.

---

[1] Αφορμή στάθηκαν τα άρθρα των Τσουκαλά (Ο Κύκλωπας της αδράνειας), Λιάκου (Πολιτική αδιαφορία: Τυχαίο; Δεν νομίζω) και Γκουρογιάννη (Η οπτασία του ύπουλου Μεσσία).