Η ευθανασία ως ηθικό δίλημμα

Διάβαζα την προηγούμενη Κυριακή το άρθρο του καθηγητή Αλαχιώτη σχετικά με το δίλημμα τερματισμού της ζωής ενός πάσχοντος. Το άρθρο κινείται -όχι και τόσο ξεκάθαρα ώστε να φτάσει να πάρει θέση, κάτι που δεν ήταν και στόχος του αρθρογράφου- ανάμεσα στο επιστημονικό[1] και το ηθικό. Εμείς θα επιμείνουμε στο δεύτερο κομμάτι, το ηθικό, παραβλέποντας το νομικό ζήτημα[2].
Πράγματι η ευθανασία αποτελεί ένα από τα κυριότερα προβλήματα ηθικής φύσης στον ιατρικό κλάδο που συνδέεται άμεσα με κοινωνικά ζητήματα, πολιτικά και ιδεολογικά. Όλοι οι γιατροί και οι των συναφών κλάδων γνωρίζουν ότι ο Ιπποκράτης απαγόρευε την ευθανασία. Σήμερα, ακόμα και η αυτοκτονία θεωρείται ηθικό έγκλημα, δειλία (και μάλιστα ούτε οι ασφαλιστικές πληρώνουν σε περίπτωση συγγενείς αυτοχείρων). Πόσο μάλλον η ευθανασία που ταυτίζεται με ανθρωποκτονία.
Κατά πόσο είναι όμως ηθικά επιτρεπτή η αφαίρεση μιας ζωής; Συνήθως οι μη συμμετέχοντες στο δράμα ενός ανίατα αρρώστου και ακόμα περισσότερο εκείνοι που δε συνδέονται συναισθηματικά με ανάλογες περιπτώσεις ασθενών, εύκολα σημειώνουν το "ναι".  Ας ξεκαθαρίσω πως ούτε ο γράφων είχε ανάλογη εμπειρία. Ωστόσο, θα προσπαθήσω να πάρω θέση, να καταθέσω μία άποψη, αφού πρώτα δούμε μερικές πτυχές του προβλήματος, αφήνοντας κατά μέρος την ηθικολογία και τις γνωστές θρησκευτικές θέσεις.
Ζητήματα που κάθε τόσο εμφανίζονται στο σχετικό διάλογο είναι ορισμένες μη φανερές, αλλά σημαντικές παράμετροι, όπως οι σύγχρονες ιατρικές παρεμβάσεις που βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο και συχνά επιφέρουν σημαντικές βελτιώσεις στη ζωή του ασθενούς (ρομποτική στο ανθρώπινο σώμα κλπ) και θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αποφυγή μιας βιαστικής απόφασης. Αναλόγως, το ερώτημα ξανατίθεται για τις περιπτώσεις ασθενών της νόσου Αλτσχάιμερ ή για μικρά παιδιά με σοβαρότατες αναπηρίες που όμως δεν είναι σε θέση να αποφασίσουν μόνα τους λόγω ηλικίας και πνευματικής ωριμότητας.
Σε ανάλογη λογική πάντως εμφανίζεται και το δίλημμα ότι αν επιτραπεί κατ’ αρχήν η ευθανασία θα ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου για περισσότερες παθήσεις. Έτσι, υπάρχει ο λογικός φόβος ότι θα επιτραπεί στην ουσία ακόμα και η θανάτωση ατόμων που μπορούν μεν να αυτοσυντηρούνται, αλλά είναι ανίατα ασθενείς (πνευματική καθυστέρηση, μερική αναπηρία κλπ). Και το ζήτημα περιπλέκεται αν θελήσουμε να δούμε το πρόβλημα από τη στενή οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο ίδιο πνεύμα τίθεται και η εν ζωή απόφαση ενός πνευματικά και σωματικά υγιούς ατόμου, να θανατωθεί νηποινή αν καταστεί ανίκανος να αυτοστυντηρείται. Πρόκειται για τη λεγόμενη living will, δηλαδή "διαθήκη εν ζωή", με την οποία ένας υγιής πολίτης εκχωρεί στο γιατρό ή τους συγγενείς  το να αφαιρέσουν τη ζωή του, χωρίς εκείνοι να διώκονται ποινικά.
Ένα ερώτημα όμως που πρέπει να απαντηθεί, είναι κατά πόσο αποτελεί ελεύθερη βούληση του ασθενούς η ευθανασία. Το ερώτημα δεν τίθεται υπό τη νομική του μορφή (εκμετάλλευση κληρονομιάς, πλαστογραφία κλπ), αλλά υπό την ηθική και κοινωνιολογική έννοια.
Η φύση του ανθρώπου δεν του επιτρέπει να γνωρίζει με ακρίβεια εκ των προτέρων τις συνέπειες της πράξης του. Η ζωή έχει αποδειχθεί πολλές φορές απρόβλεπτη και ανατρεπτική ώστε κάθε προσπάθεια μαθηματικοποίησής της να αποδεικνύεται ανεπαρκής. Η μόνη βεβαιότητα που θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε βάσει της συγκεκριμένης μεθόδου είναι η παρατήρηση και αξιολόγηση των συνεπειών, αφού αυτές επέλθουν, δηλαδή εκ των υστέρων[3].
Σίγουρα, λοιπόν, ένας ανάπηρος ή ένας ασθενής στο τελευταίο στάδιο μιας νόσου ή σε άγρυπνο κόμμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, δε δύναται να αποφασίσει ελεύθερα. Κάθε απόφασή του είναι υπό την επήρεια του κοινωνικού του περιβάλλοντος. Σκέφτεται εκείνους που ταλαιπωρεί και την ψυχική φθορά τους, τα έξοδα της διατήρησής του στη ζωή κλπ. Είναι ένα φορτίο που πραγματικά απεύχομαι να νιώσει κανείς. Η κάθε απόφασή του σίγουρα επηρεάζεται και από τις παθολογικές συνέπειες της ασθένειάς του, όπως ο πόνος, η κατάθλιψη κι άλλα ψυχολογικά σύνδρομα.
Ωστόσο, αυτά ακριβώς τα πιεστικά -ανελεύθερα, αλλά φυσικά- βιώματα και οι τέτοιες σκέψεις του είναι που τον καθιστούν πρωταγωνιστή της απόφασης. Κανείς δε νιώθει όσο ο ασθενής τις πιέσεις τούτες ώστε να μπορέσει να πάρει θέση. Κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να είχε το δικαίωμα να ζητήσει να τον θανατώσουν. Εφόσον είναι μία προσωπική επιλογή πρέπει να γίνει απολύτως σεβαστή.
Οι κοινωνικές και ατομικές συνέπειες διατήρησης στη ζωή ενός ασθενούς είναι σημαντικότατες. Το κόστος θεραπείας σε τέτοιες περιπτώσεις είναι εξαιρετικά μεγάλο και συχνά δεν καλύπτεται από ιδιωτικές ασφάλειες ή ασφαλιστικά ταμεία. Σε οικογενειακό επίπεδο το κόστος πολλαπλασιάζεται με την ανάγκη ιδιαίτερης φροντίδας του ασθενούς που είτε επιβάλλει έναν ειδικό επαγγελματία είτε απαγορεύει την εργασία σε κάποιο μέλος της οικογένειας. Κυρίως όμως θα επιμείνουμε στον ψυχολογικό τομέα, αφού η αίσθηση ανικανότητας και η αναμενόμενη κατάθλιψη, ουσιαστικά θανατώνουν συναισθηματικά τον ασθενή και τους συγγενείς του.
Ένας πνευματικά υγιής άνθρωπος που γνωρίζει την κατάστασή του και επιβεβαιωμένα δεν υπάρχουν εναλλακτικές θεραπείες στις οποίες να επιθυμεί να στηριχτεί, πρέπει να έχει αυτό το δικαίωμα. Είναι βέβαια αναγκαίο σε τέτοιες περιπτώσεις να γίνονται ειδικές ψυχολογικές εξετάσεις και να υπογράφονται ειδικά συμφωνητικά παρουσία συμβολαιογράφου, για την αποφυγή ακούσιας ευθανασίας.
Πρόκειται ουσιαστικά για το δικαίωμα σε ένα θάνατο με αξιοπρέπεια και πλήρως συμβατό με τις ανθρωπιστικές αρχές εφόσον εξασφαλίζεται η ελεύθερη βούληση και η πνευματική καθαρότητα του ασθενούς. Η φύση ή κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να οδήγησαν σε συμβατική μορφή επιβίωσης ενός ατόμου, αλλά ασύμβατη με τις δικές του αρχές, τη δική του ηθική και τη δική του αξιοπρέπεια. Κι επειδή ο άνθρωπος έχει κάθε δικαίωμα στο σώμα του πρέπει να είναι ελεύθερος να αποφασίζει για τη ζωή του.
Η έννοια της ευθανασίας μας επιτρέπει να θεωρήσουμε ότι υπάρχουν δύο είδη θανάτου, όπως υπάρχουν και δύο είδη ζωής: μια ζωή άθλια, χωρίς αξιοπρέπεια, ανελεύθερη, γεμάτη βάσανα, χωρίς νόημα. Και μια άλλη αξιοπρεπής, ελεύθερη και άνετη. Η έννοια της ευθανασίας, υποδηλώνει ότι, αν είναι δυνατό να επιλέξουμε ανάμεσα στην παράταση μιας δυστυχισμένης ζωής και σε έναν καλό θάνατο, είναι ηθικά αποδεκτό, ορισμένες φορές να επιλέξουμε το δεύτερο[4].
Σε στατιστική έρευνα πάντως μεταξύ γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού έχει φανεί ότι το 88% του ιατρικού και το 85%του παραϊατρικού προσωπικού πιστεύει ότι μερικές φορές είναι λογικό οι ασθενείς να αιτούνται ευθανασίας τη στιγμή που το 33% των πρώτων και το 23% των δεύτερων πιστεύουν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν ηθικώς ορθό και το 22% και 15% αντίστοιχα θα έπρατταν τις διαδικασίες της εκούσιας ευθανασίας αν αυτό ήταν νόμιμο στη χώρα τους[5].
Επιλογικά, θα κλείσουμε με τη σύνδεση του ζητήματος της ευθανασίας με τη διακοπή κύησης. Δεν μπορεί σε μία χώρα, όπως η δική μας, να θεωρείται η άμβλωση νόμιμη και την ίδια στιγμή να απαγορεύεται η ευθανασία[6].
update: ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και
η ανάρτηση της Αποθήκης Σκέψης 

[1] Βλ. το άρθρο του Στ. Αλαχιώτη ("Μπορεί να τεκμηριωθεί η απόφαση ευθανασίας;")

[2] Μία καλή παρουσίαση γίνεται στο άρθρο του Χρ. Τσαϊτουρίδη, Η ευθανασία ως συνταγματικό δικαίωμα του ασθενούς.

[3] Βλ.  Παναγιώτης Πέρρος, Η Ευθανασία ως ηθικό πρόβλημα.
[4] Άγκνες Χέλερ, Ουγγαρέζα φιλόσοφος που ασχολείται χρόνια με το ζήτημα τη ευθανασία.
[5] Βλ. Παναγιώτης Πέρρος, ό.π.
[6] Χώρες όπου επιτρέπεται η ευθανασία σήμερα είναι η Αυστραλία, η Ολλανδία, η Ελβετία, ενώ η διαθήκη εν ζωή εφαμορόζεται σε πολιτείες των ΗΠΑ και στο ηνωμένο Βασίλειο.

46 έκριναν :

Θανασης Ξ. είπε...

Μεγάλο θέμα Δήμο. Από πολύ παλιά ανάρτησή μου αντιγράφω:

"Δεν ξέρω για την Ευθανασία. Ούτε τι είναι, ούτε αν πρέπει, υπάρχουν τόσες διαφορετικές περιπτώσεις, τόσα ηθικά, φιλοσοφικά, ιατρικά ερωτήματα, που δεν ξέρω. Μπορώ να σας πω πως για μένα Ευθανασία είναι να κάτσεις πάνω απ' τον άνθρωπό σου που βασανίζεται να βασανιστείς κι εσύ μαζί του, να του κρατάς το χέρι μέχρι το όποιο τέλος, να μην τον στείλεις σε κανένα ίδρυμα, να μην τον πετάξεις, να σταθείς δυνατός για κείνον, όπως σου στάθηκε εσένα όταν ήσουν παιδί, αυτό είναι Ευθανασία, δεν έχει να κάνει ούτε με τον σωματικό πόνο ούτε με τέτοια πράγματα, δόξα τον Θεό, η Ιατρική κάτι έχει να προσφέρει πια, για τον σωματικό πόνο, κάτι έχει να προσφέρει και για την ψυχολογική υποστήριξη, και στο κάτω-κάτω όλο και θα βελτιώνει τις επιδόσεις της.
Ναι υπάρχουν περιπτώσεις που προβληματίζουν. Κυρίως γονείς που δεν αντέχουν τα παιδιά τους μετά από κάποια ασθένεια, κάποιο ατύχημα, να τα βλέπουν κλινικά νεκρά, να βασανίζονται. Εκεί θα συμφωνήσω, η εκκλησία πρέπει να σωπαίνει, δεν πρέπει να κρίνει κανέναν, είναι δύσκολα αυτά, ας αποφασίζει κατά περίπτωση κάποιος εμπνευσμένος δικαστής, βοηθούμενος από κάποιον εμπνευσμένο γιατρό, τι άλλο να πω"

ο δείμος του πολίτη είπε...

Θανάση, την άποψη της Εκκλησίας την έχω... Κανονικά σε τέτοιο διάλογο δε θα έπρεπε ποτέ να μπει, δε δικαιούται να πάρει θέση (αν κι ήθελε θέση για τις ταυτότητες, αλλά τεσ' πα'). Το ζήτημα δεν είναι απλά αντέχει ο συγγενής τον πόνο, αλλά κυρίως η αξιοπρέπεια του ασθενούς. Όσα παυσίπονα και να δέχεται ένας οργανισμός, η αξιοπρέπεια χάνεται, ο πόνος και η κατάθλιψη κερδίζουν το νου. Μπορεί εσύ να επιλέγεις έναν ηρωικό θάνατο (sic), αλλά όχι όλοι, κάποιοι επιλέγουν μια άλλη διέξοδο από το βάσανο. Γιατί να τους κόβεται το δικαίωμα;

Θανασης Ξ. είπε...

Για την εκκλησία ούτε κι εγώ ενδιαφέρομαι, απλά τότε το θέμα ήταν μια περίπτωση στην Ιταλία, όπου η Καθολική εκκλησία είχε αντιταχθεί, γιαυτό την αναφέρω..

Τώρα, για την αξιοπρέπεια, είναι τόσο υποκειμενικό όλο αυτό. Πάλεψα προσωπικά δυο χρόνια με τον καρκίνο του πατριού μου, με παραφύσιν έδρες με περιποίηση ανοιχτών μετεγχειρητικών τραυμάτων κλπ. Δεν υπάρχει τίποτε αναξιοπρεπές. Δεν φταίει κανείς για την αρρώστια. Ή μήπως είναι αναξιοπρεπής η διανοητική πάθηση, ας πούμε το αλτσχάιμερ;; Για μένα η μόνη δικαιολογία είναι το βασανιστήριο, ο πόνος. Όταν ο άρρωστός σου υποφέρει. Εάν αυτό δεν μπορείς κάπως να το αντιμετωπίσεις ιατρικά, τότε θα το ήθελα και για εμένα τον ίδιο. Καθόλου 'ηρωισμός' λοιπόν. Το αντίθετο :)))....

ο δείμος του πολίτη είπε...

Ακριβώς, Θανάση, επειδή είναι υποκειμενικό συναίσθημα η αξιοπρέπεια πρέπει να δίνεται το δικαίωμα αυτό. Επαναλαμβάνω ότι δε θέτω το θέμα από το σκοπιά του συγγενούς, αλλά του ασθενούς και της δικής του προ ασθένειας ή κατοπινής επιλογής του. Κάποιοι επιλέγουν τον αγώνα (κρίνοντάς τον ηρωική προσπάθεια κλπ). Ο καθένας έχει τη δική του κοσμοθεωρία και ορίζει με διαφορετικό τρόπο τη γενναιότητα. Γι' αυτό ακριβώς και η ευθανασία οφείλει να είναι ατομικό δικαίωμα, υποκειμενικής επιλογής. Με ποιο δικαίωμα στο κάτω κάτω απαγορεύεται η επιλογή στο σώμα μου με τη βοήθεια ενός δεύτερου ατόμου;

Unknown είπε...

Επειδή ακριβώς προφήτες δεν υπάρχουν και το αύριο μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από το σήμερα, παρά τα ατράνταχτα δεδομένα που σήμερα, ας είναι ότι είναι να γίνει, χωρίς νόμους και χωρίς εκ των προτέρων θεσμικές παρεμβάσεις. Νομικά η ευθανασία πρέπει να απαγορεύεται για να διατηρούνται οι κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες.
Ηθικά, ας πράξει ο καθένας όπως νομίζει. Το μέλλον είναι άγνωστο.

Marina είπε...

Τα νομικά και ηθικά διλήμματα είναι πολύ ενδιαφέροντα για συζήτηση μεταξύ όσων δεν βλέπουν τον άνθρωπό τους να σβήνει σωματικά αλλά να αρνείται να πεθάνει. Το 1990 υπέγραψα ένα χαρτί συντεταγμένο απο γνωστό δικηγόρο της μητέρας μου που έλεγε ότι είναι επιλογή της να διακόψει το νήμα της ζωής της αν μεινει ανάπηρη (είχε ήδη διαγνωσθεί ότι πάσχει απο άνοια=Αλζχάιμερ)και καθιστά εμένα υπεύθυνη γι αυτή της την απόφαση δλδ να την αποσυνδέσω εγώ.
Το υπέγραψα γιατί θεώρησα ότι είναι βλακείες όλα αυτά και δεν θα χρειαστεί να πάρω τ΄τετοιες αποφάσεις.
Το 1997 η μητέρα μου έχασε οριστικά τα μυαλά της, ξέχασε να περπατάει, να αυτοεξυπηρετείται και αντίστοιχα να τρώει. Εζησε έτσι άλλα 5 χρόνια, ώσπου πέθανε στον ύπνο της. Υπήρχαν αναλαμπές όπου με αυστηρή φωνή μου ζητούσε να κόψω το οξυγόνο όπως υπέγραψα, όπως υποσχέθηκα. Μου ήταν αδύνατο να το κάνω. Οταν έδειξα το χαρτί σε γνωστό μου γιατρό μου είπε ότι η ευθανασία δεν είναι επιτρεπτή νομικά στην Ελλάδα, αν το κάνω θα πάω φυλακή.
Το δίλημμα παρέμεινε και παραμένει ακόμη. Ισως να το έκανα αν ήξερα ότι δεν θα φυλακιζόμουν. Το έχω κάνει ήδη 3 φορές ως τώρα που κοίμησα το πρώτο μου σκύλο που έπαθε καρκίνο στα 16 του χρόνια και 2 γάτες, πάλι ανίατα άρρωστες. Το έκανα για να τα απαλλάξω απο ένα φρικτό θάνατο μέσα στο πόνο και το αίμα. Δεν έχω τύψεις γι' αυτό. Τύψεις έχω για τη μαμά μου που την άφησα να λιώνει.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Darthiir the Abban, το αύριο αποτελεί ένα άλλο θέμα. Δεν περιμένω το μέλλον. Προσπαθώ να θέσω ένα θέμα σε διάλογο που ίσως κάποτε πρέπει και κάπως να μας απασχολήσει μέσα στα υπόλοιπα προβλήματα.

Αν υπήρχαν οι ασφαλιστικές δικλείδες ότι αποτελεί επιθυμία του ασθενούς ή εν ζωή επιθυμία του -όπου περιγράφονται οι όροι και τα αίτια της ευθανασίας-, θα συμφωνούσες με τη νομιμοποίησής της;

Από την άλλη, η ηθική είναι μεν υποκειμενική αλλά οδηγεί σε πράξεις. Όποιος αποφασίσει να συμμετάσχει διά χειρός του στην εκούσια θανάτωσή μου, σήμερα θα καταδικαστεί, αν και είναι σύμφωνο με την κοινή μας ηθική.

Μαρίνα, (καλώς ήρθες, καιρό είχα να σε δω), όντως -αν και δεν είμαι νομικός- η διαθήκη εκείνη δεν έχει καμία ισχύ. Η ερώτηση βέβαια που κι εσύ τη θέτεις έμμεσα είναι γιατί να επιτρέπεται σε ένα κατοικίδιο η ευθανασία και να μην επιτρέπεται σε έναν Άνθρωπο; Αντιλαμβάνομαι και τις δικές σου ανησυχίες και την ταλαιπωρία σου και της μητέρας σου, για μία ασθένεια που είναι ανίατη (το μέλλον θα δείξει, βέβαια) ακόμα και πειραματικά.

αθεόφοβος είπε...

Σχετικά το θέμα της ιατρικά υποβοηθούμενης αυτοκτονίας το έχει προωθήσει σημαντικά ο γιατρός Κεβόρκιαν http://en.wikipedia.org/wiki/Jack_Kevorkian
και σχετική ταινία με θέμα την ζωή του και πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο είναι το You don't know Jack
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Uoe8nZDLuLY

Τέλος κακώς συσχετίζεις την ευθανασία με την έκτρωση.
Το έμβρυο δεν είναι μια αυθύπαρκτη οντότητα με οικία βούληση αλλά εξαρτάται από τον μητρικό οργανισμό στον οποίο και αναπτύσσεται σαν παράσιτο παίρνοντας ότι χρειάζεται πάντα από αυτόν για να ζήσει και να αναπτυχθεί πάντα σε βάρος του.
Έτσι όταν η γυναίκα αποφασίσει να διακόψει την κύηση αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ευθανασία.

Unknown είπε...

Όχι, δεν θα συμφωνούσα. Προτιμώ αν αποφασίσω κάτι τέτοιο, να το αποφασίσω με την γνώση της μη αποδοχής αυτού που κάνω. Σε αντίθετη περίπτωση μόνος σου έδειξες πως η ελαστικοποίηση θα φέρει και εκμετάλλευση!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Αθεόφοβε, η έκτρωση αποτελεί ένδειξη και απόδειξη της ελευθερίας της γυναίκας για "διαχειρίζεται" το σώμα της και να αποφασίζει η ίδια. Και τούτο από την ηθική σκοπιά. Ο συσχετισμός είναι ορθός, ακόμα και στην περίπτωση -φυσικά και συμφωνώ- που δεν έχουμε μία αυθύπαρκτη οντότητα. Ούτε εγώ το θεωρώ ευθανασία (με την έννοια της δυνατότητας επιβίωσης του οργανισμού ως ανεξάρτητου).

Πάντως για να πω την αλήθεια, δεν αντιλήφθηκα τη θέση σου.

Darthiir the Abban, αντιλαμβάνομαι τους άμεσους νομικούς κινδύνους όπως και το φόβο του μέλλοντος. Σέβομαι παρά τη διαφωνία μου, τη θέση σου, αλλά προτιμώ την ελευθερία παρά την απαγόρευση υπό το φόβο του μέλλοντος. Αν ήταν έτσι, θα απαγορεύονταν πολλά ακόμα.

Ανώνυμος είπε...

Δείμε, όποια άποψη κι αν υποστηρίξει κανείς για το θέμα που θίγεις έχει επιχειρήματα και μάλιστα ισχυρά. Νομίζω είναι από τα ζητήματα που δεν μπορεί κάποιος να έχει πλήρη κι εμπεριστατωμένη άποψη παρά μόνο αν έχει βιώσει κάτι ανάλογο. Όπως για παράδειγμα η Μαρίνα πιο πάνω.

Σε κάθε περίπτωση πάντως θα συμφωνήσω μαζί σου ότι πρέπει να δίνεται αυτή η δυνατότητα στον άνθρωπο αρκεί να είναι εξασφαλισμένη πάντα η αποφυγή της ακούσιας απώλειας ζωής.

(Μόλις τελείωσα ένα μικρό μυθιστόρημα για το θέμα που πραγματεύεσαι και θα το αναρτήσω εντός των προσεχών ημερών. Σύμπτωση; Τυχαίο; Δε νομίζω...)

ο δείμος του πολίτη είπε...

Τελευταίε, αυτό ακριβώς πιστεύω: ότι εφόσον τηρηθούν ορισμένες προϋποθέσεις, πρέπει να δίνεται το δικαίωμα. Κανείς γιατρός δε θα προχωρήσει εύκολα σε ευθανασία, αν δεν είναι βέβαιος ότι πληρούνται όλες οι απαραίτητες νομικές προϋποθέσεις.

Ανώνυμος είπε...

Απαλλαγμένη από κρίσεις και χαρακτηρισμούς που είτε βαραίνουν ενοχοποιητικά είτε υποδεικνύουν το "σωστό" της ψυχρής λογικής, θεωρώ την κάθε περίπτωση μοναδική που δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε γενικεύσεις. Είναι ένα θέμα που αποτελεί ένα ενδιαφέρον αντικείμενο θεωρητικής συζήτησης, μα όσο λεπτομερούς φιλοσοφικής ανάλυσης κι αν τύχει δεν μπορεί να παραμείνει παρά μια απλοϊκή προσέγγιση σε σχέση με την πραγματικότητα.
Εκφράζω την άποψή μου έχοντας εμπειρία ευθανασίας στο άμεσό μου περιβάλλον.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Χρωματιστή, θα συμφωνήσω. Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει να είσαι "υποχρεωμένος" να υπομείνεις τον ενεργό χαμό ενός αγαπημένου προσώπου. Θεωρώ όμως ότι οι δικοί μου άνθρωποι πρέπει να έχουν αυτό το δικαίωμα.

αθεόφοβος είπε...

Ανέφερα την ταινία με τον Κεβόρκιαν γιατί συμφωνώ με τις απόψεις του.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Εγώ, απλά δεν το κατάλαβα, αθεό. Χαίρομαι...

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Μας έβγαλες στα "βαθιά" κι εμείς είμαστε της ... ακτοπλοϊας!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Πάντως αν είναι, Άσκαρ, να πάρεις μέρος βάσει της επιστημονικής σου αρτιότητας, τότε θα πρέπει να ετοιμαστούμε για καβγά. Αλλά πλάκα-πλάκα έχω να μαλώσω καιρό με επώνυμο blogger.

σ.σ. επώνυμος είναι όποιος εκθέτει απόψεις.

Caesar είπε...

Δεν έχουμε το δυνατότητα να αποφασίζουμε για τη
γέννησή μας, ας το έχουμε τουλάχιστον για το θάνατό
μας, όταν μπορούμε...

η θαλασσα μεσα μου. είναι ένα ενδιαφέρον φιλμ για το θεμα αυτό.

όπως και η διάσημη πλέον, διατύπωση του Καμύ:

"Δεν υπάρχει παρά ένα μονάχα φιλοσοφικό πρόβλημα
πραγματικά σοβαρό: το πρόβλημα της αυτοκτονίας.
Τη στιγμή που αποφασίζεις πως η ζωή αξίζει ή δεν
αξίζει τον κόπο να τη ζήσεις,
απαντάς στο βασικό πρόβλημα της φιλοσοφίας."

ο δείμος του πολίτη είπε...

Σκέψου, Καίσαρα, επίσης ότι ο Camu τόσο στην Πανούκλα όσο και στην Εξορία και το Βασίλειο απάντησε απορρίπτοντας την αυτοκτονία, ενώ στον Ευτυχισμένο Θάνατο, συμφώνησε έμμεσα και με την ευθανασία (όταν ο πρωταγωνιστής δολοφόνησε τον ανάπηρο).

Ωστόσο, το ερώτημα δεν είναι απλά φιλοσοφικό/θεωρητικό, γιατί δεν μιλάμε για ένα τυχαίο γεγονός. Τόσο η αυτοκτονία (που στατιστικά αυξάνονται οι αριθμοί) όσο και η ευθανασία αποτελούν βασικά ζητήματα για σημαντική μερίδα ανθρώπων ή συγγενών τους, ενώ κάποτε πρέπει να απασχολήσει και την ελληνική νομοθεσία.

(σ.σ. κι εσύ τον Camu ήθελες να μου θυμίσεις);

thinks είπε...

Αγαπητέ Δήμο, ξεκίνησα για σχόλιο αλλά κατέληξε να είναι η καινούργια μου ανάρτηση :-)

ο δείμος του πολίτη είπε...

Thinks, όπως έγραψα και στη δική σου, αντίθετης ηθικής και στάσης, ανάρτηση, η διαφωνία μας είναι ουσιαστικά ότι μέσα από προσωπικά βιώματα καθορίζεις μία ηθική στάση και αυτή την επιβάλλεις σε κάθε έναν. Πχ γιατί θεωρείς αυτονόητο ότι η ευθανασία θα επιβάλλεται στον καθένα; Η πρόταση που σήμερα τίθεται στην πραγματικότητα, αναφέρεται στην ελευθερία του ασθενούς πρωτίστως να αποφασίζει εκείνος για τη ζωή του (δίκην παθητικής αυτοκτονίας) ή να έχει ήδη αποφασίσει στο παρελθόν, εφόσον τώρα δε λειτουργεί πνευματικά. Κι εσύ ακριβώς παύεις με τη θέση σου, να έχω ένα τέτοιο δικαίωμα για εμένα.

Για την άμβλωση πάντως κάνεις λάθος. Ο κάθε νόμος έχει τα δικά του στολίδια, αλλά η έκτρωση επιβλήθηκε από το φεμινιστικό κίνημα ως στοιχείο ελευθερίας της γυναίκας να διαθέτει το σώμα της όπως εκείνη θέλει (ως μηχανή αναπαραγωγής ή για καριέρα κλπ). Στην Ελλάδα η άμβλωση επιτρέπεται μέχρι τον 4ο/5ο μήνα κύησης, χωρίς να στοιχειοθετείται κίνδυνος για τη μητρική υγεία. Είναι ακριβώς το ίδιο θέμα<: η ελευθερία του ατόμου να διαχειρίζεται, να ορίζει, εαυτόν
.

Unknown είπε...

Το θέμα είναι τα κριτήρια με τα οποία κρίνεις την αξία της ζωής. Και στην πράξη το ζήτημα καταλήγει στο κατά πόσο ο καθένας μπορεί να υιοθετεί όποια κριτήρια θέλει. Και ενώ στην πράξη ο καθένας θα απαντήσει "μα φυσικά, είναι δικαίωμα του καθενός να κρίνει με όποια κριτήρια θέλει", αν σκεφτεί λίγο θα δει πως αυτό δεν είναι εφικτό μέσα στα πλαίσια μιας κοινωνίας.

Caesar είπε...

Η ελληνική νομοθεσία ακόμη δεν έχει ολοκληρωσει τις προύποθέσεις για τη
λειτουργία εγκαταστάσεων αποτέφρωσης των νεκρών που θα την επιλέγουν. Δεν
εχει προβεί ακόμη στο διαχωρισμό κρατους εκκλησίας (μοναδική στην Ε.Ε.), η ευθανασία θα την απασχολήσει;

ο δείμος του πολίτη είπε...

Darthiir the Abban, τότε γιατί να μην τιμωρούμε την αυτοκτονία;

Καίσαρα, σε τούτο έχεις απόλυτο δίκιο. Τι καθόμαστε και συζητάμε, ε;

Unknown είπε...

Α, για δοκίμασε να δούμε πώς θα την τιμωρήσεις!
[Παλαιότερα, με βάση τις τότε αντιλήψεις, τιμωρούνταν καί η αυτοκτονία!]

Caesar είπε...

Καθε άλλο, η συζήτηση οιουδήποτε θέματος που απασχολεί την κοινωνία, το αναδεικνύει
και το προάγει για να επιλυθει. Η δε επίμονη παραμονή του στην επικαιρότητα (όπως πχ τα οικονομικά σκάνδαλα) είναι μια προσπάθεια για τη λογοδοσία, τουλάχιστον των υπόλογων και τη λήψη νομοθετικών μέτρων προς αποφυγή παρόμοιων καταστάσεων μελλοντικά. Πχ το πρόγραμμα "διαύγεια" φαίνεται ότι μπορεί να συμβάλλει θετικά, δημοσιοποιώντας τις δημόσιες δαπάνες,

ο δείμος του πολίτη είπε...

Darthiir the Abban, παλαιότερα τιμωρούνταν με τη μη ταφή σε νεκροταφείο, τη μη μετάληψη, απαγόρευση επικηδείου τελετής και επιμνημόσυνης δέησης. Σήμερα, έχουμε δε την εμπειρία της Κίνας και της Κορέας που τιμωρεί τους συγγενείς του αυτόχειρα (δίκην κληρονομιάς).

Καίσαρα, συμφωνούμε, βρε, δεν είναι εκεί το θέμα. Η ερώτησή μου ήταν ειρωνική προς το κράτος, όχι προς εσένα.

αθεόφοβος είπε...

Δείμος-
Για την ακρίβεια οι νομικές προυποθέσεις για έκτρωση καθορίζονται από τον Ποινικό Κώδικα στο άρθρο 304. Αυτός επιτρέπει την έκτρωση μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα - γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα στις ακόλουθες περιπτώσεις:

-Εντός των πρώτων 12 εβδομάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η πλειονότητα των περιπτώσεων.
-Εντός των πρώτων 24 εβδομάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού
-Εντός των πρώτων 19 εβδομάδων, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί
-Χωρίς χρονικό περιορισμό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωμένος από αντίστοιχο ιατρό (στην περίπτωση αυτή ο όρος "έκτρωση" χρησιμοποιείται σε διακοπή που επισυμβαίνει πριν την 24η εβδομάδα). Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και η περίπτωση έκτρωσης εμβρύου με αποδεδειγμένα σοβαρές δυσλειτουργίες.

Caesar είπε...

Μα και το κράτος δείμε, δεν είναι κάτι ξεκομένο από
την κοινωνία. Εμείς, όλοι συμβάλλουμε σε αυτό, και στον
τρόπο που λειτουργεί και προφανώς μας αφορά όλους μας.
Η δουλειά που κάνεις εδώ στο μπλόγκ σου, βοηθάει στον
προβληματισμό και την αποτίμηση πολλών προβλημάτων και
στην ευαισθητοποίηση όσων το παρακολουθόυν.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Δηλαδή, Αθεό, στην ουσία επιτρέπεται μέχρι και τον 3ο μήνα χωρίς αιτιολόγηση (και μετά εφευρίσκουμε αιτιολογήσεις). Γι' αυτό ακριβώς το λόγο σημειώνω προς τον Thinks ότι η έκτρωση επιβλήθηκε από το φεμινιστικό κίνημα ως στοιχείο ελευθερίας της γυναίκας.

Καίσαρα, εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε. Το ζήτημα είναι τέτοιες θέσεις πρέπει να απλωθούν σε ανώτερα και πλατύτερα επίπεδα της κοινωνίας.

thinks είπε...

Δήμο, σου ζητώ συγγνώμη αλλά πρέπει να πω ότι η ανάρτησή μου μάλλον δεν κατάφερε να γίνει κατανοητή.

Όπως σου απήντησα και εκεί, ουδέποτε έκανα οποιαδήποτε κρίση για το αν η ευθανασία πρέπει να επιτρέπεται ή όχι. Απλά σημείωσα ότι ο Ιπποκρατικός Όρκος απαγορεύει την ανάμειξη Ιατρού σε θέματα ευθανασίας, πρότεινα ότι η ευθανασία πρέπει να διεκπεραιώνεται εκ των πραγμάτων από επιστήμονες που έχουν αποποιηθεί, ή δεν έχουν πάρει ποτέ, τον Ιπποκρατικό Όρκο, και ερώτησα ποιός ακριβώς θα είναι άραγε ο Σοφός αυτός επιστήμων που θα τραβάει την γραμμή πέρα της οποίας θα επιτρέπεται η ευθανασία.

Επίσης πρότεινα ότι εκ του ορισμού ενός ανθρώπινου εγκεφάλου του οποίου ο σκοπός είναι η επιβίωση, μια απόφαση αυτοκτονίας συνηγορεί στην προσωρινή ή μόνιμη δυσλειτουργία του από άποψης της φύσης. Αν είναι έτσι, τότε ο βοηθών επιστήμων απλώς βοηθά κάποιον που δεν σκέφτεται όπως η φύση του έχει "προγραμματίσει".

Όσο για τις εκτρώσεις, που ακριβώς διαφωνούμε; Στο ποιός αποφασίζει τον μήνα; στο ποιός αποφασίζει αν πρέπει ή όχι μια συγκεκριμένη έκτρωση για συγκεκριμένο άτομο ή περίπτωση να γίνει; είσαι λίγο νεφελώδης ως προς αυτό Δήμο. Πάντως σίγουρα δεν μπορούμε να πούμε ότι "η έκτρωση επιβλήθηκε από το φεμινιστικό κίνημα ως στοιχείο ελευθερίας της γυναίκας" γιατί τότε θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι είχε απαγορευτεί αυθαίρετα από το ανδροκρατικό καθεστώς αιώνων. Είναι και τα δύο σωστά, αλλά, εφ' όσον το ένα εξουδετερώνει το άλλο, η απάντηση ίσως να είναι ότι το κορμί οποιουδήποτε ατόμου ανήκει στο άτομο αυτό, άρα, όπως υποστηρίζω στην ανάρτησή μου, οι εκτρώσεις πρέπει να είναι νόμιμες. Και το μόνο που μένει είναι να αποφασίσουν οι ...σοφοί έως πιό μηνα, κλπ, κλπ. Δηλαδή, περισσότερος ναρκισσισμός και υποκρισία.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Thinks, δεν κατάλαβα έτσι το κείμενό σου (mea culpa). Βέβαια, αναρωτιέμαι πόσα τηρούνται από όσα επιβάλλει ο ιπποκρατικός όρκος. Οπότε, μάλλον συμφωνούμε, τουλάχιστον ως προς την ελευθερία του ατόμου να ορίσει το θάνατό του.

Στο ζήτημα της έκτρωσης δε διαφωνούμε. Απλά στο κείμενό σου τη θέτεις ως απαραίτητη για την υγεία της εγκύου. Εγώ απλά τόνισα (ή μάλλον ήθελα να τονίσω) ότι δεν είναι καν απαραίτητη η αιτιολόγηση τούτη για τη ζωή της μητέρας σε πολλές περιπτώσεις).

thinks είπε...

Δήμο και πάλι συγγνώμη για το ότι το κείμενό μου, που βασικά ήταν σχόλιο σε αυτό το δικό σου, βγήκε λίγο γρήγορα από τον φούρνο.

Η θέση μου είναι απλή και το κείμενο θα έπρεπε να την είχε παρουσιάσει καθαρά αν το είχα δουλέψει λίγο ακόμα.

1. Καλώς ή κακώς οι γιατροί παίρνουν τον Ιπποκρατικό όρκο. Πολλοί γιατροί τον θεωρούν πεπαλαιωμένο. Αυτό δεν το σχολιάζω. Σχολιάζω απλά ότι δεν μπορεί κάποιος να παίρνει ένα όρκο που ξέρει ότι τον θεωρεί γελοίο. Είναι θέμα αυτοσεβασμού. Και απλά δεν θα ήθελα να με κουράρει ένας άνθρωπος που δεν έχει αυτοσεβασμό και περιμένει μόνο το φακελάκι μου.

2. Θεωρητικά ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να διαλέξει πότε θα πεθάνει, και δεν αντιλέγω, αλλά παραθέτω το αξίωμα ότι η αυτοκαταστροφή οφείλεται σε προσωρινή ή μόνιμη παράνοια (παρά φύση). Το ερώτημα όμως που κάνω είναι ΠΟΙΟΣ αποφασίζει την γραμμή πέραν της οποίας επιτρέπεται η αυτοκτονία; Με τι κριτήρια; με τι διαδικασίες. Απλά "Θέλω να πεθάνω", "μάλιστα, περάστε σε εκείνο το δωμάτιο και έρχομαι. Χίλια Ευρώ παρακαλώ".

Δήμο, γιατί στην Ελλάδα δεν σκεφτόμαστε ποτέ αυτές τις ενοχλητικές λεπτομέρειες; ποιός αποφασίζει ποιός ασθενής έχει δικαίωμα ευθανασίας; Εκτός αυτού ένας άνθρωπος που αποφασίζει αυτοκτονία μπορεί να το μετανιώσει αύριο, ή μπορεί αν δεν βρει εύκολα τον Κεβόρκιαν να μην το κάνει από μόνος του, ή μπορεί λίγη ψυχανάλυση να τον βοηθήσει να μην το κάνει. Πότε λέει όχι ο γιατρός; πότε βοηθάει τον ασθενή να ζήσει αντί να πεθάνει; Αυτά στις συζητήσεις στο Ελλαδιστάν είναι ενοχλητικές λεπτομέρειες που ρίχνουν νερό στην φωτιά των μεγάλων λόγων των δήθεν φιλοσοφικών συζητήσεων. Αλλά πες μου: Ποιός τα αποφασίζει αυτλα τα μέτρα και τα σταθμά; η κυβέρνηση; οι γιατροί; Αφού είπαμε ότι δεν υπάρχει θεός τώρα πάμε να παίξουμε τους θεούς με πλήρη αδιαφορία για την Ζωή;

Όσο για τις εκτρώσεις, είναι απόλυτο δικαίωμα του φιλοξενούντος οργανισμού να σταματήσει την φιλοξενία. Αυτό που είχα πει παραπάνω και στο δικό μου μπλογκ είναι ότι αυτός ο γκαντέμης ο όρκος ο απηρχαιωμένος που τον παίρνουν οι γιατροί ξέροντας ότι θα τον αθετήσουνε, λέει α) να βοηθήσει τον ασθενή και β) να μην κάνει εκτρώσεις. Αυτά τα δύο αντιφάσκουν γιατί αν ο γιατρός αρνηθεί την έκτρωση η γυναίκα θα πάει σε κάποιον "χασάπη" που μπορεί να της κάνει κακό, άρα, ο πρώτος γιατρός (και ο νόμος) πρέπει να κάνει την έκτρωση για να σώσει την γυναίκα από τον "χασάπη".

Αυτά εννοώ Δήμο μου και τα είπα όσο καθαρότερα μπορούσα, και συγγνώμη για την πολυλογία.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Thinks, δε νομίζω ότι υπάρχει λόγος για συγνώμες κλπ για κάποια παρανόηση. Από τη στιγμή που λύνεται, όλα πάνε πρίμα.

Στην ερώτησή σου: ο άνθρωπος πάντα ήταν ο θεϊκός εξουσιαστής του εαυτού του. Από τη στιγμή που έχει το φυσικό δικαίωμα να τερματίσει τη ζωή του ή να τερματίσει τη ζωή ενός άλλου, είναι και Θεός. Ο Θεός ήρθε να τα απαγορεύσει, αλλά μόνο στα λόγια (γιατί σκότωσε περισσότερους το εξουσιαστικό του προσωπείο).

Ποιος θα αποφασίσει την ευθανασία; Ο ίδιος ο ασθενής ή κάποιος συγγενείς του εφόσον ρητά και κατηγορηματικά -παρουσία εισαγγελέως- έχει δοθεί τέτοια εντολή. Από τη στιγμή που κάτι τέτοιο είναι νόμιμο, θα βρεθούν και γιατροί που τα πράξουν ή θα το κάνει ο συγγενής που συμφωνεί με τέτοια θέση.

Από την άλλη, δεν κρίνω ότι η ψυχολογία κι η ψυχιατρική θα διορθώσουν κάτι. Η επιθυμία να πεθάνει κάποιος με αξιοπρέπεια και χωρίς πόνο, δεν είναι ασθένεια, ούτε ιάσιμη ψυχική νόσος.

kapetanios είπε...

Ματθαίος Μονσελάς ,θύτης ή θύμα?
Ευθανασία ή φόνος?

ο δείμος του πολίτη είπε...

Θύμισέ μου, την υπόθεση λίγο, καπετάνιε... Δεν τη θυμάμαι.

kapetanios είπε...

δειμε
ο "φονιάς" της οδοντιάτρου Γεωργίας Βαγενά. Το θέμα είχε απασχολήσει αρκετά την ελληνική κοινή γνώμη. Τα δικαστήρια αναγνώρισαν αρκετά ελαφρυντικά και ο Μονσελάς αποφυλακίστηκε λίγα χρόνια αργότερα. Η "δολοφονία-ευθανασία" είχε ζητηθεί από την ίδια την Βαγενά

ο δείμος του πολίτη είπε...

Για μένα, καπετάνιε, και είδα ότι ουσιαστικά συμφωνείς μαζί μου, ο Μονσελάς αναγκαστικά θα χαρακτηρίζονταν φονιάς επειδή ακριβώς δεν προβλέπεται στο νόμο ένας τέτοιος θάνατος. Και το θέμα είναι να αλλάξει, ο ίδιος ο νόμος.

kapetanios είπε...

Νομίζω ότι σε εκείνη την περίπτωση, της Βαγενά, η ελληνική κοινωνία διχάστηκε γόνιμα. Αλλά και η ελληνική δικαιοσύνη έκανε ένα βήμα μπροστά
Σιγά σιγά έχω την εντύπωση ότι ο καιρός ωριμάζει για περισσότερες ρηξικέλευθες ρυθμίσεις.
Πάντως η ευθανασία στα ζώα επιτρέπεται και έχει παγιωθεί ως πρακτική στην συνείδηση των περισσοτέρων

Alex είπε...

είναι κι'αυτό ένα θέμα "ελευθέρας" μετάφρασης , τουτέστιν ότι άμα τη νομιμοποίησή του θα διευκολύνει πολλούς επιδέξιους να ραδιουργήσουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο !
αναμφισφήτητη η σοβαρότητα του θέματος της ευθανασίας αλλά , το πρόβλημα μας είναι πως ποτέ δεν αντιμετωπίζουμε τα σοβαρά θέματα σοβαρά , παρά κονταροχτυπιόμεστε "νταηλίκι" για τα ευτελή που δεν έχουν λόγο ύπαρξης - ως θέματα !
κατά τα λοιπά...κουβέντα να γίνεται !

την καλησπέρα μου

ο δείμος του πολίτη είπε...

Καπετάνιε, δε θυμάμαι την υπόθεση καθόλου. Δέχομαι απόλυτα τη δική σου ερμηνεία-κρίση.

Alex, η ραδιουργίες μπορούν να αποτραπούν με πολλές δικλείδες ασφαλείας. Συμφωνώ βέβαια ότι σπάνια αντιμετωπίζεται ένα θέμα με τη σοβαρότητα που του πρέπει.

αθεόφοβος είπε...

Η υπόθεση Μονσελά ήταν ανθρωποκτονία με συναίνεση δεν έχει,παρά την προσπάθεια που έγινε τότε από την υπεράσπιση,σχέση με ευθανασία.
Ο Μονσελάς ήταν ατομο με ιδιάζουσα ψυχική συγκρότηση και δέχτηκε να συνεργήσει στην αυτοκτονία της οδοντιάτρου.
Κανένας λογικός άνθρωπος δεν βοηθάει κάποιον με τάσεις αυτοκτονίας να την εκτελέσει.Φροντίζει να τον βοηθήσει να δεχτεί ψυχιατρική βοήθεια.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μα, Αθεόφοβε, η ευθανασία καλύπτει και το κομμάτι της συναινετικής αυτοκτονίας. Τουλάχιστον για μένα και το έθεσα και τούτο στο άρθρο.

Ανορθόδοξος είπε...

Φίλε δείμε
Πολύ ενδιαφέρουσα προσέγγιση, για ένα θέμα όντως δύσκολο... Πρίν κάποια χρόνια είχα γράψει κι εγώ στο ίδιο μήκος κύματος:

http://falsefaith.blogspot.com/2009/01/blog-post_21.html

ΟΠΙΣΘΟΔΡΟΜΙΚΟΣ είπε...

Λοιπὸν ἀγαπητοὶ καὶ ἀγαπητές, ὅπως δὲν ρωτἠσαμε κανέναν γιὰ τὸ ἂν θέλαμε νὰ ἔρθουμε σὲ αὐτὸ τὸν κόσμο καὶ ἂν θέλουμε νὰ πεθάνουμε, ἔτσι καὶ σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση δὲν θὰ ρωτήσουμε...Ἄλλο τὸ τί θὰ ἔπρεπε νὰ γίνει κατὰ τὶς προσωπικές μας ἀπόψεις(ποὺ δὲν εἶναι ἀναγκαστικὰ σωστὲς) καὶ τί γίνεται.

ShareThis