Τα γιαπωνέζικα ρίχτερ εφαλτήριο για την προστασία μας

Ο σεισμός στην Ιαπωνία και το επερχόμενο τσουνάμι λογικό ήταν να φέρει και μνήμες και ερωτήματα για τη δική μας προστασία απέναντι σε φυσικές καταστροφές. Βέβαια, τα μέσα επικοινωνίας προτίμησαν να περιοριστούν στην καταστροφική δύναμη του νερού και του σεισμού, αλλά πρέπει, νομίζω, να εξετάσουμε συνολικά το πλέγμα των φυσικών καταστροφών. Και οι συνήθεις "φυσικές καταστροφές" στην Ελλάδα είναι οι σεισμοί και οι πλημμύρες με τις ισχυρές καταιγίδες.
Ας μη λησμονούμε ότι τα φυσικά φαινόμενα δεν αυξήθηκαν. Μάλλον μένουν με την ίδια συχνότητα. Ωστόσο, οι φθορές αυξήθηκαν σημαντικά. Τα αίτια είναι φανερά. Η απληστία μας, η καταπάτηση των φυσικών πόρων (κλείσιμο ρεμάτων και τσιμεντοποίησή τους, οικοδόμηση σε πλαγιές ή ρέματα, επέκταση αστικών κέντρων πάνω από ρήγματα κλπ) για χάρη των κατασκευών, συχνά έχουν ως αποτέλεσμα καταστροφές περιουσιών και όχι μόνο.
Με βάση τα στοιχεία των τελευταίων 100 χρόνων ο Εγκέλαδος χτυπάει στη χώρα μας με ένα σεισμό μεγέθους άνω των 5,7 Ρίχτερ σχεδόν κάθε 19 μήνες! Και βέβαια, η χώρα μας και κυρίως τα αστικά κέντρα είναι γενικώς προετοιμασμένα για μεγάλους γειτονικούς σεισμούς. Τι γίνεται όμως με τους σεισμούς ακριβώς δίπλα μας (ρήγμα Πάρνηθας, ρήγμα Βαθύλακου κλπ); Η επιστήμη δίνει τα «όπλα» προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις.
Είναι ενδεικτικό ότι στη χώρα μας από τα 80.000 δημόσια κτίρια της χώρας (σχολεία, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες κλπ.) που έπρεπε να έχουν ελεγχθεί από το 2000, έχουν ελεγχθεί περίπου τα 6.000. Κι από αυτά, όμως, που ελέγχθηκαν, σε ελάχιστα έγιναν οι παρεμβάσεις που κρίθηκαν αναγκαίες. Παράλληλα,  ενώ το 75% των κτιρίων της χώρας (65% των δημόσιων και 55% των σχολείων) έχουν κτιστεί πριν το 1985, δηλαδή με βάση τους παλιούς (ή και καθόλου) αντισεισμικούς κανονισμούς, δεν εφαρμόζεται κανένα πρόγραμμα προσεισμικού ελέγχου και ενίσχυσης. Από την άλλη, οι σεισμοί της Αθήνας απέδειξαν ότι 1 στα 10 κτίρια με ζημιές και 1 στα 2 σχεδόν από αυτά που κρίθηκαν κατεδαφιστέα ήταν επαγγελματικές στέγες, αλλά επίμονα δεν ελέγχεται η στατική επάρκειά τους[1].
Την ίδια στιγμή, η ανεξέλεγκτη οικοδόμηση, η επέκταση των πόλεων και το μεσοαστικό όνειρο για μία ημιπολυτελή κατοικία στα αστικά προάστια και την περιαστική ύπαιθρο οδηγούν σε καταστροφικές, όπως αποδεικνύεται αργότερα, επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον. Έλεγχοι από ειδικά επιστημονικά συνεργία ως γνωστόν δε γίνονται πουθενά, η δωροδοκία καλύπτει με ένα πέπλο σιωπής τα πολεοδομικά συνεργεία, ενώ συχνά οι δημοτικές αρχές για διατήρηση ή αύξηση της εκλογικής τους πελατείας κλείνουν τα μάτια στις κατάφορες παραβιάσεις θεμελιωδών νόμων της αειφορίας.
Ο σεισμός των 9 ρίχτερ και η καταστροφή της ακμάζουσας ιαπωνικής οικονομίας πρέπει να αποτελέσουν εφαλτήριο για τη δική μας προστασία. Είναι ανάγκη να ληφθούν μέτρα τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο έργων υποδομής. Κάλλιστα μία τέτοια πολιτική μπορεί να χαρακτηριστεί κοινωνική και να αποτελέσει ένα ακόμα δρόμο προς την ανάπτυξη με τη σύσταση ειδικών προγραμμάτων που θα προσφέρουν εργασία σε χιλιάδες πολίτες, ειδικευμένο, ανειδίκευτο κι επιστημονικό προσωπικό.
Σε επίπεδο πρόληψης καθίσταται αναγκαία η επιβολή διενέργειας τακτικών ασκήσεων ετοιμότητας (τουλάχιστον 3 καθ΄ έτος) σε όλους τους δημόσιους φορείς. Το δε σχολείο μπορεί μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να μετατραπεί σε χώρο εκπαίδευσης των ενηλίκων.
Μόνο η προετοιμασία μπορεί να μας προστατεύσει και η γρήγορη κινητοποίηση. Δεν μπορούμε να περιμένουμε τα σωστικά συνεργεία και τις εθελοντικές ομάδες, αλλά εμείς οι ίδιοι να είμαστε έτοιμοι πριν εγκλωβιστούμε. Δυστυχώς, όμως βλέπουμε τόσο σε σχολεία όσο και σε δημόσιες υπηρεσίες ούτε ασκήσεις ετοιμότητας να γίνονται. Ακόμα και όταν γίνονται θεωρείται ως ένα αστείο παιχνίδι, ως αφορμή να γλιτώσουμε δουλειά κι όχι να μάθουμε να σώζουμε τη ζωή μας.
Είναι αναγκαίο όσο ποτέ να αναπτυχθεί η έρευνα (ποσοτικά και ποιοτικά) για την ενημέρωση και την προετοιμασία της χώρας. Πρέπει να συνταχθούν ειδικές μικροζωνικές και γεωλογικές μελέτες καταλληλότητας τόσο στα μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα (αντισεισμικότητας) όσο και στην ύπαιθρο (που συνήθως έχει προβλήματα πλημμυρών). Ομοίως πρέπει να χωροθετηθούν και οι μεγάλες εγκαταστάσεις λαμβάνοντας υπόψη όχι την ιδιωτική οικονομία και την ιδιοκτησία, αλλά τους φυσικούς κινδύνους της κάθε περιοχής. Και φυσικά όλα τούτα πρέπει να ελέγχονται. Είναι αναγκαίος ο δημόσιος έλεγχος της εφαρμογής των θεσπισμένων όρων και προδιαγραφών κατασκευής, της ποιότητας των υλικών κλπ. Τόσο σε δημόσιους χώρους όσο και σε χώρους εργασίας.
Από την άλλη, σημαντικός είναι ο ρόλος της προστασίας και της εξασφάλισης ελεύθερων χώρων αναγκαίων για την εκτόνωση και καταφυγή του πληθυσμού. Και όταν μιλάμε για ελεύθερους χώρους δεν αναφερόμαστε στις ζώνες μη μπετόν που βαφτίζονται πάρκα, αλλά σε μεγάλες πλατείες, σε ανενεργά στρατόπεδα, σε ειδικά προετοιμασμένους χώρους με ετοιμότητα να υποστηρίξουν σε μια-δυο μέρες ικανό αριθμό ατόμων. Άρα σε τέτοιες εκτάσεις πρέπει να γίνουν με ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και έργα προετοιμασίας σε παροχή νερού και ηλεκτρισμού, διάθεση αντίσκηνων και βασικών υποστηρικτικών συσκευών.

18 έκριναν :

Θανασης Ξ. είπε...

Θα έπρεπε να ισχύουν όλα όσα λες Δήμο αλλά πούν' τα;;
Οι αντισεισμικοί κανονισμοί δόμησης είναι αλήθεια πως μετά τους σεισμούς του '80 σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα αυστηροποιήθηκαν. Και αυτό είναι ίσως το πλέον σημαντικό για τα 'νέα' κτίρια. Τώρα, για ελέγχους στα παλιά και για επεμβάσεις κλπ, αυτά θέλουν λεφτά και μάλλον θα αργήσουμε να τα δούμε, εάν τα δούμε ποτέ.
Θα θυμάσαι πως μετά τον τελευταίο μεγάλο σεισμό στην Πάρνηθα (150 νεκροί), είχε 'ληφθεί απόφαση' για την υποχρεωτική (όπως για τα ΙΧ) αντισεισμική δημόσια ασφάλιση όλων των κτιρίων με χαμηλό ασφάλιστρο (περίπου 10.000 δρχ το έτος τότε), που θα την αναλάμβανε το Επικουρικό ταμείο. Δεν έγινε ΠΟΤΕ. Και προφανώς δεν έγινε γιατί έκοβε πελάτες απ' τις Ιδιωτικές Ασφαλιστικές εταιρείες, τα συμβόλαια των οποίων είναι πανάκριβα με πολλά παραθυράκια, 'σκοτεινούς' όρους κλπ.
Όταν επομένως θα συμβεί κάτι, κάποιοι θα καταστραφούν, κάποιοι θα ζητούν κρατικές αποζημιώσεις, κλπ.

αθεόφοβος είπε...

Πολύ σωστές οι προτάσεις που κάνεις αλλά όταν τις διαβάζω έχω την αίσθηση πως τις έγραψε κάποιος που ζεί εκτός Ελλάδος και δεν ζει την ελληνική πραγαμτικότητα!

thinks είπε...

Πολύ ουτοπικό σε βλέπω σήμερα Δήμο. Που; εδώ; έλεγχο; ποιός ελέγχει και με τι κριτήρια; υποδομή; πόσα θα βγάλει ποιός; Και μετά τι να αποφασίσουμε να κάνουμε όταν ο κάθε νοματαίος θα λέει το δικό του και θα έχουν ο καθένας δίκιο κι ο κάθε άλλος άδικο;

Νομίζω στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ πιο απλά: Όσο δεν γίνεται σεισμός και θεομηνίες δεν χρειάζεται έλεγχος και έξοδα! Άμα γίνει, η φύση θα βρει ποιά ήταν τα ασταθή έργα σε 45 δευτερόλεπτα από μόνη της αντί να χλαπακώνουμε δισεκατομμύρια επί χρόνια να τα ψάχνουμε ένα-ένα...

Ήταν στην Φτέρη Αιγίου μια πηγή ψηλά στο βουνό που την λέγαν "Πέντε Βρύσες", κι ένας τσοπάνης είχε τη στάνη του εκεί. Ο τσοπάνης απεφάσισε να κάνει λίγη υποδομή και να σκάψει την πηγή, και να μπήξει μέσα υδραυλικούς σωλήνες ώστε να κάνει βρύση αληθινή. Κι η πηγή στέρεψε. Την θυμάμαι όμως πόσο δροσερή ήταν όταν έτρεχε ακόμη το γάργαρο νερό πριν κάνει ο Ρωμιός την υποδομή του.

Εγώ, με τον Αθεόφοβο, βλ., παραπάνω :-)

ellinida είπε...

Εχεις γεννηθεί σε λάθος χώρα, εσύ θα έπρεπε να έχεις γεννηθεί σε μιά χώρα όπως η Ελβετία. Εκεί τουλάχιστον το κράτος νοιάζεται και οι πολίτες είναι ασφαλείς. Ολοι νομίζουν ότι επειδή σαν χώρα είναι ουδέτερη δεν είναι ετοιμοπόλεμη. Ο καλύτερα προετοιμασμένος στρατός του κόσμου όπου όλοι είναι εκπαιδευμένοι και γιά φυσικές καταστροφές και πρώτες βοήθειες. Καταφύγια υπάρχουν γιά όλο τον πληθυσμό. Οικοδομή δεν χτίζεται δίχως.
Ολα ανεξαιρέτως τα κτίρια έχουν υπόγεια με πυρηνικά καταφύγια, πολυκατοικίες, σχολεία, δημόσια κτήρια. Τα οποία βέβαια είναι πάντα εξοπλισμένα με φίλτρα γιά τον αέρα, νερό και τρόφιμα τουλάχιστον γιά ένα εξάμηνο. Κι' ας τολμήσει κάποιος να μην έχει το καταφύγιο του έτοιμο ή να έχει μέσα ληγμένα, οι Δήμοι κάνουν ελέγχους. Απίστευτο ε;
Και δεν φτάνουν όλα αυτά αλλά το κράτος έχει εφόδια έτσι ώστε να καλύψει τις ανάγκες σίτησης ΟΛΟΥ του πληθυσμού γιά δυό χρόνια.
Καταφύγια ανά πάσα στιγμή έτοιμα να υποδεχτούν υπάρχουν κι' έξω από τις πόλεις στα οποία μπορεί κάποιος να διανυκτερεύσει κιόλας με κάποιο μικρό αντίτιμο.
Κατά τ' άλλα η Ελλάς το λίκνο του πολιτισμού είναι τόσο εκπαιδευμένη, ώστε να τηλεφωνούν όλοι στα κανάλια και να ζητάνε βοήθεια.

teleytaios είπε...

Δείμο κάτι γίνεται και δεν μπορώ να αφήσω σχόλια...

Θα συμφωνήσω κι εγώ με τους προλαλήσαντες, πολύ ουτοπικός είσαι...

Για να γίνουν όλα αυτά ή πρέπει να αλλάξει η Ελλάδα μυαλά ή να αλλάξει η Ελλάδα μυαλά!!! Δύσκολο μου φαίνεται...

thinks είπε...

@ ellinida

Καλά τα λες.
Πάντως, στην Ελβετία πράγματι το κράτος νοιάζεται για τους πολίτες, μάλλον επειδή το κράτος ΕΙΝΑΙ οι πολίτες :-)
Όταν κάποια μέρα καταλάβει ο Έλληνας ότι το κράτος του δεν είναι ο Αλιπασάς ή ο Σουλτάνος, και ότι κλέβοντας το κράτος του κλέβει τον εαυτό του, και πως ότι κάνει η κυβέρνηση είναι καμώματα δικά του γιατί αυτός ανέδειξε την κυβέρνηση... τότε ίσως και το Ελληνικό κράτος να αρχίσει να νοιάζεται για τους Έλληνες :-)

ο δείμος του πολίτη είπε...

Θανάση, για την ασφάλιση δεν το γνώριζα. Ορισμένες πτυχές δεν είναι οικονομικές με τη στενή έννοια των δαπανών και των επιδομάτων. Αποτελούν τμήμα μιας αναπτυξιακής πολιτικής, κοινωνικής πολιτικής υποδομών κι ασφάλειας των πολιτών, που όμως θα κινείται σε άλλο επίπεδο, σε άλλη πορεία που θα μπορούσε να στηρίζεται και στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, να δώσει δουλειά σε ανειδίκευτο κι εξειδικευμένο προσωπικό.

Αθεό, ίσως έχεις δίκιο. Ουσιαστικά το θέμα είναι πώς τελικά βλέπουμε την ανάπτυξη και την προσπάθεια μείωσης της ανεργίας. Ακόμα δεν έχουμε μάθει ότι η κοινωνική πολιτική δεν είναι η επιδοματική κοροϊδία που οδηγεί σε επανάπαυση και παρωχημένες λογικές. Η πολιτική δεν είναι διαχείριση, αλλά ανάπτυξη στις υποδομές, την ασφάλεια κλπ.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Τελικά, Δημήτρη, μερικές η επανάσταση γίνεται με το αυτονόητο. Το όλοι μαζί τα φάγαμε βλέπεις δεν είναι μόνο κυριολεκτικό. Είναι και μεταφορικό με την ανοχή που μας έφερε σε κινδύνους σωματικής ακεραιότητας και ανέχεια.

Πόσο δίκιο έχεις, Ελληνίδα. Έχω περάσει σχολεία στο στρατό για πρώτες βοήθειες, έχω συμμετάσχει σε ειδική ομάδα και έχω κάνει και τα δικά μου μαθήματα ακριβώς επειδή βλέπω τη δυσκολία όσων ζητών. Αλλά όταν βλέπω παιδάκια στο σχολείο να μου λένε ότι θα βάλουν την τσάντα ή θα κάτσουν κάτω την κάσα την ώρα του σεισμού (sic) τι πρέπει να κάνω; Να αδιαφορήσω; Διδάσκω, τονίζω, φωνάζω και γράφω. Αυτό μπορώ να κάνω.

Στο δήμο μου ανενεργό στρατόπεδο που διεκδικούμε ως χώρο πρασίνου το κάναμε κέντρο υποδοχής σεισμοπαθών (με όλες έτοιμες τις βασικές υποδομές σε ηλεκτρισμό και νερό) για το ο μη γένοιτο. Μία πράξη που εν μέρει αδυνάτιζε τη διεκδίκησή μας. Αλλά το κάναμε γιατί έπρεπε να είμαστε έτοιμοι. Και είμασταν σε όλα (όχι τα σχολεία και οι άλλες δημόσιες υπηρεσίες) αλλά ο Δήμος Σταυρούπολης με όλο το μηχανισμό του.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Γιατί, ρε τελευταίε; Έχει κανένας άλλος πρόβλημα με το σχολιασμό; Μήπως κάνεις κάτι λάθος;

Ξέρω ότι είναι δύσκολο να αλλάξουν οι άλλοι μυαλά. Εγώ προτάσεις μπορώ να κάνω μόνο και όσο μπορώ να επηρεάσω κάποιον να αναζητήσει. Αν μετά το κείμενό μου, δεις άλλα 20 ιστολόγια και με "γράψεις" δε θα φταίω εγώ :))

Στο τελευταίο, Δημήτρη, έχεις απόλυτο δίκιο. Ο ατομισμός και η αδιαφορία πριν το κακό εκεί μας οδηγεί. Και μετά όπως λέει κι ο Θανάσης απαιτούμε από το κράτος να λύσει δικά μας λάθη.

Alex είπε...

με ελπίδες και ευχολόγια πορευόμαστε δυστηχώς !!
πρόληψη ?? τι είναι αυτό ??
Δήμο μην ξύνεις πληγές οι οποίες δε γιατρεύονται..τα θεματά μας ένα ένα...τώρα τον πρώτο λόγο έχει το μνημόνιο !!!!! που μυαλό για εγκέλαδο...

ο δείμος του πολίτη είπε...

Κι εσύ, ρε Άλεξ; Ήλπιζα κι εγώ να βρεθεί κάποιος... :)

teleytaios είπε...

Κανείς δε σε "γράφει" Δείμο και οι προτάσεις σου είναι σωστές και αποδεκτές. Αλλά η παιδεία μας ως έθνος δε μας επιτρέπει να είμαστε τόσο ανοιχτόμυαλοι...

Δείμο, δεν έχω πρόβλημα μόνο με το δικό σου ιστολόγιο, αλλά και με άλλα του blogger. Δε φαίνεται να λύθηκε το πρόβλημα ακόμα. Με το openId δε γίνεται τίποτα και βάζω Όνομα/ΔιεύθυνσηURL, αλλά δεν πετυχαίνει πάντα. Πρέπει να επιμείνω. Μάλλον είναι πρόβλημα της google, το ίδιο κάνει και σ' ένα γνωστό μου.

Update: Είναι η τρίτη φορά που πατάω το κουμπί δημοσίευση, για να δούμε...

ο δείμος του πολίτη είπε...

Τελευταίε, δεν έκανα κάποια μομφή. Σχήμα λόγου ήταν αυτό που έγραψα για το "γράψιμο". Είναι όμως μία κοινή συνήθεια, κάνοντας ζάπινγκ στο ιστοχωριό μας.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Μη φοβάσαι ρε συ Δείμε!
Ο θεός της Ελλάδας δεν την αφήνει να καταστραφεί!

ο δείμος του πολίτη είπε...

Λες, Άσκαρ, να επαναπαυτώ στο Θεό;

gatodiakritikos είπε...

Τι να πρωτο-προλαβει κι ο Θεος πια, με εμας που εμπλεξε;; Πολυ εμπεριστατωμενη η αναλυση σου. Το θεμα ειναι οτι παλι το κακο απροετοιμαστους θα μας βρει!
Η ελλειψη οργανωσης και πρωτοβουλιας, ο φαυλος κυκλος της αδιαφοριας καλα κρατει φιλε δειμο. και το μονο που πρεπει να κανουμε απο δω κι περα ειναι το σταυρο μας μπας και τη γλιτωσουμε απο μια τετοια ενδεχομενη καταστροφη!

Marina είπε...

Εξαιρετικές οι προτάσεις σου, όπως δεν τις βλέπω να εφαρμόζονται άμεσα. Οι Ελληνες είμαστε reactive και όχι proactive σα λαός. Κάποια απο αυτά που προτέίνεις θα γίνουν ΑΜΑ γίνει μεγάλος σεισμός και ΑΝ πέσει το κτίριο κανενός σημαντικού υπουργείου!. Ακούγεται φαιδρό, αλλά αν το καλοσκεφτείς..είναι και ντροπή μας.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Γατοδιάκριτε, κανείς δεν περιμένει από το Θεό. Αλλά ούτε και από τον Άνθρωπο.

Μαρινάκι, σε κατανοώ, καλή μου. Πιο εύκολο είναι να πέσει ο ουρανός στο κεφάλι μας, παρά να αρχίσουμε την πρόληψη.

ShareThis