Το χρονικό μιας γιορτής

Όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου

αισθάνονται ζυγόν δουλείας ας έχωσι

θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία

Ανδρέα Κάλβου, Εις Σάμον

 

    Εκείνο το πρωί με τίποτα δε σηματοδοτούσε το σκοτάδι και το γύψο που θα κάλυπταν τη χώρα. Κανείς δεν περίμενε τέτοια ανατροπή. Κι όμως τα τανκς έστειλαν το νόημα… Όλοι κρύφτηκαν, όλοι φοβήθηκαν… φοβήθηκαν όχι για αυτούς, αλλά για το μέλλον της χώρας που γέννησε τη δημοκρατία. Θρήνησαν το παρελθόν. Εκείνο το παρελθόν που οι τύραννοι πρόβαλαν ως ιδεώδες αποκρύπτοντας όμως τη γέννηση της δημοκρατίας.

    Κάποιοι αποφάσισαν να αντισταθούν. Η σκληρότητα της τυραννίας φάνηκε από την αρχή. Πριν ακόμα προβάλλουν να φωνάξουν οι διαφωνούντες, οι προσαγωγές, οι φυλακίσεις και οι κρατήσεις ήρθαν σαν το φοίνικα. Έδιωξαν μακριά την ασφάλεια, εκείνη την αίσθηση που επιτρέπει το διάλογο, τις ιδέες, τις προτάσεις και την πρόοδο.

Τα επεισόδια στις δύο κηδείες, οι διαδηλώσεις φοιτητών και πολιτών, οι συγκρούσεις και οι συλλήψεις, προαναγγέλλουν ότι ο Νοέμβριος του ηρωικού εκείνου έτους θα σφραγίσει τη νεώτερη ιστορία με καθοριστικά γεγονότα.

    Δίπλα σε όλο εκείνο το βουβό πλήθος που τρομαγμένο έσκουζε χαμηλόφωνα στη γωνιά του σπιτιού, πλάι στον απλό πολίτη που τρόμαζε στη σκέψη πως το οικογενειακό του άσυλο θα αλωθεί, ήρθαν πρόσωπα νέα. Από τις 14 του μήνα ο αγώνας παίρνει μορφή, αποκτά όνομα. Κατάληψη στο
Πολυτεχνείο˙ συνθήματα εναντίον της χούντας και συγκεντρώσεις έδειξαν ότι η ανοχή και ο φόβος πια είχαν χαθεί. Δεν πήγαινε άλλο πια.

Ο αγώνας έβγαλε από το φόβο και τον άλλο κόσμο. Μέγα πλήθος προσφέρει εφόδια: τρόφιμα, φάρμακα, τσιγάρα, αλλά και λουλούδια. Ως τις 8.00 το βράδυ γίνηκαν 50.000. Ο πομπός καλεί σε μία μάχη ιερή˙ μία μάχη για τη Δημοκρατία.

    Μα, η γιορτή κράτησε λίγο. Στις 17, μόλις πέντε λεπτά μετά τα μεσάνυκτα, μέσα στο πέπλο της νύχτας από το φόβο των αντιδράσεων, ξεκινούν από το Γουδί οι πρώτες φάλαγγες. Γύρω από τη γιορτή όμως εξεγερμένοι πολίτες πολεμούν˙ δίνουν μάχη με τις αστυνομικές δυνάμεις στήνονται οδοφράγματα με αυτοκίνητα, λεωφορεία και οικοδομικά υλικά.

    Στις 3.00 οι τύραννοι έδωσαν την εντολή: το άρμα πέφτει με ορμή στην κεντρική πύλη. Όρθιοι μπροστά στον τύραννο τρόμο, πέφτουν. Αγέρωχοι αντιστέκονται με το κορμί τους σε άρματα και πολυβόλα. Έπεσαν. Τα ασθενοφόρα ουρλιάζουν στους έρημους δρόμους του τρόμου. Μα, οι μάχες γύρω από τη γιορτή συνεχίζονται. Οι οδομαχίες συνεχίζονται. Οι πολυκατοικίες προσφέρουν καταφύγιο, κανείς δεν κλείνει την πόρτα του σπιτιού μπροστά στα νέα πρόσωπα με το όνομα του αγώνα. Πριν το πρωί, όλα μοιάζουν να τελειώνουν… νέες συλλήψεις, νέες κακοποιήσεις. Μα, και νέες συγκρούσεις έρχονται να σπάσουν την πένθιμη σιωπή. Η γιορτή δεν τελείωσε ακόμα. Εργάτες και φοιτητές μαζί πολεμούν ακόμα. Κι άλλα οδοφράγματα κι άλλοι νεκροί. Το πρωί, και οι μαθητές.

    Εκείνη η μέρα όμως άλλαξε τα πάντα. Άνοιξε το δρόμο για τη μεταπολίτευση. Η απομόνωση και η ταπείνωση χάνονται πίσω από το γύψο που έσπασε στις 17 Νοέμβρη.

 

---

    

    Προτείνω και πάλι μερικά κλασσικά ηχητικά ντοκουμέντα του ραδιοφωνικού πομπού του Πολυτεχνείου που είχαν οι εξεγερθέντες φοιτητές. και μία σχετική παρουσίαση φωτογραφικού υλικού του Δήμου Σταυρούπολης.