Το ακαδημαϊκό άσυλο στο πλέγμα των ατομικών ελευθεριών

Με αφορμή το ειδικό αφιέρωμα ΤΟυ ΒΗΜΑτος[1] στο πανεπιστημιακό άσυλο θα ήθελα να επανέλθω στο ζήτημα. Ας θέσω εξαρχής την απορία μου για την εμμονή της εφημερίδας στην πρόκληση μιας τέτοιας συζήτησης. Γιατί επιμένει στην επαναφορά του θέματος; Έτσι, εμείς θα συμμετάσχουμε και πάλι στη συζήτηση σημειώνοντας εξαρχής πως είναι λάθος να αντιμετωπίζεται το ακαδημαϊκό άσυλο ως ένα συντεχνιακό ζήτημα.
Οφείλουμε να το εντάξουμε στο ενιαίο πλαίσιο των ελευθεριών που διαμορφώνονται σε κάθε δημοκρατική κοινωνία. Έτσι, και τούτο είναι μία ακόμα ατομική/συλλογική ελευθερία, ένα δικαίωμα που απολαμβάνουμε. Κάθε προσπάθεια απομόνωσής του από το υπόλοιπο πλέγμα δικαιωμάτων κι ελευθεριών, ουσιαστικά αποτελεί αποσπασματική θέαση της δημοκρατίας. Τόσο η υπεράσπισή του όσο και η όποια κριτική οφείλουν να γενικεύονται στο δημοκρατικό πλαίσιο αρχών. Και τι άλλο συνιστά λαϊκίστικη στρέβλωση.
Ως κατοχυρωμένο δικαίωμα συνδέεται άρρηκτα με την ελευθερία έκφρασης και λόγου. Μπορούμε δε να το παραλληλίσουμε εύστοχα με το οικογενειακό άσυλο. Και οι σύνδεσμοι αυτοί δεν είναι  τυχαίοι, αφού ουσιαστικά σε τούτες τις αρχές στηρίζεται η δημοκρατία από την αρχαιότητα. Αυτά τα δύο βασικά ήθη (μαζί με τη συνεργασία) είναι που διαμόρφωσαν πολιτικά και πολιτειακά την αρχαία δημοκρατία. Ακόμα και τύραννοι φαίνεται ότι τα σέβονταν σε σημαντικό βαθμό.
Ωστόσο, όλες οι ελευθερίες έχουν περιορισμούς -για να μη ξεφύγουμε από το πλαίσιο του δημοκρατικού σεβασμού του Άλλου- και όλα τα δικαιώματα έχουν υποχρεώσεις. Ούτε το οικογενειακό άσυλο ισχύει για κάθε επισκέπτη, ούτε η ελευθερία έκφρασης και κρίσης καλύπτει οτιδήποτε λέγεται. Δεν είναι ένα γεωγραφικό δικαίωμα που οριοθετείται επί χάρτου, μια γεωγραφική ιδέα.
Το ακαδημαϊκό άσυλο, λοιπόν, δεν καλύπτει όποιον βρίσκεται σε ακαδημαϊκούς χώρους. Άλλωστε, οι δημοσιευμένες έρευνες δε γνωρίζουν γεωγραφικούς περιορισμούς. Ούτε όμως είναι απλά μία δικαιωματική έκφραση. Είναι η συνολική αντίληψη για την ανεμπόδιστη έρευνα, το διάλογο και τη διαφωνία (έστω και με μαξιμαλιστικού τύπου disputatio), τη μετάδοση γνώσεων και την εργασία επί τούτων.
Κάθε διάλογος για τον περιορισμό -ή έτι χείρον για την κατάργησή του- ουσιαστικά περιορίζει το πλέγμα των δημοκρατικών ελευθεριών, αρχής γενομένης από το ανθρώπινο δικαίωμα έκφρασης και οικιακού ασύλου. Και ακριβώς τέτοιες προτάσεις αποκαλύπτουν το δημοκρατικό ποιόν προσώπων και κομμάτων.
Η συζήτηση είναι πια έωλη. Αλλά επ’ αφορμή του ασύλου αναδεικνύεται η επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ατομικές ελευθερίες στη βάση δηλαδή της δημοκρατίας. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι εν προκειμένω προτάσεις κατατέθηκαν από τα ΝΔ και τον ΛΑΟΣ.

10 έκριναν :

thinks είπε...

Με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνο, κι αν δεν με είχε προβληματίσει η θέση της ESKARINAς επί του θέματος προ λίγου καιρού στο μπλογκ της θα το έλεγα και ανεπιφύλακτα.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Τι θέση είναι η eskarina, Δημήτρη;

thinks είπε...

Κοίτα σε αυτή της την ανάρτησητης: http://eskarinasmith.blogspot.com/2011/01/blog-post_27.html οπού είχες σχολιάσει και εσύ πρόσφατα, και εγώ. Το δικό μου ανάλογο ήταν εδώ: http://dimitristhinks.blogspot.com/2010/10/blog-post_27.html

Μου αρέσει πολύ η σκέψη που προτείνεις, ότι το πανεπιστημιακό άσυλο δεν μπορεί να είναι μια γεωγραφική τοποθεσία. Αλλά στον παραλληλισμό σου με το οικογενειακό άσυλο είναι που δεν ξέρω, έχοντας διαβάσει την ανάρτηση της Eskarina's αν μπορεί να είναι απολύτως έτσι.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Σαφώς δεν είναι νομικά σωστή η σύγκριση. Μάλιστα δεν είναι καν σύγκριση, αλλά μία σχηματική αναλογία. Το παραλληλίζω έτσι προκειμένου να φανεί η σκοπιμότητα και η σημασία και του ενός και του άλλου, thinks.

thinks είπε...

Μα φυσικά δεν είναι νομικά σωστή η σύγκριση! Μεταφορικά το χρησιμοποίησες όπως κι εγώ στην απάντησή μου. Αυτό που γράφω στην τελευταία μου απάντηση έχει να κάνει με τον παραλληλισμό του ότι επισκέπτες δεν καλύπτωνται από το οικογενειακό άσυλο (κλπ, εννοούνται) και σε αυτό το σημειο ξεκίνησε το πρώτο μου σχόλιο.

Μην ξεχνάς ότι βασικά συμφωνούμε σε ότι γράφεις. Απλά φέρνω και την συζήτηση που είχαμε ήδη αρχίσει στης Eskarina's.

Meropi είπε...

Το Πανεμιστημιακό Άσυλο, αυτό καθεαυτό, δεν ρυθμίζεται απευθείας από το Σύνταγμα, αλλά με νόμο και συγκεκριμένα ρυθμίζεται με το άρθρο 3 του Νόμου 3549/2007. Ωστόσο το Άσυλο είναι απόρροια της ελεύθερης έκφρασης και διακίνησης των ιδεών, καθώς και της ελευθερίας στην έρευνα και διδασκαλία που κατοχυρώνονται συνταγματικά με τα άρθρα 14 και 16 του Συντάγματος. Διαβάζοντας προσεκτικά το νόμο (3549/2007) έχω να παρατηρήσω τα εξής: Πολύ σωστά απαιτείται η χωροθέτηση του Πανεπιστημιακού χώρου, ώστε να καλύπτονται από το άβατο μόνο οι χώροι, όπου ασκείται έρευνα, διδασκαλία και διακίνηση ιδεών. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα η μεγάλη πλειοψηφία των Πρυτανικών Συμβουλίων δεν έχει προχωρήσει στην οριοθέτηση αυτή (ίσως φοβούμενοι οργανωμένες μειοψηφίες των φοιτητών), με αποτέλεσμα κάθε σπιθαμή γης στις Πανεπιστημιουπόλεις (δρόμοι, δρομάκια, προαύλιο, κήποι) να θεωρείται άβατο. Είναι χαρακτηριστικό αυτό που γίνεται α) στο Αστυνομικό Τμήμα Ζωγράφου, το οποίο συνορεύει με την Πανεπιστημιούπολη. Συχνά καταφεύγουν μέσα στο Πανεπιστημιακό χώρο οργανωμένες ομάδες αναρχικών και από κει πετούν ανενόχλητοι προς τους Αστ. Τμήμα πέτρες ή ακόμα και βόμβες μολότωφ και β) στο Προπύλαια, όπου απλώνουν ανενόχλητοι την πραμάτια τους παράνομοι μικροπωλητές.
Επιπλέον, πάντοτε, κατά τη δική μου άποψη, πρέπει να γίνει πιο ευέλικτη η κλήση της Αστυνομικής Δύναμης προς επέμβαση, όταν μέσα στο Πανεπιστήμιο γίνονται αδικήματα.
Μια καλή λύση θα ήταν να ισχύει στο Πανεπιστήμιο ό,τι ισχύει επί οικογενειακού ασύλου, το οποίο, ας σημειωθεί, προστατεύεται απευθείας από το Σύνταγμα (άρθρ. 9). Στο οικογενειακό άσυλο μπορεί ο οικοδεσπότης να δέχεται όποιους θέλει, να αποπέμπει όσους δεν θέλει και να καλεί ο ίδιος την Αστυνομία όταν θέλει. Όταν πρόκειται όμως για διάπραξη αδικημάτων (αυτόφωρων ή μη) να μπορεί να επεμβαίνει η Αστυνομία, χωρίς τη συναίνεση του οικοδεσπότη, τηρώντας, βέβαια, τις εγγυήσεις που τίθενται εκ των προτέρων με νόμο. Σύμφωνα με το νόμο περί Πανεπιστημιακού Ασύλου η αυτόβουλη επέμβαση της Αστυνομίας επιτρέπεται μόνον εφόσον διαπράττονται αυτόφωρα κακουργήματα ή αυτόφωρα εγκλήματα κατά της ζωής.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μερόπη, συμφωνούμε απολύτως και επί της αρχής και επί των σημείων. Όπως στο οικογενειακό άσυλο, έτσι και στην ελευθερία έκφρασης υπάρχουν πολλές προϋποθέσεις καθώς τίποτα δεν είναι θέσφατο.

Zaphod είπε...

"Και δεν είναι τυχαίο ότι οι εν προκειμένω προτάσεις κατατέθηκαν από τα ΝΔ και τον ΛΑΟΣ."

Τίποτε δεν ειναι τυχαιο.....:)

Ανώνυμος είπε...

Δήμο με βρίσκεις κι εμένα σύμφωνο.

Η πρόταση δε της Μερόπης προσεγγίζει νομίζω τη χρυσή τομή, όσον αφορά τη σύγκριση πανεπιστημιακού και οικογενειακού ασύλου.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Zaphod, τίποτε δεν είναι τυχαίο

Τελευταίε, έτσι είναι.

ShareThis