κυνήγι μαγισσών

Όσοι γνωρίζουν λίγη Ιστορία, θυμούνται το μεσαιωνικό κυνήγι μαγισσών. Το κυνήγι μαγισσών μπορούμε να πούμε ότι ήταν μια θρησκευτική πρακτική προκειμένου να τιθασεύσουν τις γυναίκες που επέλεγαν την ανεξαρτησία και την αντισυμβατικότητα με βάση τα κοινωνικά ιδεώδη της εποχής και του τόπου. Συλλήψεις και δολοφονίες που στο όνομα της θρησκείας δεν είχαν σκοπό μόνο να τιμωρήσει τη μάγισσα και να προφυλάξει τον τόπο από τη σατανική γυναίκα, αλλά πρωτίστως να εκφοβήσει τους άλλους και να τους παραδειγματίσει/συνετίσει.

Όσοι όμως νόμιζαν ότι το κυνήγι σταμάτησε με την άφιξη της νεωτερικότητας, μάλλον απατήθηκαν. Γιατί στο λίκνο της δημοκρατίας δύο υπουργοί θυμήθηκαν τη μετανεωτερική αναβίωσή του. Ειπώθηκαν πολλά για το θέμα, για την επίθεση στην αξιοπρέπεια και την ανθρώπινη ιδιότητα των εκδιδόμενων γυναικών, για το διασυρμό τους και τη νομική οπτική του ζητήματος.

Κι όμως αναρωτιόμαστε, είναι η πρώτη φορά που συνελήφθη εκδιδόμενη παρανόμως γυναίκα σε παράνομο οίκο ανοχής; Είναι οι μόνες πόρνες φορείς του HIV; Πρώτη φορά πελάτες ήθελαν σεξ χωρίς προστασία; Άλλοτε γιατί δε βλέπαμε ανάλογες φωτογραφίες και δημοσιεύσεις; Τι έκανε τόσα χρόνια το Υπουργείο Υγείας για το AIDS;

Βέβαια, παλαιότερα ούτε εκλογές είχαμε ούτε είχε επιλεγεί τέτοια επικοινωνιακή τακτική. Παλαιότερα, στη belle époque της κατανάλωσης κανείς δεν ενδιαφέρονταν για μερικά μπορντέλα ούτε για μετανάστριες ή ελληνίδες φορείς της επάρατης ασθένειας. Οι πολίτες δεν ενδιαφέρονταν και οι πολιτικοί δε χρειάζονταν να επενδύσουν στο φόβο.

Τούτη τη φορά ο φόβος έγινε το κύριο επικοινωνιακό όπλο σε μία παραπέουσα κυβέρνηση κι ένα κόμμα που μεταφέρει την πολιτική του ατζέντα όλο και πιο μακριά από τα ανθρώπινα δικαιώματα όλο και πιο (ακρο)δεξιά..

Ο -κατά τα αμερικάνικα πρότυπα- συντηρητισμός σε όλο του το μεγαλείο. Ξενοφοβία, σεξ και AIDS (μόνο οι ομοφοβία λείπει). Δίπλα στη ρητορεία των δύο άκρων, έρχεται η αντιμεταναστευτική ρητορεία και μετά ο σεξουαλικός τρόμος. Η κυβέρνηση/οι δύο υπουργοί κατάφεραν να μεταφέρουν το δημόσιο διάλογο στην όχθη του τρόμου και να αποπροσανατολίσουν όχι μόνο από την εκλογική διαδικασία, αλλά και από το ζήτημα της παράνομης διακίνησης γυναικών και πορνείας..

Και το θέμα όμως δεν έχει να κάνει μόνο με την πορνεία και τη μετάδοση επικίνδυνων ασθενειών, αλλά και με το φύλο. Σε μία χώρα όπου έχουν σημειωθεί σημαντικά βήματα υπάρχουν όμως ακόμα μακροχρόνιες έμφυλες ανισότητες. Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται σχεδόν παντού ως κατώτερες και είναι άμεσα συνδεμένες με sex. Μία αντίληψη (ειδικά για το σεξ) που το διαδίκτυο και το ελληνικό life style των περιοδικών καλλιέργησαν από την αρχή της δεκαετίας του ’90[1].

Γιατί δεν πρέπει να λησμονούμε πως η εργαζόμενη μετανάστρια (ειδικά στην «βιομηχανία του σεξ») γίνεται αντικείμενο τριπλής εκμετάλλευσης (φύλου, καταγωγής και τάξης) λίγοι φαντάζονται την αγριότητα αυτής της εκμετάλλευσης. Γιατί τελικά η υπόθεση των εκδιδόμενων γυναικών αποκαλύπτει δύο άλλες παραμέτρους του κοινωνικού βίου: τη σεξουαλική εκμετάλλευση και το πόσοι τελικά πολίτες προστρέχουν να στηρίξουν αυτή την εκμετάλλευση.

Κι όμως εκείνοι που τώρα εμφανίζονται ως προστάτες της δημόσιας υγείας και της ευταξίας, εκείνοι που επενδύουν στον τρόπο της μαγείας, τόσα χρόνια δε φάνηκε να κάνουν κάτι για την προστασία της κοινωνίας. Αντίθετα, με την αδιαφορία τους επέτρεψαν να ανοίξουν δεκάδες παράνομοι οίκοι , έδωσαν την ευκαιρία σε κάποιους να θησαυρίσουν από την εκμετάλλευση μεταναστριών και ντόπιων γυναικών. Ενίσχυσαν με την αδράνειά τους (και στην πολιτική η αδράνεια ισοδυναμεί με συμμετοχή και πολιτική απόφαση) τη μετάδοση σοβαρότατων ασθενειών. Και βεβαίως τα ΜΜΕ να μοιράζονται την ίδια ευθύνη.

Ουσιαστικά, οι συλλήψεις αυτές αντί να δείχνουν επικοινωνιακά αυτό που διακαώς επιθυμούν οι δύο υπουργοί, αποκαλύπτουν τις ανεπάρκειες του συστήματος ολόκληρου.

Η Νομοθετική Εξουσία ποτέ δεν ασχολήθηκε με το ίδιο το θέμα σοβαρά[2]. Η Δικαστική Εξουσία πάντα άφηνε με μικρές ποινές ιδιοκτήτες οίκων και πόρνες. Η Εκτελεστική Εξουσία αναζητούσε τις εύκολες λύσεις και ο Τύπος πάντα προσπαθούσε να υποβαθμίσει τις κοινωνικές αδυναμίες (έτσι απλά το έβλεπε) στηρίζοντας συνειδητά ένα παράνομο εμπόριο εκατομμυρίων.

Βέβαια, κάπως έτσι, η υπερπροβολή του σεξ, η προβολή της πορνείας και το life style, γέννησαν και την αδιαφορία, την επανάπαυση από το AIDS (και άλλες σοβαρότατες σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους, όπως διάφορες οι ηπατίτιδες). Και σε τούτο το θέμα οι ευθύνες είναι αποκλειστικά του Υπουργείου Υγείας και των μίντια. Βέβαια, τώρα επενδύουν στον προεκλογικό τρόμο, αλλά μήνες πριν κανείς δεν ήθελε να αγγίξει ένα θέμα τόσο βρώμικο όσο τα καταγώγια που ήρθαν στο φως. Εξάλλου, οι πελάτες των παράνομων οίκων ήταν και δικοί τους πελάτες.

γράφτηκε για το tvxs.gr

---

[1] Παρενθετικά ας σημειώσουμε πως οι γυναίκες εξακολουθούν να κερδίζουν για την ίδια εργασία κατά μέσο όρο 15% λιγότερο από τους άνδρες, ενώ έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να βρεθούν άνεργες, αποθαρρύνονται περισσότερο λόγω της έλλειψης αξιοπρεπών θέσεων εργασίας να εισέλθουν στην αγορά εργασίας ή απασχολούνται σε χαμηλόμισθες, χαμηλής ποιότητας ή μερικής απασχόλησης εργασίες.

Συχνά μάλιστα οι άνδρες που αντιμετωπίζουν πιέσεις λόγω μακροχρόνιας επαγγελματικής ανασφάλειας αντιμετωπίζουν ως απειλή τη βελτίωση του οικονομικού status των γυναικών αυξάνοντας την αυταρχικότητα (Safilio-Rothschild, Socio-economic Determinants of the Outsomes of Women’s Income-Generation in Developing Countries, 1990). Στο ίδιο όμως συμπέρασμα καταλήγει και η UNESCO σημειώνοντας από το 1997 ότι η βελτίωση της γυναικείας οικονομικής και κοινωνικής θέσης μπορεί να οδηγήσει στη χειροτέρευση της θέσης της στην οικογένεια με την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας και αυστηρού ελέγχου.

Κατά καιρούς στην κοινωνική βιβλιογραφία και σε πολιτικές ρητορείες ακούγονται πολλές προτάσεις. Σχετικά όμως με τη γυναικεία φτώχεια και την αποτροπή της όλες αυτές οι προσεγγίσεις οδηγούν στη χρήση των γυναικών στο πλαίσιο πολιτικών για την κοινωνική ευημερία και ανάπτυξη, καταλήγοντας ουσιαστικά στη σκέψη ότι οι γυναίκες εργάζονται για την κοινωνική ανάπτυξη και όχι η ανάπτυξη για αυτές. Γίνεται δε φανερό από μελέτες ότι η φτώχεια συχνά συνδέεται με την εργασία των γυναικών στον άτυπο τομέα και με την ίδια την κοινωνική τους θέση[1]. Ένα μεγάλο ποσοστό εργαζόμενων γυναικών απασχολούνται στον άτυπο τομέα και συγκροτούν μία σημαντική μερίδα από το σύνολο των εργαζομένων γυναικών (M. Swaminathan, Κατανοώντας τον "άτυπο τομέα": μια επισκόπηση, Κοινωνική Ανάπτυξη και Κοινοτική Συνοχή).

Ο άτυπος τομέας εργασίας οργανώνεται συνήθως με παραδοσιακές σχέσεις απασχόλησης απέχοντας από την οργανωτική δομή μιας μονάδας παραγωγής και χρησιμοποιώντας τεχνολογία συνήθως ξεπερασμένη. Σε αυτόν μπορούμε να συμπεριλάβουμε πολλές εργασίες και ακόμα τα συμβοηθούντα μέλη μιας οικογένειας που εργάζονται αμισθί στην οικογενειακή επιχείρηση. Ουσιαστικά πρόκειται για εργασίες που εντάσσονται στην παραοικονομία υπό την έννοια ότι ούτε καταγράφονται ούτε αδειοδοτούνται από κάποια δημόσια υπηρεσία και άρα ούτε φορολογούνται. Ταυτίζεται με την παραοικονομία χωρίς να αντίκειται στην κοινωνική ηθική όπως η πορνεία, η τοκογλυφία, το εμπόριο ναρκωτικών κλπ

[2] Για παράδειγμα, δεν απαιτείται εγκλεισμός μιας ιερόδουλης οροθετικής σε νοσοκομειακούς χώρους (ποιος θα ασχολούνταν με τις πουτάνες;) ή δεν απαιτείται η σύλληψη και ο εγκλεισμός των διακινητών και των προστατών.