Με αφορμή μια αυτοκτονία…

Η κρίση στην αρχή παρουσιάστηκε ως δημοσιονομική. Σύντομα εξελίχθηκε σε οικονομική, αλλά τελικά κατέληξε μια βαθιά κοινωνική κρίση. Οι αριθμοί -ψυχροί, κομφορμιστικοί- αποκαλύπτουν την άλλη διάσταση, που οι οικονομολόγοι αποφεύγουν να συζητήσουν: τον ανθρώπινο πόνο (αν μπορεί τούτος να φανερωθεί από έναν αριθμό).

Η θορυβώδης αυτοκτονία του Δημήτρη Χριστούλα έφερε στο φως μία άλλη εικόνα της κρίσης, εκείνη της ραγδαίας αύξησης των αυτοκτονιών. Μόνο στα δύο πρώτα χρόνια της κρίσης (2009-2011) σε περιστατικά αυτοκτονίας καταγράφηκαν ως πρωταγωνιστές 1720 συμπολίτες μας. Και το χειρότερο είναι ότι οι δείκτες εμφανίζουν σαφή αυξητική τάση.

Τη στιγμή που η κοινωνική κρίση βαθαίνει και η ανασφάλεια μπαίνει βιαίως στα σπίτια μας, το άτομο γίνεται πιο ευάλωτο ψυχολογικά, πιο αδύναμο να αντισταθεί στις κακές συνθήκες και τις αγωνίες. Η οικονομική κρίση και η έλλειψη προοπτικής και ελπίδας για το μέλλον, ενεργοποιούν το έλλειμμα ανθεκτικότητας και κινητοποιούν και αυτοκαταστροφικούς μηχανισμούς σαν μοιραίο μέσο επίλυσης της αντίφασης ανάμεσα στο όνειρο, τις ανάγκες και την πραγματικότητα ή απαισιόδοξο μέλλον.

Η συναισθηματική κατάσταση η οποία μπορεί να ωθήσει ακόμη και στην αυτοκτονία δεν συνιστά απαραίτητα φαινόμενο «κλινικής κατάθλιψης». Η επιστημονική κοινότητα παρατηρεί ένα εκτεταμένο φαινόμενο «κοινωνικής οδύνης», το οποίο αποτελεί ένα μείγμα «χαμηλής αυτοεκτίμησης, ναρκισσιστικής ευαλωτότητας, μείωσης της ανθεκτικότητας και ουσιαστικά πολύ μεγάλης αδυναμίας του ατόμου να επεξεργαστεί ψυχικά νέους μηχανισμούς άμυνας για να επιβιώσει απέναντι σε αυτή την ακραία κρίση».

Φαντάζει, λοιπόν, αστείο να προσπαθούμε να επιλύσουμε με απλές ψυχολογικές προσεγγίσεις το πρόβλημα. Οι νέου τύπου -για τα ελληνικά δεδομένα- αυτοκτονίες όπως και η εγκληματικότητα, δεν προσεγγίζονται με ψυχιατρική λογική, αφού έχουν βαθύτατα πολιτικές ρίζες. Έχει παρατηρεί πως μία αύξηση κατά 1% στην ανεργία, επιφέρει αύξηση 0,8% στις αυτοκτονίες (ηλικίας κάτω των 65 ετών) και αύξηση 0,8% στις ανθρωποκτονίες.

Τη στιγμή που περίπου 2 άνθρωποι αποπειρώνται να τερματίσουν τη ζωή τους κάθε μέρα, ένας άλλος άνθρωπος χάνει τη δική του σε δολοφονία, ενώ καταγράφεται περίπου μία ληστεία κάθε ώρα και 11 κλοπές και διαρρήξεις. Μπροστά σε μία τέτοια εικόνα που αν συνδυαστεί με τον αριθμό των αυτοκτονιών και των κρουσμάτων παραβατικότητας, δείχνουν μία εικόνα που απέχει από την πατρίδα που έσωσαν.

Ήδη υπολογίζεται ότι οι νέοι άστεγοι και οι πένητες ξεπερνούν το 20% του ελληνικού πληθυσμού και οι ουρές στα συσσίτια μεγαλώνουν μέρα με την ημέρα. Ήδη 439.000 ή 23% ανήλικοι στην Ελλάδα ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας (το 33,4% διαβιούν σε μονογονεϊκά νοικοκυριά), σύμφωνα με τη eurostat και άλλα 100.000 παιδιά αναγκάζονται να βγουν στην αγορά εργασίας, προσεγγίζοντας καταστάσεις Βουλγαρίας. Σε αυτούς τους αριθμούς προστίθεται ένα 20,1% νοικοκυριών ως φτωχά, ενώ 28,7%, το 2010 βρίσκονταν σε φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό. Ιδιαίτερα στα νοικοκυριά με παιδιά 12-17 ετών το ποσοστό εκτινάσσεται στο 34,7%.

Μετά από όλα τούτα τι άλλο να πούμε;

σχετικά γράψαμε παλαιότερα 

το οργισμένο μας σκοτώνουν, ηλίθιε 

και το νεότερο σκέψεις με αφορμή μια ακόμα αυτοκτονία