Τους τελευταίους μήνες ο οικονομικές ειδήσεις για περικοπές δαπανών δίνουν και παίρνουν. Τα ελληνικά ΜΜΕ βρήκαν μια πολύ καλή ευκαιρία να προβάλλουν όλες τις σχετικές επιλογές εθνικών κυβερνήσεων προκειμένου να στηρίξουν τις κυβερνητικές επιλογές της χώρας, ώστε να φανεί στο πλαίσιο προπαγάνδας ότι τα μέτρα είναι παγκόσμιο φαινόμενο (και άρα πρέπει να τα αποδεχτούμε).
Φυσικά, αποκρύπτεται ότι πρόκειται για ένα οικουμενικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο περικοπής δαπανών προς τα φτωχότερα στρώματα. Μία πολιτική φόρμουλα που έχει θέσει ως σκοπό της την εξάλειψη των κρατικών ελλειμμάτων με την ταυτόχρονη εξισορρόπηση εισαγωγών κι εξαγωγών. Βέβαια, το μοντέλο αυτό δεν είναι και τόσο νέο. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες έχει αποκτήσει τέτοια ένταση.
Η οικονομική κρίση του 2008 έφερε τις κυβερνήσεις αντιμέτωπες με τους τραπεζικούς κολοσσούς τους οποίους και είχαν εκθρέψει. Σε αυτούς στηρίζονταν η κοινωνική πολιτική, εκεί βασίζονταν τα κράτη προκειμένου να καλύπτουν τα ελλείμματά τους μέσω δανεισμού, εκεί στηρίζονταν η βιομηχανική ανάπτυξη μέσω της υπερκατανάλωσης. Ωστόσο, οι τραπεζικές επιχειρήσεις είναι τόσο δυνατές ώστε ακόμα και ισχυρές κυβερνήσεις -με ισχυρή βιομηχανική ανάπτυξη- αδυνατούν να συγκρουστούν ή να ελέγξουν το τραπεζικό κεφάλαιο άμεσα.
Έτσι, επιλέχθηκε ο έλεγχος των ελλειμμάτων και η σταδιακή αποχώρηση από τον τραπεζικό δανεισμό (με τη σημερινή έννοια τουλάχιστον). Είναι φανερό πια ότι οι χώρες που δε θα μπορέσουν να ελέγξουν το έλλειμμά τους, στο μέλλον θα αντιμετωπίσουν προβλήματα επιβίωσης όχι μόνο στο πλαίσιο των εθνικών ελίτ αλλά ακόμα και σε επίπεδο λαού, μέσω της πτώσης κατανάλωσης και παραγωγής.
Από την άλλη, μακροοικονομικά, είναι γνωστό πως προκειμένου να είναι βιώσιμη μια οικονομία οφείλει να έχει ισορροπημένο το δέκτη εισαγωγών κι εξαγωγών. Πώς είναι αυτό όμως δυνατόν σε κοινωνίες που είναι αποκλειστικά (σε παγκόσμια κλίμακα) εισαγωγείς; Μέσω της πτώσης των εισαγωγών, φυσικά. Και η μείωση των εισαγωγών μπορεί να επέλθει μόνο μέσω της μείωσης της κατανάλωσης. Παράλληλα, οι πιο ισχυρές βιομηχανίες προκειμένου να επιβιώσουν θα υποχρεωθούν να αναζητήσουν καταναλωτικό κοινό στο εξωτερικό[1]. Οι άλλες απλά θα κλείσουν. Και φυσικά σε ένα τέτοιο κόσμο οι μετανάστες και όσοι δεν μπορούν να καταναλώσουν ή να εργάζονται πρέπει να απομονωθούν.
Η μείωση των ελλειμμάτων, όμως, δε κοιτά τις λαϊκές ανάγκες (είτε καταναλωτικές είτε υπερκαταναλωτικές). Η εξισορρόπηση αυτή εξετάζει τα οικονομικά αποθέματα και ους δέκτες. Εξάλλου, ο νεοφιλελευθερισμός ουδέποτε προσπάθησε να πείσει για το φιλολαϊκό του πρόσωπο.
Βέβαια, την ίδια αυτή στιγμή της ανατροπής των ελλειμμάτων, οι τιμές ανεβαίνουν σε όλα τα αγαθά και μοιάζει να καταρρίπτεται ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης. Οι μισθοί κατατρακυλάνε σε όλο τον κόσμο, οι απολύσεις είναι καθημερινό φαινόμενο, αλλά οι τιμές ανεβαίνουν. Οι εξεγέρσεις των λαών (από ΗΠΑ μέχρι Ινδία και αραβικό κόσμο) αποτελούν μόνιμη θεματολογία, ακόμα κι αν τα αίτια δεν είναι τα ίδια. Ωστόσο, αξίζει να θυμόμαστε ότι ο καπιταλισμός είναι γνωστό ότι κάνει τακτικά κύκλους. Πάντα ζούμε με το φόβο της επόμενης κρίσης. Όσο όμως οι κυβερνήσεις επιλέγουν νεοφιλελεύθερες πολιτικές τόσο, η κατάσταση δυσχεραίνει.
[1] Ήδη οι σχετικοί ελληνικοί δείκτες παρουσιάζουν αξιοσημείωτη αύξηση των εξαγωγών κυρίως προς τη Γερμανία.
14 έκριναν :
Η εξήγησή σου Δήμο για "μοντέλο περικοπής δαπανών προς τα φτωχότερα στρώματα" έχει κάμποσα στρώματα που χρειάζονται εξήγηση: Όταν η κρίση ξεκίνησε από τα στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ το 2007, το πρώτο που έκανε η Κυβέρνηση ήταν να νομοθετήσει το πάγωμα της φιλοκέρδειας των τραπεζών και να δώσει με διάφορους τρόπου λεφτά κατ' ευθείαν στα φτωχά στρώματα να πληρώσουν τις δόσεις τους.
Το πρόβλημα ήταν ότι επί 40 χρόνια η παγκόσμια οικονομία λειτουργούσε δανειζόμενη, ο δανειστής του δανειστού για να δώσει δανικά, και οι αριθμοί απλά ξεπέρασαν αστρονομικά ότι πραγματικό αντίκρισμα υπήρχε. Δηλαδή φούσκωσε ένα μπαλόνι το οποίο τελικά, μετά από τόσες δεκαετίες, έσκασε.
Τα μέτρα που περιγράφεις περί εισαγωγών εξαγωγών και λόγους γι αυτό, τα λες σωστά, αλλά, είναι προσωρινά τραυμαπλάστ καθώς το παγκόσμιο σύστημα ψάχνεται γνωρίζοντας καλά το γεγονός ότι το ίδιο το τραπεζικό σύστημα απέθανε λόγω αποτυχίας και προσπαθούν να βρουν λύση προς ένα καινούργιο τρόπο.
Ο καπιταλισμός χρειάζεται τα φτωχά στρώματα να έχουν να ξοδεύουν για αυτά που βλέπουν να διαφημίζονται στην τηλεόραση. Δεν συμφέρει τον καπιταλισμό να ευνουχίσει οικονομικά τα φτωχά στρώματα.
Η Ελλάδα όμως έχει και μια παραπάνω πτυχή στο πρόβλημα. Πες μου, θα ήμασταν εδώ που είμαστε αν ο Καραγκιόζης δεν είχε πει στον Μπάρμπα Γιώργο: "Έεεε, παππού! Άμα δώσουμε ενέχυρα τα παιδιά θα μπορέσουμε να βάλουμε μια πισίνα δίπλα στην καλύβα σαν αυτές που βλέπουμε στα σήριαλ από την Αμέρικα!"
Απίθανο να καταρριφθεί ο νόμος της προσφοράς & ζήτησης, Δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάτι άλλο στη θέση του! Ίσως πιέζονται τα όριά του
Δημήτρη, δυστυχώς θα διαφωνήσω στο πνεύμα. Η σχετική νομοθέτηση κατά των τραπεζών δεν περιορίζει το κρατικό έλλειμμα. Η παγκόσμια οικονομία λειτουργούσε με δανεικά αφενός μεν επειδή πίστευε στην τεράστια δύναμη του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου (κι ουδέποτε υποψιάστηκε τέτοια κρίση). Όλη η βιομηχανία και κάθε αναπτυξιακή πολιτική στηρίζονταν στο τραπεζικό κεφάλαιο.
Το ισοζύγιο δε εισαγωγών-εξαγωγών είναι απλά ένα μέτρο μαζί με όλα τα άλλα. Είναι ένας πολιτικοοικονομικός στόχος που όμως επηρεάζει τη σταθερότητα του νομίσματος και τη συναλλακτική του αξία.
Καίσαρα, σαφώς και πιέζεται. Αλλά δε βλέπω και κανένα μαθηματικό τύπο που δικαιολογεί την αύξηση των τιμών. Βέβαια, ο καπιταλισμός είναι απάνθρωπος και αδιαφορεί για την ανθρώπινη ζωή και πείνα.
Η νομοθέτηση που εννοούσα έγινε στις ΗΠΑ το 2007-8 για να σταματήσει τις τράπεζες από το να ανεβάσουν τα επιτόκια στα αδέσμευτου επιτοκίου δάνεια, να τις σταματήσουν από το να κατάσχουν σπίτια, και να δώσουν κατ' ευθείαν λεφτά στους πολίτες να βοηθηθούν με τις δόσεις. Τα ξέρω αυτά πρώτο χέρι γιατί ως το 2008 είχα κι εγώ σπίτι στην Αμερική με δάνειο. Δεν νομίζω να έκανε τίποτα τέτοιο καμιά Ευρωπαϊκή κυβέρνηση.
Κατά τα άλλα που λες συμφωνούμε σε όλα, όπως είπα και πριν, και στο κείμενο και στην απάντησή σου -απλά έθεσα μια μεγαλύτερη εικόνα υπ' όψιν την οποία σεβαστόν ότι δεν την δέχεσαι στο πνεύμα της.
Για την Ελλάδα πάντως, πρέπει σίγουρα να εξετάσουμε και εκείνη την πτυχή στην οποία αναφέρθηκα τόσο ποιητικά στο παραπάνω μου σχόλιο, στο τέλος :-)
Κατά την άποψή μου η παγκόσμια κρίση είναι κρίση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Είναι μια κατάσταση που ξέφυγε από τον έλεγχο. Το κερδοσκοπικό μοντέλο που βασίσθηκε στη παραγωγή αγαθών, με μηδενικό εργατικό κόστος, με σκοπό να μοσχοπουληθούν στους πλούσιους καταναλωτές της δύσης κόλλησε.
Οι πολυεθνικές που εκμεταλλεύτηκαν το ελεύθερο παγκόσμιο εμπόριο χωρίς περιορισμούς, θησαύρισαν. Η απαξίωση όμως του παραγωγικού ιστού στη δύσης, από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, την αποστέρησε από την παραγωγή πλούτου και σε κάποια στιγμή οι πλούσιοι καταναλωτές έμειναν χωρίς χρήμα. Με την προτροπή όμως των πολυεθνικών ο καταναλωτικός παροξυσμός συνεχίστηκε με δανεικά. Ήταν η ευκαιρία των τραπεζών για υπερκέρδη. Με υποθήκη το εργασιακό μέλλον των εργαζομένων ή τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των κρατών, οι τράπεζες δάνειζαν για να κερδίζουν και εμείς χαρούμενοι καταναλώναμε.
Η πλεονεξία όμως, χαρακτηριστικό του μεγάλου κεφαλαίου, οδήγησε τον δανεισμό σε αδιέξοδο (επισφαλή δάνεια, ελλείμματα κτλ). Οι στρόφιγγες του χρήματος από τις μεγάλες τράπεζες κλείνουν και ξεσπά η κρίση. Η μείωση της κατανάλωσης στη δύση θίγει τις πολυεθνικές του παγκόσμιου εμπορίου, ενώ παράλληλα οι μεγάλες τράπεζες δεν είναι διατεθειμένες να συνεχίσουν τον δανεισμό επειδή είναι επισφαλής. Μέσα σαυτή την αντίφαση του καπιταλισμού τα θύματα φυσικά είναι οι δυτικοί πολίτες. Χωρίς την δυνατότητα παραγωγής αξιών – πλούτου, εξαρτημένοι από τις τράπεζες, βρίσκονται στο απόλυτο αδιέξοδο.
Και δε βλέπω να σκέφτονται να ελέγξουν τις τράπεζες στην Ευρώπη, thinks.
Dyer, πολύ καλή η παρέμβασή σου, συμφωνούμε απολύτως. Μην ξεχνάς ότι σχεδόν το σύνολο της βιομηχανίας στηρίζεται στα τραπεζικά δάνεια κι όχι μόνο. Και ακόμα περισσότερο στο χρηματιστηριακό.
Άδη, θα μου επιτρέψεις να σημειώσω ότι δεν αναφέρομαι συλλήβδην στην αριστερά, αλλά στους αριστεριστές και την εμμονή τους για την επανάσταση.
Νομιζω πως στην παρουσα φαση οι νεοφεουδαρχες προσπαθουν μεσω "της μειωσης των ελλειματων" απλα να επιστρεψουν σε πιο παλιες καταστάσεις....
Zaphod, δεν είμαι σίγουρος. Δε νομίζω ότι απλά έθεσαν ως στόχο την επιστροφή στο ΙΘ΄ αιώνα με κίνδυνο να συγκρουστούν άσχημα με τις λαϊκές μάζες και κυρίως τη μεσαία τάξη. Κάτι άλλο διακυβεύεται και εξαιτίας αυτού στοχεύουν κατακτήσεις.
Φίλε μου Δείμε, η οπτική γωνία από την οποία αναλύεις το πρόβλημα, ότι δηλαδή οι κυβερνήσεις επιθυμούν να σταματήσουν να δανείζονται για να μην είναι υποχείρια των τραπεζών, είναι κάτι το οποίο το είχα διαβάσει σε μια ανάλυση ενός αμερικανού καθηγητή πριν λίγο καιρό σε κάποια εφημερίδα, συγχώρεσέ με αλλά δε θυμάμαι ποιά ήταν. Περιέγραφε τους ίδιους συλλογισμούς που κάνεις κι εσύ. Αλλά είναι κάτι το οποίο τελικά είναι εφικτό; Μπορεί να γίνει πραγματικότητα; Γιατί μου φαίνεται λιγάκι δύσκολο, τουλάχιστον για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η άποψή μου είναι ότι όλη αυτή η κρίση είναι σε μεγάλο βαθμό τεχνητή με σκοπό να γίνει μια "επανεκκίνηση" όλου του συστήματος. Από τις εργασιακές και οικονομικές συνθήκες μέχρι και τις κοινωνικές. Σε λίγο χρονικό διάστημα πιστεύω ότι θα επανακαθοριστούν και θα τεθούν εκ νέου πολλά από τα πράγματα που τώρα θεωρούνται δεδομένα.
Γαμώ το μου, ρε τελευταίε. Κι εγώ που νόμιζα ότι είχα πρωτότυπη και μοναδική σκέψη. Ρε χάλασες τώρα...
Δε το ήξερα όντως το άρθρο. Είναι μία εικόνα που παρατηρώ. Ίσως να έχω και άδικο. Σίγουρα δεν είναι δυνατό να ξεφύγουν από τα τραπεζικά γρανάζια. Η κρίση δε νομίζω πως είναι τεχνητή. Είναι φυσικό γέννημα του καπιταλισμού. Ωστόσο, ότι θέλουν να τη χρησιμοποιήσουν ως μηχανισμό επανεκκίνησης, είναι μια αλήθεια.
Ρε Δείμε, μη χαλιέσαι, το αντίθετο. Πρέπει να καμαρώνεις που επιβεβαιώνεσαι κι από κάποιον άλλο. Θα κοιτάξω σπίτι, κι αν δεν έχουν πεταχτεί οι εφημερίδες (πράγμα πολύ πιθανόν γιατί η κυρία του σπιτιού έχει μια τάση να ξεκαθαρίζει τα πάντα), θα σου πω ποιός ήταν. Σπάω το κεφάλι μου και δε θυμάμαι το όνομα. Η εφημερίδα πρέπει να ήταν ή το κυριακάτικο Βήμα, ή κάποια από Ελευθεροτυπία ή Έθνος. Θα το κοιτάξω.
Σε κάθε περίπτωση πάντως το σκεπτικό σου προδίδει άνθρωπο με διαύγεια πνεύματος, δε νομίζω ότι όλοι μπορούν να κάνουν εύκολα τέτοιους συσχετισμούς και τέτοιες σκέψεις. Εγώ πάντως όχι.
Η προσωπική μου άποψη: σε τακτά χρονικά διαστήματα το οικονομικό σύστημα "μπουκώνει"!
Μέχρι τώρα το "ξεμπούκωναν" με μεγάλους πολέμους που επέτρεπαν "να μηδενιστεί το κοντέρ".
Τώρα προσπαθούν να το "ξεμπουκώσουν" χωρίς πόλεμο...
Οι πόλεμοι δεν αποτελούσαν ξεμπούκωμα, αλλά προσπάθεια ενίσχυσης; του πλούτου, ενώ τώρα θέλουν να τον προστατεύσουν. Οι πόλεμοι αντιθέτως, Άσκαρ, μπούκωναν το σύστημα και εξήγειραν λαούς και κοινωνικά στρώματα.
Όχι ρε, τελευταίε, δε χαλιέμαι, αντιθέτως μέσα από την πλάκα χαίρομαι κιόλας, το απολαμβάνω.
Δημοσίευση σχολίου