Λεκτικός πληθωρισμός κι εξευτελισμός

Στην Ιστορία του ο Θουκυδίδης[1] έκανε λόγο για την αλλαγή των λέξεων σε περιόδους εμφυλίου πολέμου. Εδώ και λίγες δεκαετίες όμως στην ελληνική γλώσσα παρατηρούμε έναν περίεργο λεκτικό πληθωρισμό που κατάντησαν να αλλοιώσουν το νόημα των λέξεων σε σημείο που να μην έχουμε να πούμε κάτι νέο. Η δογματική προσέγγιση και η πολιτική επιπολαιότητα με την οποία χρησιμοποιούνταν ορισμένες λέξεις, μας οδήγησε σε ένα λεκτικό τέλμα. Ο λαϊκισμός  και ο πολιτικός τυχοδιωκτισμός άλλαξαν όλο το πολιτικό λεξιλόγιο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η λέξη χούντα. Τόση πολύ χρησιμοποιήθηκε ώστε τελικά ξεχάσαμε την ίδια τη χούντα. Ανάλογη και η περίπτωση της κατοχής όπου ξεχάσαμε την Κατοχή. Ομοίως και η κατοχική κυβέρνηση ή κυβέρνηση Τσολάκογλου ή εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας  ή κυβέρνηση δοσίλογων.

Η ανάγκη κάποιων να πιέσουν ψυχολογικά το εκλογικό υποκείμενο, το λαό, χρησιμοποίησαν αφειδώς λέξεις σε βάρος τόσο των ιστορικών γεγονότων όσο και της παρούσας κατάστασης. Λέξεις που ισοπεδώνουν τις εκτελέσεις στην Καισαριανή, τη Θεσσαλονίκη, το Χορτιάτη, το Δίστομο, τα Καλάβρυτα και τα κρεματόρια με μία υποτακτική στάση απέναντι στην ΕΕ (μία υποταγή, μία εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων που η πλειοψηφία των Ελλήνων αποδεχόταν επί 20 και πλέον έτη, αρχής γενομένης από το Μάαστριχτ και αργότερα με τη Σέγκεν και την είσοδο στην ΟΝΕ)

Ο Θουκυδίδης πίστευε ότι οι λέξεις χάνουν το νόημά τους σε περιόδους πολιτικής κρίσης. Μα η σύγχρονή μας αλλαγή άρχισε πολύ πριν την κρίση. Αν κάποτε διεκδικούνταν αύξηση των μισθών πείνας, σήμερα πώς να τους ονομάσουμε;

 

Σε ανάλογο πάντως ύφος ο λεκτικός πληθωρισμός έχει ισοπεδώσει ακόμα και κοινωνιολογικές ή νομικές έννοιες. Έτσι, το ένα σύνηθες (για άντρες) περιστατικό εξευτελισμού της προσωπικότητας, έγινε με μιας σεξουαλική παρενόχληση. Και φυσικά ως υπηρετήσαν το στράτευμα ενοχλούμαι να βλέπω ανακοινώσεις τόσο εύκολα να υιοθετούνται από οργανώσεις μέσα σε μία εντελώς λάθος λογική –μην πω και συντεχνιακή. Δηλαδή μία γυναίκα όταν το παθαίνει είναι σεξουαλική παρενόχληση, αλλά όταν είναι για άνδρα είναι τι; Ποια έννοια να βρούμε; Ανδρισμός

Κι όμως το γύμνωμα δεν αποτελεί σεξισμό αλλά καταφανή παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων (οι Αμερικανοί το έκαναν ως βασανιστήριο στις φυλακές του Ιράκ με γυμνούς άνδρες μπροστά από γυναίκες ως υπέρτατη προσβολή και ψυχολογική πίεση) και προσβολή της αξιοπρέπειας του ατόμου. Είναι μία πάγια τακτική των Ενόπλων Δυνάμεων προκειμένου να ισοπεδώσει την προσωπικότητα του ατόμου και να τον εντάξει άβουλα στη μάζα (κομφορμισμός).

Είναι η στρεβλή λογική υπαγωγής του ατόμου όχι διά της πειθούς, αλλά διά του εξευτελισμού στην ιεραρχία. Αν αυτό γίνει εξωθεσμικά θα θεωρηθεί βασανιστήριο, προσβολή, εγκληματικό. Αν γίνει όμως στις Ένοπλες Δυνάμεις και εκείνες της Ασφαλείας, μοιάζει να ξεπερνιέται… Αλλά τελικά άλλο η υποταγή κι άλλο η υπακοή.

Όπως έγραφα κι αλλού, η υπακοή είναι μια εσωτερική ανάγκη να υποβιβάσω συνειδητά τον εαυτό μου για το καλό της ομάδας, για κάτι ανώτερο. Είναι ένας αυτοέλεγχος, μια δημοκρατική αξία που στηρίζεται στις ατομικές αρχές, το σεβασμό και την πειθώ. Η υποταγή είναι μία βαθιά αντιδημοκρατική απαίτηση, που αποκλείει την πειθώ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση επιτυγχάνεται διά του εξευτελισμού.

Και πριν προλάβει να εγείρει κάποιος ενστάσεις ότι μιλάμε για ιατρικές εξετάσεις, ας πάει να τις κάνει σήμερα με τον ίδιο τρόπο… Θα το ήθελε; Θα το έκανε εθελοντικά;

---

[1] Βιβλίο 3. Κεφάλαιο 82